پرسش :

لطفاً به سؤالات زیر پاسخ فرمایید: الف) اگر بخشى از مهریه زنى سه دانگ خانه بوده که به مبلغ صد میلیون ریال تقویم شده باشد، و مرد زمینى به همین مبلغ، یا بیشتر، بخرد و خانه اى در آن بنا کند، آیا در خصوص این بخش از مهریه زن برائت حاصل کرده است؟ ب) اگر بین زن و مرد اختلاف شود، و مرد مدّعى باشد که زمین ساختمان را بابت مهریه زوجه تسلیم نموده، و زن مدّعى شود که تحت عنوان هبه دریافت کرده، قول کدام یک مقدّم مى شود؟ ج) در فرض بالا کدام یک باید دلیل و بینه ارائه دهد؟ د) اصولاً کسى که مالى به دیگرى مى دهد، ظهور در تبرّع دارد یا عدم تبرّع؟ هـ) اگر ثابت شود خانه اى که زوج ساخته، و به زن تسلیم کرده، و سند را هم به نام زوجه نموده، حداقل سه برابر مبلغى است که مرد موقع اجراى صیغه عقد نکاح به عنوان بخشى از مهریه متعهد شده، آیا مرد مجاز است با بخش دیگرى از مهریه زوجه، مثلاً وجه رایج، یا طلا و سکه مقدار اضافى را تهاتر نماید؟ یعنى آیا تعهّدات دیگر زوج راجع به سایر اقلام مهریه در حدّ ارزش اضافى خانه ساقط مى شود؟ و) و اگر تهاتر نمى شود، آیا زوج حق دارد به اعتبار این که به زوجه بدهکار نبوده، از مالى که به زوجه داده و تصوّر مى کرده بابت دین خود داده، رجوع و آن را مطالبه و مسترد کند؟

پاسخ :
پاسخ از حضرت آیت اللَّه العظمى مکارم شیرازى (مدّ ظلّه العالى):
در صورتى که خانه را با مشخّصاتى که در مهریه اشاره شده تهیه، و به عنوان مهریه به زن تحویل دهد برائت ذمّه از این نظر حاصل شده است. و ادّعاى زن در مورد هبه بودن قبول نیست; مگر این که اقامه بینه شرعیه کند. از این گذشته، در فرض هبه بودن، مرد حقّ رجوع در هبه را دارد (مگر این که زن و شوهر خویشاوند همدیگر باشند.) و در صورتى که قیمت خانه زائد بر مقدار توافق در مهریه باشد، اضافه را مى تواند (در صورت موافقت زوجه) بابت بقیه حساب کند. و در صورت عدم موافقت زوجه مى تواند اضافه را باز پس بگیرد; (مشروط بر این که مصالحه اى بر کلّ خانه انجام نشده باشد.)
منبع: makarem.ir