بخش پرسش و پاسخ سایت راسخون

فلسفه حرمت موسیقى لهوی

پرسش :

فلسفه حرمت موسیقى لهوى و غنا چیست؟

پاسخ :

با پژوهشى اندک در قرآن و روایات و دیدگاه برخى از روان شناسان و پزشکان، مى توان موارد ذیل را از حکمت هاى حرمت موسیقى دانست:

1. گرایش به فساد:

غنا و آواز مطرب و لهوى، انسان را به سوى شهوت و فساد اخلاقى مى کشاند و از راه پرهیزکارى باز مى دارد. مجلس غنا و موسیقى، معمولاً مرکز مفاسد گوناگون است. در حدیثى از نبى اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است: «غنا نردبان زنا است»[1].
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «خانه اى که در آن غنا باشد، از فساد و فحشا مصون نخواهد بود»[2]. و نیز: «غنا باعث پیدایش روح نفاق است»[3]. روح نفاق همان آلودگى به فساد و کناره گیرى از تقوا است. در تفسیر روح المعانى سخن یکى از سران قبایل را نقل مى کند که به آنها مى گفت: از غنا بپرهیزید که حیا را کم مى کند ؛ شهوت را مى افزاید؛ شخصیت را درهم مى شکند؛ جانشین شراب مى شود و همان کارى را مى کند که مستى انجام مى دهد[4].

2. غفلت از یاد خدا:

قرآن یکى از عوامل گمراهى را «لهو الحدیث»[5] دانسته است. «لهو» چیزى است که انسان را چنان مشغول کند که باعث غفلت و بازماندن از کارهاى مهم تر شود. گوش دادن به غنا قساوت قلب مى آورد[6] و در نتیجه باعث فراموشى خدا و معنویت مى شود. از این رو در روایات اسلامى از «لهو الحدیث» به «غنا» تفسیر شده است[7] ؛ چه اینکه شنیدن غنا و موسیقى آن چنان اراده را سست و غریزه جنسى شخص را تحریک مى کند که از یاد خدا و قیامت باز مى ماند. در روایتى نبى اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس به غنا و موسیقى (لهوى) گوش فرا دهد قطعه اى از سرب (روز قیامت) در گوش او آب مى شود[8] و شاید این تعبیر کنایه از آن است که گوش او از شنیدن سخن حق کر مى شود.

3. زیان بخشى غنا بر اعصاب:

به گواهى برخى از پزشکان، غنا و موسیقى آثار زیان بارى بر روى اعصاب دارد[9] و در حقیقت یکى از عوامل مهم تخدیر اعصاب به شمار مى رود. مواد مخدر گاهى از راه دهان و نوشیدن وارد بدن مى شوند (مانند شراب) ؛ زمانى از راه بوییدن (مانند هروئین) ؛ گاه از راه تزریق (مانند مرفین) و از راه حس شنوایى به جان و روان آدمى منتقل مى شود (مانند غنا و موسیقى). از این رو بعضى از آهنگ ها چنان افراد را در نشئه فرو مى برد که حالتى شبیه به مستى به آنها دست مى دهد. البته گاهى به این حد و مرحله نمى رسد ؛ ولى تخدیر خفیف ایجاد مى کند و در پى آن آثار زیان بارى روى اعصاب بر جاى مى گذارد و شخص را دچار افسردگى و مبتلا به فشار خون مى کند[10].

باید دانست که هر موسیقى و آهنگى شاید براى اعصاب زیان بار نباشد؛ بلکه موسیقى تند و استفاده زیاد و افراط در آن باعث تخدیر اعصاب مى شود؛ با وجود این پیامدهاى منفى معنوى آن حتى در سایر موارد نباید کوچک شمرده شود.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. «الغناء رقیة الزنا»: بحار الانوار، ج 76، باب 99، باب الغناء.
[2]. «بیت الغناء لاتؤمن فیه الفجیعة»: کافى، ج 6، باب الغناء.
[3]. «الغناء یورث النفاق»: وسایل الشیعه، ج 12، باب 99، ابواب مایکتسب به.
[4]. به نقل از: تفسیر نمونه، ج 17، ص 24.
[5]. لقمان 31، آیه 6.
[6]. امام صادق فرمود: «ان الملاهى تورث قساوة القلب»: مستدرک الوسائل، ج 13، ص 118.
[7]. وسائل الشیعه، ج 12، باب 99، ابواب مایکتسب به.
[8]. «من استمع الى اللّه و یذاب فى اذنه الآنک»: وسایل الشیعه، ج 5، ص 348.
[9]. عبد الکریم عکاس، الغنا فى الاسلام، ص 151.
[10]. تفسیر نمونه، ج 17، ص 24 ؛ الغنا فى الاسلام، ص 151.

منبع: احکام موسیقى (به ضمیمه رقص و قمار)، مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام، مؤلف: سید مجتبى حسینى؛ قم: نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1385.

در این زمینه حتما بخوانید: