پرسش :
حدّ يا حدود روزه خواري حرام چيست؟ اين امر به استناد كدام آيه يا حديث است؟
پاسخ :
1. در بخش‌هايي از صريح‌ترين و مشهورترين آيه شريفه دربارة روزه مي‌خوانيم: "يـَاَيُّهَا الَّذين‌َ ءامَنوا كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ الصّيام‌ُ... فَمَن كان‌َ مِنكُم مَريضـًا اَو عَلي‌َ سَفَرٍ فَعِدَّة‌ٌ مِن‌اَيّام‌ٍ اُخَرَ وعَلَي الَّذين‌َ يُطيقونَه‌ُ فِد يَة‌ٌ طَعام‌ُ مِسكين‌ٍ فَمَن تَطَوَّع‌َ خَيرًا فَهُوَ خَيرٌ لَه‌ُ... فَمَن شَهِدَ مِنكُم‌ُ الشَّهرَ فَليَصُمه‌ُ; (بقره، 183و184) اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! بر شما روزه نوشته شده... و هر كس از شما بيمار يا مسافر باشد، تعدادي از روزهاي ديگر را ]روزه بدارد[ و بر كساني كه روزه براي آن‌ها طاقت فرساست ]هم چون بيماران مؤمن، پيرمردان و پيرزنان[، لازم است كفّاره بدهند; يعني مسكيني را اطعام كنند و چنان چه از روي اطاعت و فرمان‌بري خالصانه از خدا روزه بگيريد بهتر است از اين كه اين اقدام از روي اكراه باشد... پس آن كس از شما كه در ماه رمضان در حَضَر باشد، روزه بدارد...".
2. با چنين تصريحي از آيه شريفه بر وجوب روزه كه در دو قسمت آن آمده است: "كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ الصّيام‌ُ" و "فَمَن شَهِدَ مِنكُم‌ُ الشَّهرَ فَليَصُمه‌ُ" ترديدي باقي نمي‌ماند كه ترك روزه و افطار عمدي آن بدون عذر شرعي در ماه رمضان حرام است.
3. در همين آية شريفه، ناتواني، بيماري و سفر به عنوان عذر شرعي روزه خواري بر شمرده شده است، يعني در موارد فوق، تكليفي به نام روزه بر شخص مسلمان وجود ندارد. از اين رو، در غير از موارد فوق، افطار روزه، حرام بوده، خود يكي از حدود روزه خواري حرام به حساب مي‌آيد كه در آية شريفه بدان ها تصريح شده است.
4. نكته‌اي كه به نظر مي‌رسد بيش‌تر در ذهن پرسش‌گر محترم مطرح بوده، حكم روزه خواري علني است. بي‌ترديد، وقتي صراحت آية شريفه در وجوب روزه، مقتضي آن است كه حتي خوردن روزه به طور مخفيانه در منزل شخصي روزه خوار حرام مي‌باشد; بديهي است، حرمت خوردن آن به طور علني و آشكار دو چندان خواهد بود; چرا كه اين كار، حريم ماه رمضان را در انظار و ديدگاه عموم، مي‌شكند و البته اين ماه و اهميت روزه را در صحنه علني جامعه، خدشه دار مي‌سازد; حتي اگر، آيه و روايتي در اين باره نداشته باشيم، با مقدماتي كه ذكر شده اين كه روزه خواري علني، در مقايسه با افطار مخفيانه آن، جاي توبيخ و سرزنش بيش‌تري دارد; امري بديهي است.
