پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند: سادَةُ النّاسِ فِی الدُّنیا اَلأسخِیاءُ، وَ سادَةُ النّاسِ فِی الآخِرَةِ اَلأتقِیاءُ؛ سروران مردم در دنیا سخاوتمندانند، و سروران مردم در آخرت، پرهیزگاران. (1)


پاسخ :
شرح حدیث:
هر که بذر نیکی بیفشاند، ثمره اش محبوبیت است.
هر که به دیگران احسان کند، مالک دلها و محبوب خلایق می شود.
سخاوت، صفتی پسندیده است و خداوند، انسانهای سخاوتمند را دوست دارد. از این رو، هر که در دنیا بخشنده و کریم باشد، سروری پیدا می کند و عزیز می گردد.
اما عزّت آخرت و سروری و سیادت در قیامت، بسیار مهمتر و ارزشمندتر است.
ملاک برتری در قیامت، تقواست.
تقوا آن است که انسان پرواپیشه، پارسا، عامل به وظیفه، گریزان از معصیت، مخالف هوای نفس، خود ساخته و خویشتندار باشد. تقوا در انسان، نقش ترمز در ماشین را دارد که از تصادف و سقوط به درّه و هلاکت، نگه می دارد.
فرجام نیک، از آنِ متقین است.
این نکته را قرآن با تعبیر «والعاقبة للمتّقین» بیان کرده است. (2)
شبیه کلام امام سجاد علیه السّلام از حضرت رسول هم نقل شده است، و آن این که:
«شرف الدّنیا الغِنی، و شرفُ الآخرة التّقوی» (3)
شرافت و ارجمندی در دنیا با ثروت است ولی شرف آخرت در سایه ی تقواست.
در آخرت، بیش از دنیا نیازمند سیادت و آقایی هستیم. در دنیا بسیاری به حق یا ناحق، موقعیت و شهرت و محبوبیت پیدا می کنند. امّا در آخرت، ملاک برتری و شرافت، فقط و فقط تقوا و عمل صالح و بندگی خداوند است.
در دنیا متّقی باشیم، تا در آخرت عزیز گردیم.
پی نوشت:
1. حیاة الامام زین العابدین، ص 372
2. هود (11)، آیه ی 49 و قصص (28)، آیه ی 83.
3. میزان الحکمه، حدیث 5650.
منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)
نسخه چاپی