پرسش :
آیا در روايات آمده است خداوند جهان هستي را براي پنج تن آل‌عبا آفريده است ؟
پاسخ :
روايات زيادي كه در جوامع روائي ما آمده ،مي‌رساند كه عالم وجودبه يمن وجود ائمه ـ عليهم السّلام ـ خلق شده و اگر امام معصوم نباشد ،زمين مردم را به كام خود مي‌كشد و زمين همواره در تزلزل و عدم استقرار بود ،حجت خدا در روي زمين عامل استقرار و ثبات زمين و عالم كون مي‌باشد.[1]
در روايتي از رسول گرامي اسلام نقل شده: خداوند وقتي حضرت آدم را آفريد و روح در كالبد او دميده شد به طرف راست نگاه كرد پنج شبح را ملاحظه كرد كه بعضي در حال ركوع و بعضي ديگر در سجده آدم عرض كرد بار خدايا پيش از من بشري آفريده‌اي؟ جواب رسيد نه، عرض كرد پس اين پنج نور مقدس چه كساني هستند فرمود اينها در آينده از نسل تو بوجود مي‌آيند و اگر اين پنج نور مقدس نبود تو و آسمان و زمين عرش و كرسي و لوح و قلم و بهشت و دوزخ را ايجاد نمي‌كردم بخاطر وجود اين پنج نور مقدس عالم هستي را ايجاد نموده‌ام.[2]
در كتاب گرانسنگ بحارالانوار روايتي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل نموده مي‌فرمايند: خداوند چهارده نور پاك از نور عظمت خود ،چهارده هزار سال قبل از آدم خلق نموده كه آنها ارواح ما هستند اسم چهارده معصوم را نقل مي‌نمايد بعد از بيان اوصاف بارز ائمه ـ عليهم السّلام ـ مي‌فرمايند: بخاطر وجود ما درختها بارور مي‌شوند و نهرها جاري مي‌گردند و به يمن وجود ما باران نازل مي‌شود وعلف مي‌رويد.[3]
روايات زيادي به اين مضمون وجود دارد که از نقل آنها صرف نظر شد. در بعضي مي‌فرمايد بخاطر وجود چهارده معصوم و در ديگري دارد بخاطر پنج تن آل‌عبا و در حدبث قدسي دارد بخاطر وجود مقدس پيامبر اكرم عالم كون را ايجاد نموده‌ام و اگر نبود اين ذوات مقدس هيچ موجودي را خلق نمي‌كردم در حديث كساء مي‌فرمايد وقتي پنج نور مقدس در زير عبا قرار گرفتند خداوند متعال بيان داشتند اي فرشتگان من و اي ساكنين آسمانها ،من نيافريدم زمين و آسمان و ماه روشني دهنده و خورشيد درخشنده را مگر بخاطر اين پنج نور مقدس[4].
