پرسش :
فرق نبي با رسول و امام چيست؟
پاسخ :
ما معمولاً براى معادل عربى رسول در زبان فارسى لفظ پيغمبر، پيامبر و پيمبر به كار مىبريم ولى لفظى كه مترادف بانبى باشد, نداريم و به ناچار لفظ پيامبر كه هم معنى رسول است را به كار مىبريم و حال آنكه قرآن دو تعبير به كار مىبرديكى رسول و ديگرى نبى، اين گونه استعمال موجب شده ميان انديشمندان مسلمان بحث شود كه آيا رسول و نبى باهم تفاوت دارند يا نه و اگر تفاوت ندارند پس علت استعمال دو لفظ نبى و رسول در قرآن خصوصا در احاديث چيست؟ اين استعمال مىتواند سبب جعل دو اصطلاح متفاوت از هم باشد يا نه؟
براى روشن شدن بحث نكاتى را متذكر مىشويم:
نخست اينكه اين دو از نظر مفهوم تفاوتى آن چنانى ندارند زيرا واژه نبى يا به معناى «فرد داراى خبر مهم» است و يا به معناى فرد داراى مقام بلند، و واژه رسول هم يا به معناى فرد داراى پيام است يا به معناى واسطه در انجام كار پس ازجهت مفهوم هيچ كدام اعم يا اخص از ديگرى نيستند.
ثانيا از اختلاف موارد استعمال لفظ نبى و رسول در قرآن خصوصا با توجه به روايات شريفه راجع به انبيا و رسل مىتوان فهميد كه نبى از نظر مصداق اعم از رسول است يعنى همه فرستادگان خدا نبى بودهاند ولى رسول نبودهاندهمين اختلاف در كاربرد سبب شده است كه علما نبى را غير از رسول از نظر اصطلاح بدانند.
ثالثا در ميان علما در بيان وجه تمايز ميان دو اصطلاح نبى و رسول تفاوتهايى ديده مىشود كه در ذيل به آنها اشاره مىگردد:
1. به نظر علامه طباطبايى نبى آن كسى است كه خواب مىبيند و در خواب به او وحى مىشود و لى رسول آن كسىاست كه ملك وحى بر او نازل مىشود و او ملك را مىبيند و با او سخن مىگويد.
2. به نظر برخى مانند استاد مصباح نبى به هر فرستاده و پيكى گفته مىشود ولى رسول بر پيك مخصوص اطلاق مىشود.
ايشان اين تفاوت را از نگرش به موارد متفاوت استعمال نبى و رسول در قرآن و حديثى كه دارد 313 نفر از انبيا فقطداراى رسالت خاصى بودهاند، استفاده مىنمايند. (محمد تقى مصباح، راهنماشناسى، ج 2، ص 16ـ13) فرقهاى ذيل هم ميان نبى و رسول گفته شده كه توسط علما به چالش و نقد كشيده شدهاند.
الف ـ رسول كسى است كه مبعوث به شرع جديدى شده باشد و نبى اعم از او كسى است كه شرع سابق را تبليغ كند.
ب ـ رسول كسى است كه داراى كتاب باشد و نبى آن كسى است كه كتاب نداشته باشد.
ج ـ رسول كسى است كه داراى كتاب باشد ولى فىالجمله نسخ شده باشد و نبى كسى است كه چنين نباشد.
د ـ رسول كسى است كه به او وحى مىشود و مأمور به ابلاغ هم باشد ولكن نبى كسى است كه از طرف خدا به او وحىشده خواه مأمور رساندن محتواى وحى به مردم باشد يا نباشد.
امام به معناى رهبر و پيشوا است و به طور خاص مقامى است كه خداوند به برخى از بندگان صالح خود (همانند حضرت ابراهيم«ع») پس از آزمايشها و امتحانهاى مختلف الهى عطا نموده است. امامت، مقام رهبرى همه جانبه مادى، معنوى، جسمى، روحانى، ظاهرى و باطنى است.
نبي و رسول ارائه راه و طريق مي کنند ولي امام با سيطره اي که بر ملکوت انسان ها دارد دست آنها را گرفته و با خود همراه مي کند.
براي آگاهي بيشتر ر.ک:
1. آموزش کلام اسلامي، سعيد مهر، ج 2، ص 12.
