پرسش :

منظور از سدرة المنتهی که در قرآن کریم نام آن ذکر شده است، چیست؟


پاسخ :
" سدرة" (بر وزن حرفة) مطابق آنچه غالبا مفسران علماى لغت گفته‏اند؛ درختى است پر برگ و پر سايه، و تعبير به" سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‏" اشاره به درخت پر برگ و پر سايه‏اى است كه در اوج آسمان ها، در منتها اليه عروج فرشتگان و ارواح شهدا، و علوم انبيا، و اعمال انسان ها قرار گرفته، جايى كه ملائكه پروردگار از آن فراتر نمى‏روند، و جبرئيل نيز در سفر معراج به هنگامى كه به آن رسيد متوقف شد.


در باره سدرة المنتهى هر چند در قرآن مجيد توضيحى نيامده، ولى در اخبار و روايات اسلامى توصيف هاى گوناگونى پيرامون آن آمده، و همه بيانگر اين واقعيت است كه انتخاب اين تعبير به عنوان يك نوع تشبيه، و به جهت تنگى و كوتاهى لغات ما از بيان اين گونه واقعيات بزرگ است.


در حديثى از پيامبر اسلام (ص) نقل شده است: "رايت على كل ورقة من اوراقها ملكا قائما يسبح اللَّه تعالى"؛ من بر هر يك از برگ هاى آن فرشته‏اى ديدم كه ايستاده بود و تسبيح خداوند را مى‏كرد.[1] در حديث ديگرى از امام صادق (ع) نقل شده است كه رسول خدا (ص) فرمود: "انتهيت الى سدرة المنتهى، و اذا الورقة منها تظل امة من الامم"؛ من به سدرة المنتهى رسيدم و ديدم در سايه هر برگى از آن امتى قرار گرفته‏اند![2]
اين تعبيرات نشان مى‏دهد كه هرگز منظور درختى شبيه آنچه در زمين مى‏بينيم نبوده، بلكه اشاره به سايبان عظيمى است در جوار قرب رحمت حق كه فرشتگان بر برگ هاى آن تسبيح مى‏كنند و امت هايى از نيكان و پاكان در سايه آن قرار دارند.[3]
در تفسیر المیزان در باره سدرةالمنتهی چنین آمده است: و اما اين كه اين درخت سدره چه درختى است؟ در كلام خداى تعالى چيزى كه تفسيرش كرده باشد نيافتيم، و مثل اين كه بناى خداى تعالى در اين جا براين است كه به طور مبهم و با اشاره سخن بگويد. مؤيد اين معنا جملۀ: "إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ ما يَغْشى‏" است، كه در آن سخن از مستورى رفته است. در روايات هم تفسير شده به درختى كه فوق آسمان هفتم قرار دارد، و اعمال بندگان خدا تا آن جا بالا مى‏رود. [4]
پی نوشتها:
[1] طبرسی، مجمع البيان، ذيل آيه 14 سوره نجم، " عند سدرة المنتهی".
[2] نورالثقلین، ج 5، ص 155.
[3] تفسير نمونه، ج‏22، ص 498.
[4] طباطبائی، سید محمد حسین، الميزان، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج ‏19، ص 49.
منبع: http://farsi.islamquest.net

نسخه چاپی