پرسش :
ديسپارونيا چيست؟
پاسخ :
پاسخ از دکتر زهرا افتخار :
به هرگونه فعاليت زناشويي که همراه با درد باشد، ديسپارونيا يا فعاليت زناشويي دردناک مي‌گويند. درد ممکن است با اولين نزديکي اتفاق بيفتد که به آن اوليه مي‌گويند و يا ثانويه باشد يعني يک خانمي‌سال‌ها از زندگي زناشويي‌اش بگذرد و در سنين ميانسالي دچار اين دردها شود. براي تشخيص مشکل اصلي، نوع درد هم مهم است. گاهي ممکن است خانمي بگويد قبل از اينکه فرآيند فعاليت زناشويي شروع شود، درد شروع مي‌شود و يا بعضي بيمارها حتي وقتي به آنها نزديک هم نشده‌اند، احساس درد مي‌کنند.
شدت درد هم فرق مي‌کند. گاهي چند روز اول بعد از ازدواج شکايت شروع مي‌شود و بعد کم‌کم و يا با درمان‌هاي خيلي ساده رفع مي‌شود اما گاهي ممکن است درد آن چنان شديد باشد که اقدامات تخصصي‌تر را لازم داشته باشد.
علل جسمي ديسپارونيا
• عفونت در دستگاه تناسلي (واژينيت)
• عوارض جراحي؛ مثلاً گاهي فرد زايمان داشته و در جاي برشي که ايجاد کرده‌اند، ممکن است بعداً حساسيتي ايجاد شود که در رابطه زناشويي دچار درد شود و يا جراحي‌هاي ديگر. البته زماني که جراحي مربوط به دستگاه تناسلي است، احتمال ايجاد مشکل بيشتر است؛ مثلاً بعد از جراحي‌اي که به عنوان جراحي افتادگي رحم مي‌شناسند.
• راديوتراپي ممکن است باعث فيبروز و تغيير شکل درقسمت تحتاني دستگاه تناسلي شود. در اين موارد نيز نزديکي ممکن است باعث درد شديد شود.
• در يائسگي زودرس چون ترشح استروژن در بدن کم مي‌شود و جريان خون داخل واژن کاهش پيدا مي‌کند، در نتيجه واژن خيلي خشک شده و انعطاف‌پذيري آن کم مي‌شود حتي تنگ شده و طول آن نيز کاهش مي‌يابد. در اين شرايط مراحل آماده‌سازي که در خانم‌ها بايد براي رابطه زناشويي اتفاق بيفتد، براي اين افراد نمي‌تواند به خوبي صورت بگيرد.
• در شيردهي، مقدار استروژن زنان پايين مي‌آيد و خانم‌هاي شيرده، دچار خشکي واژن مي‌شوند. در اين شرايط نيز مقاربت براي آنها ممکن است دردناک باشد.
• عفونت‌هاي داخل لگني مي‌تواند باعث ايجاد التهاب در لگن يا چسبندگي شود و نهايتا مي‌تواند زمينه ايجاد درد را در زمان فعاليت زناشويي فراهم سازد. چسبندگي ثانويه به جراحي‌هاي قبلي از ديگر علل آن است حتي مريض در نتيجه جراحي‌هاي غير زنان مثل آپانديسيت يا جمع شدن مايع داخل لوله و التهابي که به دنبال آن ايجاد مي‌شود، ممکن است نزديکي خيلي دردناک داشته باشد.
• عفونت‌هاي مزمن مثانه
• سندرم روده تحريک‌پذيرو يبوست مزمن
• آندومتريوز؛ بيماري‌اي که در آن بافت داخل رحم به غير از جاي خود، در جاي ديگري مثلاً داخل شکم کاشته مي‌شود. اين بيماري هم باعث چسبندگي خيلي شديد مي‌شود. اين گروه معمولاً علاوه بر مقاربت، قاعدگي دردناک نيز دارند. بعضي از اين افراد ممکن است نازايي نيز داشته باشند. اين افراد معمولاً دردهاي عميق در لگن خود احساس مي‌کنند.
