پرسش :
آيا صرف ارائه طريق در اصلاح اخلاق و تهذيب نفس كافي است؟
پاسخ :
اخلاق و تهذيب نفس،كه از برجستهترين برنامههاي آموزنده اسلام است، داراي دو بخش است:
بخش نظري و ارائه راه فكري؛ بخش عملي و ارائه عيني راه پرورش و اصلاح روح.
هرگز با بخش نخست همه قسمتهاي مربوط به تعليم حكمت پايان نميپذيرد؛ زيرا تنها با آشنا شدن به آيين نامه تزكيه و بخشنامه تهذيب روح، صفاي ضمير حاصل نميشود، همانند علم طبّ كه بدون تجربه عملي سودمند نيست. گرچه ممكن است صرف تعليم، بعضي از منافع حكمت عملي را به همراه داشته باشد، لكن بدون رهبري عملي معلّم حكيم، به ثمر نهايي خود نخواهد رسيد.
وجود گرامي رسول الله(ص) مبيّن همه ابعاد قرآن بود، هم در بخش نظر، هم در بخش عمل. در بخش نظر معلّم كامل بود كه: «به غمزه مسئلهآموز صد مدرّس شد» در مسئله عمل هم مدرّس بود؛ با يك سير، مزكّي صدها عارف واصل گرديد. هم نگاري بود كه مكتب نرفته با يك غمزه، آموزگار صدها مدرس شد، و هم دلداري بود بدون آموختن راه از ديگران و نرفتن بدنبال كسي صدها هزار سالك واصل را به دنبال خود كشاند. با يك غمزه براي حكما و علما و فقها كوشش فكري ايجاد كرد و ميكند، با يك نگاه براي عرفا، اوليا، زهاد، نسّاك و عبّاد كشش قلبي ايجاد كرد و ميكند.
گرچه راههاي دعوت حضرت رسول اكرم(ص) به سوي پروردگار، گاهي با حكمت، و زماني با موعظه، و گاهي با جدال احسن است، ليكن نحوه اين دعوتها همواره يكسان نيست؛ زيرا دعوت عملي و اجراي برنامه تهذيب نفس نه در توان الفاظ است و نه در قدرت مفاهيم و نه در استطاعت تصور و نه در استعداد تصديق ذهني.
پی نوشت:
1. آيت الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيره رسول اكرم(ص) در قرآن)
منبع: www.payambarazam.ir
اخلاق و تهذيب نفس،كه از برجستهترين برنامههاي آموزنده اسلام است، داراي دو بخش است:
بخش نظري و ارائه راه فكري؛ بخش عملي و ارائه عيني راه پرورش و اصلاح روح.
هرگز با بخش نخست همه قسمتهاي مربوط به تعليم حكمت پايان نميپذيرد؛ زيرا تنها با آشنا شدن به آيين نامه تزكيه و بخشنامه تهذيب روح، صفاي ضمير حاصل نميشود، همانند علم طبّ كه بدون تجربه عملي سودمند نيست. گرچه ممكن است صرف تعليم، بعضي از منافع حكمت عملي را به همراه داشته باشد، لكن بدون رهبري عملي معلّم حكيم، به ثمر نهايي خود نخواهد رسيد.
وجود گرامي رسول الله(ص) مبيّن همه ابعاد قرآن بود، هم در بخش نظر، هم در بخش عمل. در بخش نظر معلّم كامل بود كه: «به غمزه مسئلهآموز صد مدرّس شد» در مسئله عمل هم مدرّس بود؛ با يك سير، مزكّي صدها عارف واصل گرديد. هم نگاري بود كه مكتب نرفته با يك غمزه، آموزگار صدها مدرس شد، و هم دلداري بود بدون آموختن راه از ديگران و نرفتن بدنبال كسي صدها هزار سالك واصل را به دنبال خود كشاند. با يك غمزه براي حكما و علما و فقها كوشش فكري ايجاد كرد و ميكند، با يك نگاه براي عرفا، اوليا، زهاد، نسّاك و عبّاد كشش قلبي ايجاد كرد و ميكند.
گرچه راههاي دعوت حضرت رسول اكرم(ص) به سوي پروردگار، گاهي با حكمت، و زماني با موعظه، و گاهي با جدال احسن است، ليكن نحوه اين دعوتها همواره يكسان نيست؛ زيرا دعوت عملي و اجراي برنامه تهذيب نفس نه در توان الفاظ است و نه در قدرت مفاهيم و نه در استطاعت تصور و نه در استعداد تصديق ذهني.
پی نوشت:
1. آيت الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيره رسول اكرم(ص) در قرآن)
منبع: www.payambarazam.ir