پرسش :

فلسفه روزه در ماه مبارك رمضان از نظر قرآن چيست؟


پاسخ :
خدا در قرآن مي‏فرمايد: "اي كساني كه ايمان آورده‏ايد! بر شما روزه واجب گرديده همچنان كه بر پيشينيان واجب گرديده است، باشد كه پرهيزگار شويد".
خداوند در اين آيه بعد از بيان وجوب روزه، فلسفه اين فريضه الهي را تقوا و پرهيزگاري مي‏داند. تقوا به معناي پرهيزگاري، ترسيدن از حق تعالي و دوري كه دل از گناه است.
مفردات راغب، ص 530، ماده وفي. و لغت نامه دهخدا، ج 16، ص 852.
انجام كامل روزه، خودداري از خوردن و آشاميدن و پرهيز از تمايلات جنسي و ساير مبطلات است. اگر روزه‏دار اين پرهيز محدود را گردن نهد، اميد است كه شخصي پرهيزگار و وارسته گردد، چرا كه اگر انسان پرهيز از تمايلات جسماني و جنسي را در خود تقويت كند، زمينه نزديكي به معنويات و قرب اليه الله را افزايش مي‏دهد. وقتي انسان اين حالت را در خود افزايش دهد و به مقام قرب الهي رسيده و شخصي پرهيزگار و خداترس شود، به حقيقت روزه كه تقوا است، دست مي‏يابد.
اندرون از طعام خالي دار
تا در او نور معرفت بيني
تهي از حكمتي به علت آن
كه پُري از طعام، نابيني‏
سعدي شيرازي، ديوان، ص 49.
چون فلسفه وجوب روزه از ديدگاه قرآن تقوا و پرهيزگاري است، به برخي از ثمرات تقوا و پرهيزگاري از

ديدگاه قرآن اشاره مي‏كنيم:
1 - رعايت تقوا، عامل فلاح و رستگاري است.
يوسف (12) آيه 90.
2 - تقوا پيشه كنيد، تا شكرگزار نعمت‏هاي حق باشد. و تشكر بدون تقوا بي معنا است.
آل عمران (3)، 123.
3 - خداوند دوستدار اهل تقوا است.
آل عمران، آيه 76.
كسي كه با روزه گرفتن تقواي الهي را در خود افزايش داد، محبوب خدا مي‏شود.
4 - تقواي الهي پيشه كنيد (كه عدم تقوا باعث شدت عذاب است) و بدانيد كه خداوند شديدالعقاب است.
بقره (2) آيه 196.
بيان اين آيه و موضوع تقوا به عنوان هدف و فلسفه روزه به اين معنا نيست كه هيچ هدف حكمت ديگري در روزه منظور نشده باشد و تمام فلسفه و حكمت آن، همين باشد، بلكه ممكن است تقوا و خودسازي، مهم‏ترين هدف و حكمت آن بوده و اهداف و حكمت‏هاي ديگر نيز در آن باشد، يا تقوا، هدف نهايي روزه باشد و اهداف و حكمت‏هاي ديگر پيش از آن و يا در ضمن آن نيز در روزه گرفتن تحقق داشته باشد، به همين خاطر در روايات و احاديث، حكمت‏هاي بي‏شماري براي روزه‏داري بيان شده است: از جمله امام صادق‏عليه‏السلام حكمت تشريع روزه را، مساوات ميان غني و فقير، چشيدن طعم گرسنگي و احساس رقّت و مسئوليت در برابر فقير دانسته‏اند. ياد آوري قيامت و تشنگي و گرسنگي آن روز و... هم چنين آثار ديگري از قبيل آثار تربيتي، من لا يحضره الفقير، ج 2، ص 43.
اجتماعي و بهداشتي و جسماني براي روزه ذكر شده است.
منبع:www.eporsesh.com
نسخه چاپی