5. در كتاب شريف وسايل الشيعه، كتاب "الامر و النهي"، باب 41، كه نام آن، باب تحريم تظاهر به منكرات است، روايات تكان دهنده‌اي از امامان: در اين باره نقل شده است. آيا روزه خواري علني، تظاهر به منكر نيست؟ و به همين دليل، آيا آن تعابير مهم در روايات فوق، شامل اين مورد نمي‌شود؟ در بخشي از يكي از روايات فوق از امام زين‌العابدين‌به دنبال شمارش تفصيلي آثار گناهان، آمده است: "والذنوب التي تديل الاعدأ: المجاهرة بالظلم و اعلان الفجور و اباحة المحظور و عصيان الاخيار و الانطياع للاشرار; از گناهان كه سبب غلبه دشمنان مي‌شود عبارتند از آشكارا مرتكب ظلم شدن، فسق و فجور علني، مباح دانستن امور ممنوعه الهي، نافرماني از نيكان و پيروي از اشرار و بدان." حال، آيا خوردن علني روزه، مباح دانستن آشكار امور ممنوع الهي نيست كه در فرمايش امام بزرگوار از آن به گناهان كه سبب غلبه دشمن مي‌شود، ياد شده است؟
منبع:www.eporsesh.com
1. در بخش‌هايي از صريح‌ترين و مشهورترين آيه شريفه دربارة روزه مي‌خوانيم: "يـَاَيُّهَا الَّذين‌َ ءامَنوا كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ الصّيام‌ُ... فَمَن كان‌َ مِنكُم مَريضـًا اَو عَلي‌َ سَفَرٍ فَعِدَّة‌ٌ مِن‌اَيّام‌ٍ اُخَرَ وعَلَي الَّذين‌َ يُطيقونَه‌ُ فِد يَة‌ٌ طَعام‌ُ مِسكين‌ٍ فَمَن تَطَوَّع‌َ خَيرًا فَهُوَ خَيرٌ لَه‌ُ... فَمَن شَهِدَ مِنكُم‌ُ الشَّهرَ فَليَصُمه‌ُ; (بقره، 183و184) اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! بر شما روزه نوشته شده... و هر كس از شما بيمار يا مسافر باشد، تعدادي از روزهاي ديگر را ]روزه بدارد[ و بر كساني كه روزه براي آن‌ها طاقت فرساست ]هم چون بيماران مؤمن، پيرمردان و پيرزنان[، لازم است كفّاره بدهند; يعني مسكيني را اطعام كنند و چنان چه از روي اطاعت و فرمان‌بري خالصانه از خدا روزه بگيريد بهتر است از اين كه اين اقدام از روي اكراه باشد... پس آن كس از شما كه در ماه رمضان در حَضَر باشد، روزه بدارد...".
2. با چنين تصريحي از آيه شريفه بر وجوب روزه كه در دو قسمت آن آمده است: "كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ الصّيام‌ُ" و "فَمَن شَهِدَ مِنكُم‌ُ الشَّهرَ فَليَصُمه‌ُ" ترديدي باقي نمي‌ماند كه ترك روزه و افطار عمدي آن بدون عذر شرعي در ماه رمضان حرام است.
3. در همين آية شريفه، ناتواني، بيماري و سفر به عنوان عذر شرعي روزه خواري بر شمرده شده است، يعني در موارد فوق، تكليفي به نام روزه بر شخص مسلمان وجود ندارد. از اين رو، در غير از موارد فوق، افطار روزه، حرام بوده، خود يكي از حدود روزه خواري حرام به حساب مي‌آيد كه در آية شريفه بدان ها تصريح شده است.
4. نكته‌اي كه به نظر مي‌رسد بيش‌تر در ذهن پرسش‌گر محترم مطرح بوده، حكم روزه خواري علني است. بي‌ترديد، وقتي صراحت آية شريفه در وجوب روزه، مقتضي آن است كه حتي خوردن روزه به طور مخفيانه در منزل شخصي روزه خوار حرام مي‌باشد; بديهي است، حرمت خوردن آن به طور علني و آشكار دو چندان خواهد بود; چرا كه اين كار، حريم ماه رمضان را در انظار و ديدگاه عموم، مي‌شكند و البته اين ماه و اهميت روزه را در صحنه علني جامعه، خدشه دار مي‌سازد; حتي اگر، آيه و روايتي در اين باره نداشته باشيم، با مقدماتي كه ذكر شده اين كه روزه خواري علني، در مقايسه با افطار مخفيانه آن، جاي توبيخ و سرزنش بيش‌تري دارد; امري بديهي است.
5. در كتاب شريف وسايل الشيعه، كتاب "الامر و النهي"، باب 41، كه نام آن، باب تحريم تظاهر به منكرات است، روايات تكان دهنده‌اي از امامان: در اين باره نقل شده است. آيا روزه خواري علني، تظاهر به منكر نيست؟ و به همين دليل، آيا آن تعابير مهم در روايات فوق، شامل اين مورد نمي‌شود؟ در بخشي از يكي از روايات فوق از امام زين‌العابدين‌به دنبال شمارش تفصيلي آثار گناهان، آمده است: "والذنوب التي تديل الاعدأ: المجاهرة بالظلم و اعلان الفجور و اباحة المحظور و عصيان الاخيار و الانطياع للاشرار; از گناهان كه سبب غلبه دشمنان مي‌شود عبارتند از آشكارا مرتكب ظلم شدن، فسق و فجور علني، مباح دانستن امور ممنوعه الهي، نافرماني از نيكان و پيروي از اشرار و بدان." حال، آيا خوردن علني روزه، مباح دانستن آشكار امور ممنوع الهي نيست كه در فرمايش امام بزرگوار از آن به گناهان كه سبب غلبه دشمن مي‌شود، ياد شده است؟
منبع:www.eporsesh.com