در زيارت جامعه كبيره دارد: شما نور اخيار و رهبران ابرار و حجت‌هاي جبار هستید. به شما گشوده ، خدا و به شما پايان دهد و به خاطر شما فرو فرستد باران را و به خاطر شما آسمانها پا برجا هستند.[5]
از طرفي مشاهده مي‌كنيم كه در رحمت خداوند متعال محدوديتي نيست كه مي‌فرمايد: رحمت من همه چيز را در برگرفته است.[6] اين رحمت واسعه پروردگار ممكن است اشاره به نعمتها و بركات دنيوي باشد كه همگان را در برگرفته و بر و فاجر و نيك و بد از آن بهره مي‌برند و نيز مي‌تواند اشاره به همه رحمت‌هاي مادي و معنوي باشد زيرا نعمت‌هاي معنوي اختصاص به قوم و جمعيتي ندارد. و به تعبير ديگر درهاي رحمت الهي به روي همگان گشوده است. در حديثي از پيامبر اكرم ص چنين نقل شده كه حضرت مشغول نماز بود، شنيد مرد عربي مي‌گويد «خداوندا تنها من و محمد را مشمول رحمت قرار بده و هيچ كس ديگر را در اين رحمت وارد مكن» هنگامي كه پيامبر سلام نماز را داد رو به او كرده فرمود: موضوع نامحدود و وسيعي را محدود كردي و جنبه اختصاصي به آن دادي! اشاره به اين كه رحمت بي‌پايان خدا به هيچ صورت نمي‌تواند محدود به من و تو باشد.[7] و آيات ديگري هم در رابطه با وسعت رحمت خداوند وجود دارد مثل (خدايا رحمت خود را همه جا گسترده‌اي[8] و ما را بوسيله رحمت خويش نجات ده[9] و پس رحمت و بخشش و احسان عام خداوند نسبت به همة بندگان (اعم از نيكوكار و بدكار) مي‌باشد زيرا كه مي‌بينيم «باران رحمت بي‌حسابش همه را رسيده و خوان نعمت بي‌دريغش همه جا كشيده» همة‌بندگان از مواهب گوناگون حيات بهرهمندند و روزي خويش را از سفرة گسترده نعمت‌هاي بي‌پايان او برند. اين همان رحمت عامي است كه پهنة هستي را در برگرفته و همگان در درياي آن غرقند. اما اين كه در روايات رسيده كه كل هستي را براي چهارده معصوم يا پنج تن آل عبا و يا زهراي اطهر خلق نموده‌ام اين باعث نمي‌شود كه رحمت خداوند محدود به اين ذوات مقدسه باشد بلكه رحمت و بخشندگي عام است و لطفش شامل تمام موجودات است و اين برگزيده‌هاي عالم كون واسطه فيض و مجاري رحمت حضرت حق بر بندگان هستند چنانكه قلب واسطه فيض الهي براي بدن است، پيامبر و امام نيز واسطه‌هاي فيض خدا براي انسانها از تمام قشرها و گروهها هستند.[10] وقتي بخاطر وجود معصومين باران آمد همه بهره‌مند مي‌شوند نه تنها ائمه ع و هم‌چنين از نور خوشيد و ماه اگرچه بخاطر آن عباد الهي خلق شده‌اند ولي رحمت و لطف عام است از مجاري اين موجودات آسماني به ديگران مي‌رسد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تفسير نمونه، ناصر مکارم شیرازی و همکاران، ج1، ص22، سورة بقره، و ج1، ص418.
2. تفسير نمونه، ج6، ص393 ذيل آيه 156 سورة اعراف، وسعت رحمته كل شي.
3. تفسیر مجمع الصادقين، ملافتح الله كاشاني، چاپ تهران، ج3، ذيل آية 35 سورة مائده.
4. حديث شريف كساء و زيارت جامعه كبيره.
پی نوشتها:
[1] . علامه طبرسي، الاحتجاج، ج2، قم، انتشارات اسوه، 1413، ص151 ولولا ما في الارض لساخت الارض باهلها؛ علامه مجلسي بحارالانوار ج 90، تهران دارالكتب الاسلاميه، 1364، ص 213 ولولا لساخت الارض باهلها.
[2] . تفسير مجمع الصادقين، ذيل آيه 35، وابتغوا اليه الوسيله، از سورة مائده، چاپ تهران، ج3.
[3] . علامه مجلسي، بحارالانوار، بيروت،مؤسسه الوفاء ج25، ص4.
[4] . حديث كساء.
[5] . زيارت جامعه كبيره.
[6] . آيه 156 سورة اعراف.
[7] . مجمع‌البيان، طبرسي، ذيل آيه 157 از سورة اعراف و تفسير نمونه، ذيل همان آيه.
[8] . سورة غافر، اي 7.
[9] . سورة يونس، آية 86.
[10] . آيت الله مكارم شيرازي، پنجاه درس اصول عقايد، قم، انتشارات هدف، چاپ دهم 1380، قسمت امامت، ص246.
