پرسش :
گاهى به دلیل تأخیر هواپیما و دلایل مختلف امکان نماز خواندن نیست و یا اتوبوس ها براى نماز نگه نمى دارند! در چنین مواقعى وظیفه ما چیست؟
پاسخ :
در این باره باید چند نکته را یادآورى نماییم؛
در خصوص نماز خواندن در هواپیما باید تا حد ممکن بر طبق دستور نماز باشد یعنى اگر ایستاده خواندن و یا رعایت جهت قبله و یا سجده بر چیزى که درست و صحیح است ممکن است باید رعایت کنید و اگر ایستاده نشد باید نشسته بخوانید و اگر رو به قبله امکان پذیر نبود به هر طرف کافى است. در مورد رکوع و سجده نیز اگر نتوانستید طبق معمول انجام دهید مى توانید با اشاره رکوع و سجده را انجام دهید. البته برخى هواپیماها، محل نماز دارد و در راهرو هواپیما نیز امکان نماز خواندن وجود دارد.
در اتوبوس نیز با اولویت بندى شرایط، لازم است نماز خوانده شود و براى وضو مى توان با حدود یک لیوان آب در همان حال نشسته وضو گرفت در هر صورت نماز از واجباتى است که در هیچ صورت و حالتى از انسان ساقط نمى شود و باید به هر شکل و در هر صورت آن را در وقت خود انجام داد.
گفتنى است؛ خوب است در برنامه ریزى سفر تا جایى که ممکن است دقّت شود و از سفرهاى غیرضرورى که احتمال از دست رفتن نماز است پرهیز نمود. حضرت على علیه السلام در این باره فرموده اند: «لاَ یخْرُجُ الرَّجُلُ فِى سَفَرٍ یخَافُ فِیهِ عَلَى دِینِهِ وَ صَلاَتِه»1؛ «نباید شخص به مسافرتى برود که بر دین و نماز خود بیمناک است».
مهم ترین عاملى که موجب بروز چنین مسائلى گردیده، سهل انگارى در وظیفه شرعى امر به معروف و نهى از منکر مى باشد که موجب گردیده برخى از افراد نسبت به نماز بى توجّهى نمایند همان گونه که پیامبر خدا صلى الله علیه و آله مى فرمایند: «لَتَأْمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ أَوْ لَیسَلِّطَنَّ اللَّهُ شِرَارَکُمْ»2؛ «امر به معروف و نهى از منکر کنید، وگرنه خدا بدان شما را بر نیکانتان چیره مى کند...».
لذا اگر تمامى کسانى که مقیّد به نماز هستند با زبانى نرم و رعایت شرایط امر به معروف و نهى از منکر این مسئله را به مهمانداران و رانندگان اعلام کنند همکارى لازم را انجام مى دهند.
پی نوشت:
1. بحارالأنوار، ج10، ص 108.
2. بحارالأنوار، ج 90، ص 378.
منبع: www.porseman.org
در این باره باید چند نکته را یادآورى نماییم؛
در خصوص نماز خواندن در هواپیما باید تا حد ممکن بر طبق دستور نماز باشد یعنى اگر ایستاده خواندن و یا رعایت جهت قبله و یا سجده بر چیزى که درست و صحیح است ممکن است باید رعایت کنید و اگر ایستاده نشد باید نشسته بخوانید و اگر رو به قبله امکان پذیر نبود به هر طرف کافى است. در مورد رکوع و سجده نیز اگر نتوانستید طبق معمول انجام دهید مى توانید با اشاره رکوع و سجده را انجام دهید. البته برخى هواپیماها، محل نماز دارد و در راهرو هواپیما نیز امکان نماز خواندن وجود دارد.
در اتوبوس نیز با اولویت بندى شرایط، لازم است نماز خوانده شود و براى وضو مى توان با حدود یک لیوان آب در همان حال نشسته وضو گرفت در هر صورت نماز از واجباتى است که در هیچ صورت و حالتى از انسان ساقط نمى شود و باید به هر شکل و در هر صورت آن را در وقت خود انجام داد.
گفتنى است؛ خوب است در برنامه ریزى سفر تا جایى که ممکن است دقّت شود و از سفرهاى غیرضرورى که احتمال از دست رفتن نماز است پرهیز نمود. حضرت على علیه السلام در این باره فرموده اند: «لاَ یخْرُجُ الرَّجُلُ فِى سَفَرٍ یخَافُ فِیهِ عَلَى دِینِهِ وَ صَلاَتِه»1؛ «نباید شخص به مسافرتى برود که بر دین و نماز خود بیمناک است».
مهم ترین عاملى که موجب بروز چنین مسائلى گردیده، سهل انگارى در وظیفه شرعى امر به معروف و نهى از منکر مى باشد که موجب گردیده برخى از افراد نسبت به نماز بى توجّهى نمایند همان گونه که پیامبر خدا صلى الله علیه و آله مى فرمایند: «لَتَأْمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ أَوْ لَیسَلِّطَنَّ اللَّهُ شِرَارَکُمْ»2؛ «امر به معروف و نهى از منکر کنید، وگرنه خدا بدان شما را بر نیکانتان چیره مى کند...».
لذا اگر تمامى کسانى که مقیّد به نماز هستند با زبانى نرم و رعایت شرایط امر به معروف و نهى از منکر این مسئله را به مهمانداران و رانندگان اعلام کنند همکارى لازم را انجام مى دهند.
پی نوشت:
1. بحارالأنوار، ج10، ص 108.
2. بحارالأنوار، ج 90، ص 378.
منبع: www.porseman.org