پرسش :
با دلیل و سند محکم لطفا به من بگویید چرا در دورۀ عادت ماهیانه زنان نباید نماز و روزه بگیرند؟
پاسخ :
فلسفۀ بسیاری از احکام الاهی برای ما مخفی است اگرچه احکام الاهی دارای مصالح و حکمت هایی است که به آن دلیل تشریع شده است. نماز نخواندن و روزه نگرفتن زنان در ایام حیض و عادت ماهیانه، از جمله احکامی است که راهی برای فهم آن وجود ندارد.[1] تنها چیزی که می دانیم این است که قرآن با زنان در حال حیض همچون انسان هایی که مبتلا به بیماری چند روزه شده اند که طبیعتاً کسالت و رنج را برایشان در پی دارد، برخورد می کند. تعبیر خداوند از حیض، " آن چه که مايۀ رنج" است، می باشد.[2]
آن چه در قرآن کریم دربارۀ احکام حیض آمده است، فقط حرمت همبستری با زنان در این ایام است و دیگر احکام مخصوص به زنان حائض در سنت و روایات ثابت شده است. خداوند می فرماید: " از تو درباره حيض مىپرسند، بگو: آن [مايه] رنج است، پس [به وقت] حيض از زنان كناره گيريد و تا وقتى كه پاك شوند، با آنان نزديكى مكنيد، آن گاه چون [به خوبى] پاك شوند، [غسل كنند] از همان جا كه خداوند به شما فرمان داده است با آنان آميزش كنيد. به راستى خداوند توبه كنندگان و پاك شوندگان را دوست مىدارد."[3]
احکام حیض در روایات
در روایات احکام خاصی برای زنان حائض دیده شده است، ترک نماز و روزه در این ایام از جملۀ این احکام است. امام رضا (ع) در روایتی می فرمایند: زن به مجردی که خون حیضش را دید باید نماز و روزه را ترک کند.[4]
در روایات باب "وُجُوبِ قَضَاءِ الْحَائِضِ وَ النُّفَسَاءِ، الصَّوْمَ دُونَ الصَّلَاةِ = وجوب قضاء روزه و عدم قضاء نماز های حائض"[5] از معصومین (ع) نقل شده است که زن باید قضای روزه ایی را که در ایام حیض نگرفته است، بگیرد اما گرفتن قضای نمازها، واجب نیست و نباید آنها را قضاء کند.[6]
اما دربارۀ فلسفۀ عدم قضاء نمازها و جوب قضاء روزه های قضا شده، درمناظره ای که بین امام صادق (ع) و ابوحنیفه در روایات ما آمده است، به نکتۀ مهمی در این باب اشاره می شود. ایشان با تأکید بر این که علت و فلسفۀ احکام با مقایسه و قیاس به دست نمی آید[7]، به ابوحنیفه می فرماید: ای أبو حنيفه نماز أفضل است يا روزه؟ أبو حنيفه گفت: بلكه نماز أفضل است.حضرت امام صادق(ع) فرمود: بنا بر قياسی که تو انجام می دهی، بايستى بر حائض قضاى نماز های ايّام حيض که از او فوت گشته لازم باشد و قضاء روزه لازم نباشد، با این که پیامبر(ص) قضاء نماز را ساقط گردانيد و أمر بقضاء روزه نمود.![8] از این روایات به خوبی فهمیده می شود که در چنین مواردی نمی شود با فلسفه بافی و خلق حکمت هایی که از قیاس و مانند آن سرچشمه می گیرد دربارۀ احکام الاهی سخن گفت.
بنابراین؛ بر طبق روایات و اجماع فقهاء[9]، زنان در ایام حیض نباید نماز اقامه کنند و روزه بگیرند.
پی نوشتها:
[1] نک: فلسفۀ احکام.
[2] بقره، 222.
[3] بقره، 222.
[4] عاملی، محمد بن الحسن،وسائل الشیعة، ج2، ص 334، بَابُ تَحْرِيمِ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ وَ نَحْوِهِمَا عَلَى الْحَائِضِ،نرم افزار جامع الاحادیث
[5] وسائل الشیعة، ج2، ص 346،بَابُ وُجُوبِ قَضَاءِ الْحَائِضِ وَ النُّفَسَاءِ، الصَّوْمَ دُونَ الصَّلَاةِ إِذَا طَهُرَتْ.
[6] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ السُّنَّةَ لَا تُقَاسُ أَ لَا تَرَى أَنَّ الْمَرْأَةَ تَقْضِي صَوْمَهَا وَ لَا تَقْضِي صَلَاتَهَا الْحَدِيثَ. نک: وسائل الشیعة، ج2،ص 346.
[7] امام صادق(ع) در روایتی دیگر در باب رای و قیاس می فرمایند: دین خداوند با قیاس سنجیده نمی شود. نک : کلینی، کافی،ج1، ص 56.
[8] طبرسی، احتجاج، غفاری مازندرانی، ج3 ، 345 ، ناشر مرتضوی، تهران، بیتا.
[9] نراقی، محمد مهدی، معتمد الشيعة في أحكام الشريعة، ص 300،نرم افزار جامع فقه اهل بیت.
