پرسش :
چرا شيعيان بر مهر سجده مي كنند و آن را در آخر نماز مي بوسند؟ مگر مهر به عنوان يك بت است؟ چرا روي زمين معمولي يا روي چيز ديگر سجده نمي كنيم؟
پاسخ :
علت اين مطلب رواياتي است كه وارد شده است.
امام صادق (ع) فرمود: "لا تسجد الا علي الارض أو ما أنبتته الأرض القطن و الكتّان؛ سجده نكن مگر بر زمين يا بر آنچه از زمين مي رويد مگر پنبه و كتان".(1)
زراره از امام باقر (ع) سؤال كرد كه آيا مي توان بر قير سجده كرد؟ حضرت فرمود: "نه و بر لباس و پشم و ميوه هاي خوردني و معدني ها و بر اجزاي حيوان و بر پر پرندگان نيز سجده كردن جائز نيست".(2)
رافع بن ابي رافع از پيامبر (ص) نقل مي كند كه حضرت فرمود: "نمازتان كامل و صحيح نمي شود مگر اين كه در سجده پيشاني را بر زمين بنهيد".(3)
شيخ طوسي نقل مي كند: اجماع فقهاي شيعه سجده كردن بر زمين است. احتياط نيز همين است كه بر زمين سجده شود، ولي اهل سنت سجده بر پنبه و كتان و مو و پشم را اجازه مي دهند، ولي نظر آنان بر خلاف احتياط و مخالف رواياتي است كه از طريق اهل بيت و از پيامبر وارد شده است.
از اين رو شيعه براساس روايات و احتياط، سجده بر خاك و سنگ و آنچه از زمين مي رويد مانند چوب و برگ را جائز مي داند و سجده بر معادن و پوشيدني ها و خوردني ها را كه زمين بر آنها صدق نمي كند جائز نمي داند اما اهل سنت سجده بر فرش و هر چيز ديگر را جائز مي دانند. البته بعضي از آنان مي گويند اگر انسان روي زمين نماز مي خواند، بايد بر زمين سجده كند و اگر بر فرش ايستاده، بر همان سجده كند.
آنان فرش و قالي و موكت را زمين مي دانند، ولي نمي توان پذيرفت قالي و موكت زمين است، ثانياً سجده بر غير زمين خلاف احتياط است، همان طور كه شيخ طوسي بيان فرمود.
البته در كتاب هاي روايي اهل سنت نيز رواياتي دربارة سجده بر خاك وارد شده است.
از جمله:
ام سلمه از پيامبر (ص) نقل مي كند كه خطاب به شخصي فرمود : "يا أفلح! ترّب وجهك ؛ (4) اي افلح! صورتت را به خاك بمال".
باز از ام سلمه نقل شده كه پيامبر فرمود: "يا رباح! ترّب وجهك".(5)
از سلمان نيز نقل شده: "تمسّحوا بالأرض فانها بكم برّه؛(6) پيشاني خود را به زمين مماسّ كن، چون زمين مانند مادر تو است و تو را دوست دارد".
بنابراين شيعه طبق عقيدة خود بر خاك سجده مي كند و مهر نماز نيز قطعه اي از خاك است. بوسيدن مهر وجهي ندارد و دليلي بر استحباب آن نداريم. برخي از افراد كه اين كار را مي كنند، بي دليل است، البته شايد اگر مهر از تربت امام حسين (ع) باشد، به خاطر احترام به خاك قبر امام (ع) مي بوسند . شيعه هيچ گاه مهر را عبادت نمي كند و آن را خدا نمي داند تا تهمت بت پرستي بر آنان زده شود. شيعه خدا را عبادت مي كند و براي خضوع و خشوع بالاترين عضو بدن را بر خاك مي نهد و خدا را عبادت مي كند. و در حال سجده عظمت خدا را ياد مي كند و مي گويد: "سبحان الله، سبحان ربي الاعلي و بحمده". بنابراين سجده بر خاك عين عبوديت پروردگار است و هيچ گونه بت پرستي يا خاك پرستي نيست. اگر چنين باشد، آنان كه بر فرش يا بر چيز ديگر سجده مي كنند، نيز بايد مشرك و بت پرست باشند، در حالي كه چنين نيست.
پي نوشت ها :
1 - شيخ طوسي، الخلاف، مسئلة 112 و 113.
2 - همان.
3 - همان.
