پرسش :
فلسفه اذان و اقامه چيست؟
پاسخ :
اذان، اين سروش غيبي و اين نداي آسماني، يك اعلان عمومي و معنوي جهت آمادگي براي نماز و انجام فريضه بزرگ‌الهي است.
اذان ارزش و جايگاه والايي در شريعت محمدي (ص) دارد.
اذان دعوت به سوي عبادت و بندگي خدا است و مؤذن با آهنگ رسا و روح بخش، امت اسلام را به نماز و مناجات فرا مي‌خواند.
امام رضا(ع) در بارة فلسفه و حكمت اذان مي‌فرمايد:
1. آن كس را كه فراموش كار است، ياد آور باشد و آن كس را كه غافل است متنبه سازد.
2. فهماندن وقت نماز، براي كسيكه اشتغال دارد.(مشغول به كار است)
3. دعوت مردم به پرستش خالق و ترغيب در آن است.
4. اذان گو، اقرار به توحيد دارد و ايمان را آشكار مي‌سازد و اسلام را اعلان مي‌كند و آن كس را كه فراموش كرده يادآوري‌مي‌نمايد.(وصال دوست، ص94)
علاوه بر مطالب بالا، در بارة فلسفه اذان، مي‌توان به موارد زير هم اشاره كرد:
الف) اذان و اقامه، توجه و آمادگي براي نمازگزار است و در اثناي آن، زمينه و استعداد پيدا مي شود كه انسان، با ادب بيشتر، خشوع‌فزون‌تر و عرفان عميق‌تر در پيشگاه حضرت حق قرار گرفته و با معبود و محبوب حقيقي خويشتن سخن بگويد و دمساز گردد.
گل نغمه زيباي خدايي است اذان
پروانه باغ دلگشايي است اذان
محبوب تمام حق پرستان زمين
پيغام رسان روشنايي است اذان
ب) اذان موجب صفاي باطن و شادي و نشاط روح است. پيامبر (ص) هنگام فرا رسيدن وقت نماز، به بلال مي‌فرمود: «اي بلال! اذان‌بگو و ما را با آن روح ببخش (ارحنا يا بلال)»
ج) زماني كه صداي نيكوي اذان، فضا را معطر مي‌سازد و به نماز گزاران مژده مي‌دهد كه هنگام سخن گفتن با خدا فرا رسيده است.
پس آنان آماده نماز مي‌شوند و به سوي مساجد و نمازخانه ها حركت مي‌كنند رسول خدا(ص)فرمود: «هرگاه مؤذن بگويد: الله اكبر»،خداوند مي‌فرمايد: اي امت محمد مهياي نماز شويد و شغل دنيا را ترك كنيد».(مناهج الشارعين، ص 180)
د) قبل از اسلام مسيحيان با ناقوس، يهوديان با دميدن در بوق‌ها، آتش پرستان با روشن كردن آتش،مردم را به عبادت دعوت‌مي‌كردند ؛ ولي اسلام آمد و به جاي اينها اذان را انتخاب كرد كه در آن مردم با كلمات خوب و دلنشيني به مسجدها فرا خوانده‌مي‌شوند و از طرفي با شنيدن و گفتن نام خدا، پيامبر و... آمادة نماز خواندن مي‌گردند.
ه) اذان آدمي را به ياد خدا مي‌اندازد و با بزرگي و عظمت او آشنا مي‌سازد؛ با گفتن «الله اكبر» به بزرگي، جلالت شأن، عظمت وتوانايي خدا اعتراف مي‌كنيم و با بيان «لا اله الا اله»، به يگانگي و بي شريكي او شهادت مي‌دهيم.
اذان، اين سروش غيبي و اين نداي آسماني، يك اعلان عمومي و معنوي جهت آمادگي براي نماز و انجام فريضه بزرگ‌الهي است.
اذان ارزش و جايگاه والايي در شريعت محمدي (ص) دارد.
اذان دعوت به سوي عبادت و بندگي خدا است و مؤذن با آهنگ رسا و روح بخش، امت اسلام را به نماز و مناجات فرا مي‌خواند.
امام رضا(ع) در بارة فلسفه و حكمت اذان مي‌فرمايد:
1. آن كس را كه فراموش كار است، ياد آور باشد و آن كس را كه غافل است متنبه سازد.
2. فهماندن وقت نماز، براي كسيكه اشتغال دارد.(مشغول به كار است)
3. دعوت مردم به پرستش خالق و ترغيب در آن است.
4. اذان گو، اقرار به توحيد دارد و ايمان را آشكار مي‌سازد و اسلام را اعلان مي‌كند و آن كس را كه فراموش كرده يادآوري‌مي‌نمايد.(وصال دوست، ص94)
علاوه بر مطالب بالا، در بارة فلسفه اذان، مي‌توان به موارد زير هم اشاره كرد:
الف) اذان و اقامه، توجه و آمادگي براي نمازگزار است و در اثناي آن، زمينه و استعداد پيدا مي شود كه انسان، با ادب بيشتر، خشوع‌فزون‌تر و عرفان عميق‌تر در پيشگاه حضرت حق قرار گرفته و با معبود و محبوب حقيقي خويشتن سخن بگويد و دمساز گردد.
گل نغمه زيباي خدايي است اذان
پروانه باغ دلگشايي است اذان
محبوب تمام حق پرستان زمين
پيغام رسان روشنايي است اذان
ب) اذان موجب صفاي باطن و شادي و نشاط روح است. پيامبر (ص) هنگام فرا رسيدن وقت نماز، به بلال مي‌فرمود: «اي بلال! اذان‌بگو و ما را با آن روح ببخش (ارحنا يا بلال)»
ج) زماني كه صداي نيكوي اذان، فضا را معطر مي‌سازد و به نماز گزاران مژده مي‌دهد كه هنگام سخن گفتن با خدا فرا رسيده است.
پس آنان آماده نماز مي‌شوند و به سوي مساجد و نمازخانه ها حركت مي‌كنند رسول خدا(ص)فرمود: «هرگاه مؤذن بگويد: الله اكبر»،خداوند مي‌فرمايد: اي امت محمد مهياي نماز شويد و شغل دنيا را ترك كنيد».(مناهج الشارعين، ص 180)
د) قبل از اسلام مسيحيان با ناقوس، يهوديان با دميدن در بوق‌ها، آتش پرستان با روشن كردن آتش،مردم را به عبادت دعوت‌مي‌كردند ؛ ولي اسلام آمد و به جاي اينها اذان را انتخاب كرد كه در آن مردم با كلمات خوب و دلنشيني به مسجدها فرا خوانده‌مي‌شوند و از طرفي با شنيدن و گفتن نام خدا، پيامبر و... آمادة نماز خواندن مي‌گردند.
ه) اذان آدمي را به ياد خدا مي‌اندازد و با بزرگي و عظمت او آشنا مي‌سازد؛ با گفتن «الله اكبر» به بزرگي، جلالت شأن، عظمت وتوانايي خدا اعتراف مي‌كنيم و با بيان «لا اله الا اله»، به يگانگي و بي شريكي او شهادت مي‌دهيم.