منبع: http://farsi.islamquest.net
فلسفۀ بسیاری از احکام الاهی برای ما مخفی است اگرچه احکام الاهی دارای مصالح و حکمت هایی است که به آن دلیل تشریع شده است. نماز نخواندن و روزه نگرفتن زنان در ایام حیض و عادت ماهیانه، از جمله احکامی است که راهی برای فهم آن وجود ندارد.[1] تنها چیزی که می دانیم این است که قرآن با زنان در حال حیض همچون انسان هایی که مبتلا به بیماری چند روزه شده اند که طبیعتاً کسالت و رنج را برایشان در پی دارد، برخورد می کند. تعبیر خداوند از حیض، " آن چه که مايۀ رنج" است، می باشد.[2]
آن چه در قرآن کریم دربارۀ احکام حیض آمده است، فقط حرمت همبستری با زنان در این ایام است و دیگر احکام مخصوص به زنان حائض در سنت و روایات ثابت شده است. خداوند می فرماید: " از تو درباره حيض مىپرسند، بگو: آن [مايه] رنج است، پس [به وقت] حيض از زنان كناره گيريد و تا وقتى كه پاك شوند، با آنان نزديكى مكنيد، آن گاه چون [به خوبى] پاك شوند، [غسل كنند] از همان جا كه خداوند به شما فرمان داده است با آنان آميزش كنيد. به راستى خداوند توبه كنندگان و پاك شوندگان را دوست مىدارد."[3]
احکام حیض در روایات
در روایات احکام خاصی برای زنان حائض دیده شده است، ترک نماز و روزه در این ایام از جملۀ این احکام است. امام رضا (ع) در روایتی می فرمایند: زن به مجردی که خون حیضش را دید باید نماز و روزه را ترک کند.[4]
در روایات باب "وُجُوبِ قَضَاءِ الْحَائِضِ وَ النُّفَسَاءِ، الصَّوْمَ دُونَ الصَّلَاةِ = وجوب قضاء روزه و عدم قضاء نماز های حائض"[5] از معصومین (ع) نقل شده است که زن باید قضای روزه ایی را که در ایام حیض نگرفته است، بگیرد اما گرفتن قضای نمازها، واجب نیست و نباید آنها را قضاء کند.[6]
اما دربارۀ فلسفۀ عدم قضاء نمازها و جوب قضاء روزه های قضا شده، درمناظره ای که بین امام صادق (ع) و ابوحنیفه در روایات ما آمده است، به نکتۀ مهمی در این باب اشاره می شود. ایشان با تأکید بر این که علت و فلسفۀ احکام با مقایسه و قیاس به دست نمی آید[7]، به ابوحنیفه می فرماید: ای أبو حنيفه نماز أفضل است يا روزه؟ أبو حنيفه گفت: بلكه نماز أفضل است.حضرت امام صادق(ع) فرمود: بنا بر قياسی که تو انجام می دهی، بايستى بر حائض قضاى نماز های ايّام حيض که از او فوت گشته لازم باشد و قضاء روزه لازم نباشد، با این که پیامبر(ص) قضاء نماز را ساقط گردانيد و أمر بقضاء روزه نمود.![8] از این روایات به خوبی فهمیده می شود که در چنین مواردی نمی شود با فلسفه بافی و خلق حکمت هایی که از قیاس و مانند آن سرچشمه می گیرد دربارۀ احکام الاهی سخن گفت.
بنابراین؛ بر طبق روایات و اجماع فقهاء[9]، زنان در ایام حیض نباید نماز اقامه کنند و روزه بگیرند.
پی نوشتها:
[1] نک: فلسفۀ احکام.
[2] بقره، 222.
[3] بقره، 222.
[4] عاملی، محمد بن الحسن،وسائل الشیعة، ج2، ص 334، بَابُ تَحْرِيمِ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ وَ نَحْوِهِمَا عَلَى الْحَائِضِ،نرم افزار جامع الاحادیث
[5] وسائل الشیعة، ج2، ص 346،بَابُ وُجُوبِ قَضَاءِ الْحَائِضِ وَ النُّفَسَاءِ، الصَّوْمَ دُونَ الصَّلَاةِ إِذَا طَهُرَتْ.
[6] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ السُّنَّةَ لَا تُقَاسُ أَ لَا تَرَى أَنَّ الْمَرْأَةَ تَقْضِي صَوْمَهَا وَ لَا تَقْضِي صَلَاتَهَا الْحَدِيثَ. نک: وسائل الشیعة، ج2،ص 346.
[7] امام صادق(ع) در روایتی دیگر در باب رای و قیاس می فرمایند: دین خداوند با قیاس سنجیده نمی شود. نک : کلینی، کافی،ج1، ص 56.
[8] طبرسی، احتجاج، غفاری مازندرانی، ج3 ، 345 ، ناشر مرتضوی، تهران، بیتا.
[9] نراقی، محمد مهدی، معتمد الشيعة في أحكام الشريعة، ص 300،نرم افزار جامع فقه اهل بیت.
منبع: http://farsi.islamquest.net