منبع: www.salamat.com
پاسخ از دکتر زهرا افتخار :
به هرگونه فعاليت زناشويي که همراه با درد باشد، ديسپارونيا يا فعاليت زناشويي دردناک مي‌گويند. درد ممکن است با اولين نزديکي اتفاق بيفتد که به آن اوليه مي‌گويند و يا ثانويه باشد يعني يک خانمي‌سال‌ها از زندگي زناشويي‌اش بگذرد و در سنين ميانسالي دچار اين دردها شود. براي تشخيص مشکل اصلي، نوع درد هم مهم است. گاهي ممکن است خانمي بگويد قبل از اينکه فرآيند فعاليت زناشويي شروع شود، درد شروع مي‌شود و يا بعضي بيمارها حتي وقتي به آنها نزديک هم نشده‌اند، احساس درد مي‌کنند.
شدت درد هم فرق مي‌کند. گاهي چند روز اول بعد از ازدواج شکايت شروع مي‌شود و بعد کم‌کم و يا با درمان‌هاي خيلي ساده رفع مي‌شود اما گاهي ممکن است درد آن چنان شديد باشد که اقدامات تخصصي‌تر را لازم داشته باشد.
علل جسمي ديسپارونيا
• عفونت در دستگاه تناسلي (واژينيت)
• عوارض جراحي؛ مثلاً گاهي فرد زايمان داشته و در جاي برشي که ايجاد کرده‌اند، ممکن است بعداً حساسيتي ايجاد شود که در رابطه زناشويي دچار درد شود و يا جراحي‌هاي ديگر. البته زماني که جراحي مربوط به دستگاه تناسلي است، احتمال ايجاد مشکل بيشتر است؛ مثلاً بعد از جراحي‌اي که به عنوان جراحي افتادگي رحم مي‌شناسند.
• راديوتراپي ممکن است باعث فيبروز و تغيير شکل درقسمت تحتاني دستگاه تناسلي شود. در اين موارد نيز نزديکي ممکن است باعث درد شديد شود.
• در يائسگي زودرس چون ترشح استروژن در بدن کم مي‌شود و جريان خون داخل واژن کاهش پيدا مي‌کند، در نتيجه واژن خيلي خشک شده و انعطاف‌پذيري آن کم مي‌شود حتي تنگ شده و طول آن نيز کاهش مي‌يابد. در اين شرايط مراحل آماده‌سازي که در خانم‌ها بايد براي رابطه زناشويي اتفاق بيفتد، براي اين افراد نمي‌تواند به خوبي صورت بگيرد.
• در شيردهي، مقدار استروژن زنان پايين مي‌آيد و خانم‌هاي شيرده، دچار خشکي واژن مي‌شوند. در اين شرايط نيز مقاربت براي آنها ممکن است دردناک باشد.
• عفونت‌هاي داخل لگني مي‌تواند باعث ايجاد التهاب در لگن يا چسبندگي شود و نهايتا مي‌تواند زمينه ايجاد درد را در زمان فعاليت زناشويي فراهم سازد. چسبندگي ثانويه به جراحي‌هاي قبلي از ديگر علل آن است حتي مريض در نتيجه جراحي‌هاي غير زنان مثل آپانديسيت يا جمع شدن مايع داخل لوله و التهابي که به دنبال آن ايجاد مي‌شود، ممکن است نزديکي خيلي دردناک داشته باشد.
• عفونت‌هاي مزمن مثانه
• سندرم روده تحريک‌پذيرو يبوست مزمن
• آندومتريوز؛ بيماري‌اي که در آن بافت داخل رحم به غير از جاي خود، در جاي ديگري مثلاً داخل شکم کاشته مي‌شود. اين بيماري هم باعث چسبندگي خيلي شديد مي‌شود. اين گروه معمولاً علاوه بر مقاربت، قاعدگي دردناک نيز دارند. بعضي از اين افراد ممکن است نازايي نيز داشته باشند. اين افراد معمولاً دردهاي عميق در لگن خود احساس مي‌کنند.
منبع: www.salamat.com