منبع: اندیشه قم
روايات زيادي كه در جوامع روائي ما آمده ،مي‌رساند كه عالم وجودبه يمن وجود ائمه ـ عليهم السّلام ـ خلق شده و اگر امام معصوم نباشد ،زمين مردم را به كام خود مي‌كشد و زمين همواره در تزلزل و عدم استقرار بود ،حجت خدا در روي زمين عامل استقرار و ثبات زمين و عالم كون مي‌باشد.[1]
در روايتي از رسول گرامي اسلام نقل شده: خداوند وقتي حضرت آدم را آفريد و روح در كالبد او دميده شد به طرف راست نگاه كرد پنج شبح را ملاحظه كرد كه بعضي در حال ركوع و بعضي ديگر در سجده آدم عرض كرد بار خدايا پيش از من بشري آفريده‌اي؟ جواب رسيد نه، عرض كرد پس اين پنج نور مقدس چه كساني هستند فرمود اينها در آينده از نسل تو بوجود مي‌آيند و اگر اين پنج نور مقدس نبود تو و آسمان و زمين عرش و كرسي و لوح و قلم و بهشت و دوزخ را ايجاد نمي‌كردم بخاطر وجود اين پنج نور مقدس عالم هستي را ايجاد نموده‌ام.[2]
در كتاب گرانسنگ بحارالانوار روايتي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل نموده مي‌فرمايند: خداوند چهارده نور پاك از نور عظمت خود ،چهارده هزار سال قبل از آدم خلق نموده كه آنها ارواح ما هستند اسم چهارده معصوم را نقل مي‌نمايد بعد از بيان اوصاف بارز ائمه ـ عليهم السّلام ـ مي‌فرمايند: بخاطر وجود ما درختها بارور مي‌شوند و نهرها جاري مي‌گردند و به يمن وجود ما باران نازل مي‌شود وعلف مي‌رويد.[3]
روايات زيادي به اين مضمون وجود دارد که از نقل آنها صرف نظر شد. در بعضي مي‌فرمايد بخاطر وجود چهارده معصوم و در ديگري دارد بخاطر پنج تن آل‌عبا و در حدبث قدسي دارد بخاطر وجود مقدس پيامبر اكرم عالم كون را ايجاد نموده‌ام و اگر نبود اين ذوات مقدس هيچ موجودي را خلق نمي‌كردم در حديث كساء مي‌فرمايد وقتي پنج نور مقدس در زير عبا قرار گرفتند خداوند متعال بيان داشتند اي فرشتگان من و اي ساكنين آسمانها ،من نيافريدم زمين و آسمان و ماه روشني دهنده و خورشيد درخشنده را مگر بخاطر اين پنج نور مقدس[4].
