پرسش :

چرا انسان بايد خمس مالش را پرداخت كند؟


پاسخ :
خمس يكي از واجبات الهي است،(1) و چون واجب مي‏باشد، هر كس داراي شرايط وجوب خمس شد، بايد يك پنجم مالش را پرداخت كند.(2)
فلسفه تشريع خمس و زكات در اسلام با توجه به اين كه اسلام دين جامعي است و مي‏خواهد سعادت دنيا و آخرت را تأمين نمايد روشن مي‏شود.
توضيح: اسلام به صورت يك مكتب صرفاً اخلاقي، يا فلسفي و اعتقادي ظهور نكرد، بلكه به عنوان يك آيين جامع (كه تمام نيازمندي‏هاي مادي و معنوي در آن پيش بيني شده است) پا به عرصه ظهور گذاشت و در تمام امور فردي و اجتماعي انسان‏ها داراي برنامه زندگي است. اسلام براي تأمين خوشبختي هر دو جهان، به پيروانش توصيه و دستورهايي داده است.
حضرت باقر(ع) فرمود: "از ما نيست كسي كه آخرت را به خاطر دنيا يا دنيايش را به خاطر آخرت ترك نمايد".(3)
يكي از برنامه هايي كه مربوط به زندگي دنيا و سعادت و خوشبختي انسان‏ها در زندگي دنيوي و اخروي است، گردش پول در دست انسان‏ها است، نه انباشته شدن آن در دست عده‏اي. دين اسلام براي آن كه ثروت‏ها تنها در دست عده‏اي انباشته نشود و گردش پول در جامعه، جريان صحيحي داشته باشد، مسئله زكات و خمس را واجب كرده است.
از طرف ديگر اسلام از عصر پيامبر(ص) با تأسيس حكومت همراه بود و معلوم است كه هر حكومتي نياز به هزينه دارد. يكي از راه‏هاي تأمين هزينه در جامعه و حكومت اسلامي، پرداخت خمس و زكات است.
از سوي ديگر شكي نيست كه هر جامعه‏اي داراي افردي از كار افتاده، بيمار، يتيمان بي سرپرست، معلولان و امثال اين‏ها مي‏باشد كه بايد مورد حمايت قرار گيرند، به ويژه در حكومتي كه توجه خاصي به حمايت از محرومان دارد. اداره حكومت و حمايت مالي از محرومان جامعه بدون پشتوانه مالي منظم و مطمئن سامان نمي‏پذيرد.
به همين دليل در اسلام خمس و زكات تشريع شد تا حكومت اسلامي از پشتوانه مالي برخوردار شده و نيازهاي مادي جامعه را بر طرف نمايد، با اين تفاوت كه خمس در اختيار رهبر حكومت اسلامي است و در موارد مورد نظر او خرج مي‏شود، نيز براي سادات فقير مصرف مي‏شود، ولي زكات براي پرداخت حقوق كارمندان، هزينه زندگي فقراي غير سيّد، مخارج جنگ، ساختن مراكز تبليغي و ديني و كارهاي عام المنفعه ديگر به كار گرفته مي‏شود.(4)
پي نوشت‏ها:
1. انفال (8) آيه 41.
2. توضيح المسائل مراجع، ج 2.
3. تفسير نمونه، ج 3، ص 370.
4. تفسير نمونه، ج 7، ص 174 و 173 و ج 8، ص 10.
www.eporsesh.com
نسخه چاپی