پرسش :

برای تربيت کودک بد زبان چه کنیم؟


پاسخ :
وقتي کودکان شروع به بدزباني، تمسخر، پرخاش،‌ استفاده از کلمات نامطلوب و گاه فحش دادن مي‌کنند، ما به شکلي غمناک متوجه قدرت کودک در تقليد کلمات خوب و بد خودمان و اطرافيان مي‌شويم.
بدزباني تنها از راه آموختن و مواجه شدن با آن به وجود مي‌آيد بنابراين بايد موقعيت‌هايي را که طي آن ممکن است کودک اين کلمات نامطلوب را بشنود، محدود کنيد يعني مواظب برنامه‌هاي تلويزيوني که کودک مي‌بيند، دوستاني که با آنها رفت و آمد داريد و طرز صحبت خود باشيد تا بتوانيد اين کلمات را از مجموعه لغاتي که کودک به کار مي‌برد حذف کنيد. 13 توصيه زير به شما کمک مي‌کند در تربيت کودک خود تاثيرگذارتر و موفق‌تر باشيد.
1) بدزباني کودک را ناديده بگيريد: سعي کنيد به بدزباني‌هاي اهانت‌بار کودک کمترين توجهي نشان ندهيد. وانمود کنيد که آن را هرگز نشنيده‌ايد، بنابراين هرگونه تاثير آن را بر خودتان از بين برده و بازي او را به يک بازي يک نفره تبديل کنيد که اصلا براي کودکان جالب نيست.
2) از خوش‌زباني کودک تعريف و تمجيد کنيد: بگذاريد کودک بداند چه نوع گفتاري را مي‌پسنديد. هر بار که بدزباني نمي‌کند به اين امر اشاره کنيد. براي مثال بگوييد: «خوشم مي‌آيد وقتي سوالي از تو مي‌پرسم آرام جواب مي‌دهي.» به او نشان دهيد که کدام گفتار وي بدزباني به حساب مي‌آيد.
3) خودتان هم بدزباني نکنيد: از آنجا که مي‌دانيد بدزباني شيوه‌اي است که کودک براي اعمال کنترل بر شما به کار مي‌گيرد،‌ پس خودتان بدزباني نکنيد. او ممکن است به دنبال راه‌هايي باشد تا عمدا شما را عصباني کند و با بد زباني توجه شما را به خود جلب کند پس،‌ از شرکت در اين بازي خودداري کنيد.
4) بدزباني را به کودک آموزش ندهيد: با عصبانيت پاسخ دادن به کودک، تنها به او مي‌آموزد چگونه بدزباني کند. هر چند دشوار است ولي وقتي با عصبانيت سر شما فرياد مي‌کشد، شما متقابلا اين کار را انجام ندهيد بلکه سعي کنيد با احترام گذاشتن به کودک، احترام گذاشتن به ديگران را به او آموزش دهيد. نسبت به کودک خود مودب باشيد، گويي که او ميهمان است.
5) با کودک همان‌گونه حرف بزنيد که مايليد با شما حرف بزند: به کودک بياموزيد چگونه از بياني که شما دوست داريد،‌ استفاده کند. در بين صحبت‌ها از اين کلمات استفاده کنيد: «ممنونم، لطفا، متاسفم و...» همچنين به او بياموزيد تنها آنچه گفته مي‌شود بدزباني محسوب نمي‌شود بلکه گاهي لحن سخن گفتن هم ناخوشايند به نظر مي‌رسد.
6) براي کودک توضيح دهيد که بدزباني يعني چه: لازم است فکر کنيد آيا کودک بدزباني مي‌کند يا فقط شيوه بيانش اين‌گونه است؟ در اين ميان مي‌توان مواردي از اين قبيل را ذکر کرد: طعنه زدن،‌ به کار بردن اسم کوچک برخي افراد، با فرياد پاسخ گفتن و سرپيچي گستاخانه، بدزباني تلقي مي‌شود ولي حالات امتناع ساده مانند «نمي‌خواهم که» غرغر کردن و پرسش‌هايي مانند «آيا بايد» تنها اظهار عقيده محسوب مي‌شوند نه بدزباني.
7) بر گفتار دوستان، رسانه‌ها و خودتان نظارت کنيد: توجه کنيد که خودتان و اطرافيانتان چگونه صحبت مي‌کنيد. دقت کنيد کودکان تا حد امکان کمتر سخنان ناخوشايند، نيش‌دار و يا دوپهلو بشنوند و ياد بگيرند.
8) به دليل بد زباني، کودک را تنبيه نکنيد: تنبيه را براي موارد مهم و رفتارهاي زيان‌باري بگذاريد که براي خود کودک و ديگران آزاردهنده و خطرناک است. بدزباني هم، در بدترين حالت، آزاردهنده است ولي هيچ‌ تجربه‌اي در دست نيست که نشان دهد با تنبيه کردن به دليل بي‌احترامي، کودک مودب و محترم مي‌شود. مجازات تنها ترس را مي‌آموزد نه احترام را.
9) لقب دادن را آموزش ندهيد: گاه والدين به راحتي همان القاب تمسخرآميزي را که کودک به زبان مي‌آورد به سرش فرياد مي‌کشند، براي مثال: «کودن! نمي‌داني که نبايد به کسي لقب بد داد». اين کار به کودک اجازه مي‌دهد تا همان کلماتي را که شما استفاده مي‌کنيد، به کار برد. خشم خود را کنترل کرده و به او توضيح دهيد که چه‌طور و چرا اين قدر عصباني شده‌ايد.
10) به دليل لقب دادن، کودک را تنبيه نکنيد: اگر کودک را به دليل لقب دادن مجازات کنيد، هر گاه از او دور باشيد از اين واژه‌ها استفاده مي‌کند. اعمال مجازات شديد براي درمان بدزباني، به کودک مي‌آموزد که چگونه کاري را پنهاني انجام دهد.
11) از به کار بردن القاب طنزآميز و خودماني پرهيز کنيد: از صدا کردن کودک خود با القابي که گاه به دليل احساس صميمي بودن از آنها استفاده مي‌کنيد ولي نمي‌خواهيد او براي صدا کردن ديگران از آنها استفاده کند، اجتناب کنيد. به عنوان مثال گفتن کلمه وروجک يا شيطون مي‌تواند به دليل تقليد کودک از شما استفاده شود.
12) اجازه ندهيد به کودک، القاب بد بدهند: راه‌هاي مطلوبي را به کودک پيشنهاد کنيد تا زماني که ديگران به او لقب مي‌دهند، از طريق آنها واکنش نشان دهد. براي مثال بگوييد: «وقتي دوستت با اسم بدي شما را صدا زد، به او بگو تا موقعي که اسم خودم را صدا نکني با تو بازي نمي‌کنم و جواب تو را نمي‌دهم.»
13) اسامي بد و خوب را براي کودک مشخص کنيد: به طور دقيق براي کودک توضيح دهيد که از چه نام‌هايي نبايد استفاده کند. تنها در اين صورت مي‌توانيد از او انتظار داشته باشيد که لقب‌هاي «مجاز» و «غيرمجاز» را بشناسد.

منبع: http://www.salamat.com
نسخه چاپی