موسیقى لهوى و غفلت انسان
پرسش :
گفته مى شود موسیقى انسان را غافل مى کند، بسیارى از امور روزمره نظیر انواع بازىها و فیلم‌ها نیز این چنین هستند؛ پس چرا اینها حرام نیست؟
پاسخ :
باید دانست لهو انواعى دارد که مهم ترین آنها عبارت است از:
1. مشغول شدن انسان به امور غیر مهم و بى معنا و بیهوده؛ مانند بازى با تسبیح، بازى با محاسن صورت و برخى از امورى که هیچ فایده عقلایى در بر ندارد.
2. مشغول شدن به امورى که اوقات فراغت را پر مى کند و داراى فایده عقلایى است؛ چنان که حضرت على (علیه السلام) از پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله) نقل مى کند: «نِعْمَ اللهوُ المِغْزَلُ لِلْمَرأة الصالِحَةِ»؛ «بافندگى لهو و سرگرمى زن صالح است»[1]. بسیارى از بازى هایى که در این عصر رایج بوده و داراى هدف و منفعت عقلایى است، از مصادیق این قسم به شمار مى رود.
3. مشغول شدن به امورى که باعث طرب و شادى نفسانى و خارج شدن از حد اعتدال مى گردد؛ مانند غنا و نواختن موسیقى.
در متون دینى، هیچ گاه لهو به صورت فراگیر و مطلق حرام نبوده؛ بلکه نوع خاصى از آن مورد مذمت و حرمت قرار گرفته است. «لهو حرام» آن است که شارع مقدس به طور جزئى و مشخص، به آن تصریح کرده و مورد نهى و سرزنش خود قرار داده است، مانند نواختن موسیقى و استماع آن[2].
آیت الله بروجردى مى فرماید: حرمت برخى انواع لهو هر چند قطعى است؛ ولى نمى توان آن را به همه اقسام آن سرایت داد. لهو حرام آن است که انسان را از حد اعتدال و طبیعى خود بیرون آورد و باعث کاهش یا سلب جدیت عقل شود؛ مانند برخى آهنگ هاى موسیقى که هر کس بشنود، او را در حرکات و رفتار بى اختیار مى‌سازد (هر چند از عاقل ترین انسان ها باشد)[3] شبیه این سخن از آیت‌الله وحید خراسانى نیز نقل شده است[4].
پی‌نوشت‌ها:
[24]. وسائل الشیعه، ج 6، ص 185.
[25]. فاضل لنکرانى، جامع المسائل، ج 1، س 1009 ؛ اکبر ایرانى، بررسى مبانى موسیقى، ص 76 ؛ على حسینى، الموسیقى، ص 143ـ152 ؛ سید ابوالقاسم خویى، مصباح الفقاهه، ج 1، ص 423.
[26]. البدر الزاهر فى صلوة الجمله والمسافر، ص 234.
[27]. سید محمد تقى حسینى، غنا در آیینه شفاف اهل بیت، ص 9 و 78.
منبع: احکام موسیقى (به ضمیمه رقص و قمار)، مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام، مؤلف: سید مجتبى حسینى؛ قم: نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1385.
در این زمینه حتما بخوانید:
1. مشغول شدن انسان به امور غیر مهم و بى معنا و بیهوده؛ مانند بازى با تسبیح، بازى با محاسن صورت و برخى از امورى که هیچ فایده عقلایى در بر ندارد.
2. مشغول شدن به امورى که اوقات فراغت را پر مى کند و داراى فایده عقلایى است؛ چنان که حضرت على (علیه السلام) از پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله) نقل مى کند: «نِعْمَ اللهوُ المِغْزَلُ لِلْمَرأة الصالِحَةِ»؛ «بافندگى لهو و سرگرمى زن صالح است»[1]. بسیارى از بازى هایى که در این عصر رایج بوده و داراى هدف و منفعت عقلایى است، از مصادیق این قسم به شمار مى رود.
3. مشغول شدن به امورى که باعث طرب و شادى نفسانى و خارج شدن از حد اعتدال مى گردد؛ مانند غنا و نواختن موسیقى.
در متون دینى، هیچ گاه لهو به صورت فراگیر و مطلق حرام نبوده؛ بلکه نوع خاصى از آن مورد مذمت و حرمت قرار گرفته است. «لهو حرام» آن است که شارع مقدس به طور جزئى و مشخص، به آن تصریح کرده و مورد نهى و سرزنش خود قرار داده است، مانند نواختن موسیقى و استماع آن[2].
آیت الله بروجردى مى فرماید: حرمت برخى انواع لهو هر چند قطعى است؛ ولى نمى توان آن را به همه اقسام آن سرایت داد. لهو حرام آن است که انسان را از حد اعتدال و طبیعى خود بیرون آورد و باعث کاهش یا سلب جدیت عقل شود؛ مانند برخى آهنگ هاى موسیقى که هر کس بشنود، او را در حرکات و رفتار بى اختیار مى‌سازد (هر چند از عاقل ترین انسان ها باشد)[3] شبیه این سخن از آیت‌الله وحید خراسانى نیز نقل شده است[4].
پی‌نوشت‌ها:
[24]. وسائل الشیعه، ج 6، ص 185.
[25]. فاضل لنکرانى، جامع المسائل، ج 1، س 1009 ؛ اکبر ایرانى، بررسى مبانى موسیقى، ص 76 ؛ على حسینى، الموسیقى، ص 143ـ152 ؛ سید ابوالقاسم خویى، مصباح الفقاهه، ج 1، ص 423.
[26]. البدر الزاهر فى صلوة الجمله والمسافر، ص 234.
[27]. سید محمد تقى حسینى، غنا در آیینه شفاف اهل بیت، ص 9 و 78.
منبع: احکام موسیقى (به ضمیمه رقص و قمار)، مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام، مؤلف: سید مجتبى حسینى؛ قم: نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1385.
در این زمینه حتما بخوانید:
