پرسش :

ترديد مثل خوره روح مرا مى ‏آزارد؛ باورهاى دينى ‏ام را سست مى‏ يابم. لطفاً مرا راهنمايى كنيد.

پاسخ :
با اين كه از لحاظ دينى انسان معتقدى هستم، بعضى اوقات ترديد مثل خوره روح مرا مى‏آزارد؛ به طور ناخودآگاه درباره همه چيز دچار شك مى ‏شوم و باورهاى دينى ‏ام را كه سخت به آن‏ها ايمان دارم، سست و بى‏ پايه مى‏ يابم. نمى ‏دانم شايد آن طور كه فكر مى‏ كنم اعتقاد محكمى ندارم. لطفاً مرا راهنمايى كنيد.
جوانان معمولاً در اين سنين درباره مسائل مختلف از جمله اعتقادات و باورهاي ديني خود دچار ترديد مي ‏شوند و در صدد پيدا كردن دلايل منطقي و پشتوانه قابل قبولي براي آن‏ها هستند. آنان مي‏ خواهند نظام فكري و اعتقادي خود را تجديد بنا كنند و به آن استحكام فزون‏تر بخشند .از آن جا كه گاه گمان مي‏ كنند باورهاي ديني‏ شان بر تقليد مبتني است، تصميم به اصلاح آن مي‏ گيرند و مي‏ كوشند با تحقيق و موشكافي درباره آن‏ها به ثبات فكري دست يابند؛ چنين ترديدهايي كه فرد را به تحقيق وا مي‏دارد به مرحله يقين و علم مي‏ رساند، خوب و پسنديده است؛ ولي به شرط آن كه همزمان با پديد آمدن آن، شخص به دنبال پاسخ باشد و در ترديد باقي نماند. شك توقفگاه خوبي نيست؛ اما اگر آغاز حركت باشد، نيكو و شايسته است. اگر ترديدهاي شما از اين قبيل است، نگران نباشيد. بكوشيد با مطالعه و پرسيدن از استادان و كارشناسان، جنبه اعتقادي و فكري خودرا تقويت كنيد و با عمل به دستورهاي ديني(مثل نماز و عبادات ديگر) و پايبندي بيش‏تر به آن‏ها، ايمان خود را مستحكم سازيد. اگر ترديدهاي شما وسواس گونه است؛ يعني بدون اختيار و به طور مكرر مطالبي به ذهنتان خطور مي كند - و قادر به قطع آن نيستيد - و شما را از فكر كردن درباره چيزهاي ديگر باز مي‏ دارد، اختلالي است كه بايد درمان شود. اين اختلال اصطلاحاً «وسواس فكري» نام دارد. در ذهن مبتلا يان به اين اختلال افكاري بيهوده، شرم آور يا وحشتناك به وجود مي‏ آيد و در چرخ ه‏اي بي‏ پايان پيوسته تكرار مي ‏شود. اگر ترديدهاي شما درباره باورهاي ديني از نوع وسواس فكري است، نيازمند پي‏گيري و تلاش بيش‏تري است و توصيه مي‏ شود با مشاوره‏اي حضوري با يكي از كارشناسان در اين زمينه(روان‏شناسان باليني) به حل آن بپردازيد. در عين حال در اين نوشتار كوتاه نكاتي چند را به عرضتان مي‏رسانيم، اميد است مفيد و مؤثر واقع شود. در ابتدا لازم است به آثار و پيامدهاي سوء اين نوع افكار و تفكرات وسواس‏ گونه توجه فرماييد و سپس با انجام راه كارهاي ارائه شده در جهت رهايي از آن گام برداريد. بخشي از پيامدهاي سوء وسواس فكري عبارت است از: 1. اتلاف عمر 2. حواس پرتي و ناتواني در تمركز حواس‏ 3. بازماندن از كارهاي اصلي مانند تحصيل علم و مطالعه 4. سست شدن باورهاي ديني با توجه به زيان‏ هاي ياد شده با رعايت دستورالعمل‏ هاي زير قاطعانه به حل مشكل بپردازيد: 1. تلقين: به خود تلقين كنيد من به اصول فكري‏ام كاملاً ايمان دارم و مي‏ توانم ترديدهايم را رها كنم. 2. تغيير حالت: هرگاه ترديد به سراغ شما آمد، مشت خود را محكم به زمين بكوبيد و با گفتن ذكري مثل «لاحول و لا قوة الا بالله» تغيير حالت داده، از آن افكار رهايي يابيد و بي‏درنگ به كاري مشغول شويد يا به موضوعي ديگر بينديشيد. 3. به مچ دستتان كش نازكي ببنديد؛ هرگاه افكار ترديدآميز به ذهنتان آمد و شما را رنج داد، كش را بكشيد و رها كنيد. با احساس دردي شديد كه به شما دست مي‏ دهد، از آن افكار خارج خواهيد شد. 4. زمان خاصي، مثلاً ساعت4:30 تا 4:45 بعداز ظهر، را به چنين افكاري، اختصاص دهيد و هر گاه در طول روز ترديد به سراغ شما آمد، به خودتان بگوييد زمان چنين افكاري فلان ساعت است. در آن زمان مشخص به ترديدها فكر كنيد و در طول زمان به تدريج(مثلاً روزي يك دقيقه) از زمان اختصاص داده شده بكاهيد تا به صفر برسد. با انجام راهكارهاي ارائه شده(در يك ماه) نتيجه و ارزيابي خودتان براي ما بنويسيد تا در صورت لزوم نكات ديگري برايتان ارسال گردد.
منبع:سایت انوار طاها