در زيارت جامعه كبيره دارد: شما نور اخيار و رهبران ابرار و حجت‌هاي جبار هستید. به شما گشوده ، خدا و به شما پايان دهد و به خاطر شما فرو فرستد باران را و به خاطر شما آسمانها پا برجا هستند.[5]
از طرفي مشاهده مي‌كنيم كه در رحمت خداوند متعال محدوديتي نيست كه مي‌فرمايد: رحمت من همه چيز را در برگرفته است.[6] اين رحمت واسعه پروردگار ممكن است اشاره به نعمتها و بركات دنيوي باشد كه همگان را در برگرفته و بر و فاجر و نيك و بد از آن بهره مي‌برند و نيز مي‌تواند اشاره به همه رحمت‌هاي مادي و معنوي باشد زيرا نعمت‌هاي معنوي اختصاص به قوم و جمعيتي ندارد. و به تعبير ديگر درهاي رحمت الهي به روي همگان گشوده است. در حديثي از پيامبر اكرم ص چنين نقل شده كه حضرت مشغول نماز بود، شنيد مرد عربي مي‌گويد «خداوندا تنها من و محمد را مشمول رحمت قرار بده و هيچ كس ديگر را در اين رحمت وارد مكن» هنگامي كه پيامبر سلام نماز را داد رو به او كرده فرمود: موضوع نامحدود و وسيعي را محدود كردي و جنبه اختصاصي به آن دادي! اشاره به اين كه رحمت بي‌پايان خدا به هيچ صورت نمي‌تواند محدود به من و تو باشد.[7] و آيات ديگري هم در رابطه با وسعت رحمت خداوند وجود دارد مثل (خدايا رحمت خود را همه جا گسترده‌اي[8] و ما را بوسيله رحمت خويش نجات ده[9] و پس رحمت و بخشش و احسان عام خداوند نسبت به همة بندگان (اعم از نيكوكار و بدكار) مي‌باشد زيرا كه مي‌بينيم «باران رحمت بي‌حسابش همه را رسيده و خوان نعمت بي‌دريغش همه جا كشيده» همة‌بندگان از مواهب گوناگون حيات بهرهمندند و روزي خويش را از سفرة گسترده نعمت‌هاي بي‌پايان او برند. اين همان رحمت عامي است كه پهنة هستي را در برگرفته و همگان در درياي آن غرقند. اما اين كه در روايات رسيده كه كل هستي را براي چهارده معصوم يا پنج تن آل عبا و يا زهراي اطهر خلق نموده‌ام اين باعث نمي‌شود كه رحمت خداوند محدود به اين ذوات مقدسه باشد بلكه رحمت و بخشندگي عام است و لطفش شامل تمام موجودات است و اين برگزيده‌هاي عالم كون واسطه فيض و مجاري رحمت حضرت حق بر بندگان هستند چنانكه قلب واسطه فيض الهي براي بدن است، پيامبر و امام نيز واسطه‌هاي فيض خدا براي انسانها از تمام قشرها و گروهها هستند.[10] وقتي بخاطر وجود معصومين باران آمد همه بهره‌مند مي‌شوند نه تنها ائمه ع و هم‌چنين از نور خوشيد و ماه اگرچه بخاطر آن عباد الهي خلق شده‌اند ولي رحمت و لطف عام است از مجاري اين موجودات آسماني به ديگران مي‌رسد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تفسير نمونه، ناصر مکارم شیرازی و همکاران، ج1، ص22، سورة بقره، و ج1، ص418.
2. تفسير نمونه، ج6، ص393 ذيل آيه 156 سورة اعراف، وسعت رحمته كل شي.
3. تفسیر مجمع الصادقين، ملافتح الله كاشاني، چاپ تهران، ج3، ذيل آية 35 سورة مائده.
4. حديث شريف كساء و زيارت جامعه كبيره.
پی نوشتها:
[1] . علامه طبرسي، الاحتجاج، ج2، قم، انتشارات اسوه، 1413، ص151 ولولا ما في الارض لساخت الارض باهلها؛ علامه مجلسي بحارالانوار ج 90، تهران دارالكتب الاسلاميه، 1364، ص 213 ولولا لساخت الارض باهلها.
[2] . تفسير مجمع الصادقين، ذيل آيه 35، وابتغوا اليه الوسيله، از سورة مائده، چاپ تهران، ج3.
[3] . علامه مجلسي، بحارالانوار، بيروت،مؤسسه الوفاء ج25، ص4.
[4] . حديث كساء.
[5] . زيارت جامعه كبيره.
[6] . آيه 156 سورة اعراف.
[7] . مجمع‌البيان، طبرسي، ذيل آيه 157 از سورة اعراف و تفسير نمونه، ذيل همان آيه.
[8] . سورة غافر، اي 7.
[9] . سورة يونس، آية 86.
[10] . آيت الله مكارم شيرازي، پنجاه درس اصول عقايد، قم، انتشارات هدف، چاپ دهم 1380، قسمت امامت، ص246.
منبع: اندیشه قم