4 - كنزالعمال، ج7، ص460، حديث هاي 19776 و 19777 و 19778.
5 - همان.
6 - همان.
www.eporsesh.com
علت اين مطلب رواياتي است كه وارد شده است.
امام صادق (ع) فرمود: "لا تسجد الا علي الارض أو ما أنبتته الأرض القطن و الكتّان؛ سجده نكن مگر بر زمين يا بر آنچه از زمين مي رويد مگر پنبه و كتان".(1)
زراره از امام باقر (ع) سؤال كرد كه آيا مي توان بر قير سجده كرد؟ حضرت فرمود: "نه و بر لباس و پشم و ميوه هاي خوردني و معدني ها و بر اجزاي حيوان و بر پر پرندگان نيز سجده كردن جائز نيست".(2)
رافع بن ابي رافع از پيامبر (ص) نقل مي كند كه حضرت فرمود: "نمازتان كامل و صحيح نمي شود مگر اين كه در سجده پيشاني را بر زمين بنهيد".(3)
شيخ طوسي نقل مي كند: اجماع فقهاي شيعه سجده كردن بر زمين است. احتياط نيز همين است كه بر زمين سجده شود، ولي اهل سنت سجده بر پنبه و كتان و مو و پشم را اجازه مي دهند، ولي نظر آنان بر خلاف احتياط و مخالف رواياتي است كه از طريق اهل بيت و از پيامبر وارد شده است.
از اين رو شيعه براساس روايات و احتياط، سجده بر خاك و سنگ و آنچه از زمين مي رويد مانند چوب و برگ را جائز مي داند و سجده بر معادن و پوشيدني ها و خوردني ها را كه زمين بر آنها صدق نمي كند جائز نمي داند اما اهل سنت سجده بر فرش و هر چيز ديگر را جائز مي دانند. البته بعضي از آنان مي گويند اگر انسان روي زمين نماز مي خواند، بايد بر زمين سجده كند و اگر بر فرش ايستاده، بر همان سجده كند.
آنان فرش و قالي و موكت را زمين مي دانند، ولي نمي توان پذيرفت قالي و موكت زمين است، ثانياً سجده بر غير زمين خلاف احتياط است، همان طور كه شيخ طوسي بيان فرمود.
البته در كتاب هاي روايي اهل سنت نيز رواياتي دربارة سجده بر خاك وارد شده است.
از جمله:
ام سلمه از پيامبر (ص) نقل مي كند كه خطاب به شخصي فرمود : "يا أفلح! ترّب وجهك ؛ (4) اي افلح! صورتت را به خاك بمال".
باز از ام سلمه نقل شده كه پيامبر فرمود: "يا رباح! ترّب وجهك".(5)
از سلمان نيز نقل شده: "تمسّحوا بالأرض فانها بكم برّه؛(6) پيشاني خود را به زمين مماسّ كن، چون زمين مانند مادر تو است و تو را دوست دارد".
بنابراين شيعه طبق عقيدة خود بر خاك سجده مي كند و مهر نماز نيز قطعه اي از خاك است. بوسيدن مهر وجهي ندارد و دليلي بر استحباب آن نداريم. برخي از افراد كه اين كار را مي كنند، بي دليل است، البته شايد اگر مهر از تربت امام حسين (ع) باشد، به خاطر احترام به خاك قبر امام (ع) مي بوسند . شيعه هيچ گاه مهر را عبادت نمي كند و آن را خدا نمي داند تا تهمت بت پرستي بر آنان زده شود. شيعه خدا را عبادت مي كند و براي خضوع و خشوع بالاترين عضو بدن را بر خاك مي نهد و خدا را عبادت مي كند. و در حال سجده عظمت خدا را ياد مي كند و مي گويد: "سبحان الله، سبحان ربي الاعلي و بحمده". بنابراين سجده بر خاك عين عبوديت پروردگار است و هيچ گونه بت پرستي يا خاك پرستي نيست. اگر چنين باشد، آنان كه بر فرش يا بر چيز ديگر سجده مي كنند، نيز بايد مشرك و بت پرست باشند، در حالي كه چنين نيست.
پي نوشت ها :
1 - شيخ طوسي، الخلاف، مسئلة 112 و 113.
2 - همان.
3 - همان.
4 - كنزالعمال، ج7، ص460، حديث هاي 19776 و 19777 و 19778.
5 - همان.
6 - همان.
www.eporsesh.com