2.امام شناسي، علامه تهراني، ج 1.
www.payambarazam.ir
ما معمولاً براى معادل عربى رسول در زبان فارسى لفظ پيغمبر، پيامبر و پيمبر به كار مىبريم ولى لفظى كه مترادف بانبى باشد, نداريم و به ناچار لفظ پيامبر كه هم معنى رسول است را به كار مىبريم و حال آنكه قرآن دو تعبير به كار مىبرديكى رسول و ديگرى نبى، اين گونه استعمال موجب شده ميان انديشمندان مسلمان بحث شود كه آيا رسول و نبى باهم تفاوت دارند يا نه و اگر تفاوت ندارند پس علت استعمال دو لفظ نبى و رسول در قرآن خصوصا در احاديث چيست؟ اين استعمال مىتواند سبب جعل دو اصطلاح متفاوت از هم باشد يا نه؟
براى روشن شدن بحث نكاتى را متذكر مىشويم:
نخست اينكه اين دو از نظر مفهوم تفاوتى آن چنانى ندارند زيرا واژه نبى يا به معناى «فرد داراى خبر مهم» است و يا به معناى فرد داراى مقام بلند، و واژه رسول هم يا به معناى فرد داراى پيام است يا به معناى واسطه در انجام كار پس ازجهت مفهوم هيچ كدام اعم يا اخص از ديگرى نيستند.
ثانيا از اختلاف موارد استعمال لفظ نبى و رسول در قرآن خصوصا با توجه به روايات شريفه راجع به انبيا و رسل مىتوان فهميد كه نبى از نظر مصداق اعم از رسول است يعنى همه فرستادگان خدا نبى بودهاند ولى رسول نبودهاندهمين اختلاف در كاربرد سبب شده است كه علما نبى را غير از رسول از نظر اصطلاح بدانند.
ثالثا در ميان علما در بيان وجه تمايز ميان دو اصطلاح نبى و رسول تفاوتهايى ديده مىشود كه در ذيل به آنها اشاره مىگردد:
1. به نظر علامه طباطبايى نبى آن كسى است كه خواب مىبيند و در خواب به او وحى مىشود و لى رسول آن كسىاست كه ملك وحى بر او نازل مىشود و او ملك را مىبيند و با او سخن مىگويد.
2. به نظر برخى مانند استاد مصباح نبى به هر فرستاده و پيكى گفته مىشود ولى رسول بر پيك مخصوص اطلاق مىشود.
ايشان اين تفاوت را از نگرش به موارد متفاوت استعمال نبى و رسول در قرآن و حديثى كه دارد 313 نفر از انبيا فقطداراى رسالت خاصى بودهاند، استفاده مىنمايند. (محمد تقى مصباح، راهنماشناسى، ج 2، ص 16ـ13) فرقهاى ذيل هم ميان نبى و رسول گفته شده كه توسط علما به چالش و نقد كشيده شدهاند.
الف ـ رسول كسى است كه مبعوث به شرع جديدى شده باشد و نبى اعم از او كسى است كه شرع سابق را تبليغ كند.
ب ـ رسول كسى است كه داراى كتاب باشد و نبى آن كسى است كه كتاب نداشته باشد.
ج ـ رسول كسى است كه داراى كتاب باشد ولى فىالجمله نسخ شده باشد و نبى كسى است كه چنين نباشد.
د ـ رسول كسى است كه به او وحى مىشود و مأمور به ابلاغ هم باشد ولكن نبى كسى است كه از طرف خدا به او وحىشده خواه مأمور رساندن محتواى وحى به مردم باشد يا نباشد.
امام به معناى رهبر و پيشوا است و به طور خاص مقامى است كه خداوند به برخى از بندگان صالح خود (همانند حضرت ابراهيم«ع») پس از آزمايشها و امتحانهاى مختلف الهى عطا نموده است. امامت، مقام رهبرى همه جانبه مادى، معنوى، جسمى، روحانى، ظاهرى و باطنى است.
نبي و رسول ارائه راه و طريق مي کنند ولي امام با سيطره اي که بر ملکوت انسان ها دارد دست آنها را گرفته و با خود همراه مي کند.
براي آگاهي بيشتر ر.ک:
1. آموزش کلام اسلامي، سعيد مهر، ج 2، ص 12.
2.امام شناسي، علامه تهراني، ج 1.
www.payambarazam.ir