مرثیۀ حضرت فاطمه (س) بر پیامبر اکرم (ص)
پرسش :
حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) چگونه بر رحلت پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله) مرثیه سرایی کرد؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
فاطمه(س) کنار قبر پیامبر(ص) مشتی خاک بر گرفت و فرمود: مصیبت هایی بر من وارد شد که اگر بر روز روشن وارد می شد، آن را به شب بر می گرداند...، تا زمانی که او بود پناهگاه و حامی ما بود اما امروز از هر آدم ضعیف و ذلیلی می ترسم. پدرم دعوت پرودگارش را اجابت کرد، جایگاهش بهشت است.
پاسخ تفصیلی:
سبط بن جوزی از علی(علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمود: «لمّا دفن رسول الله(صلی الله علیه وآله) جائت فاطمه فوقفت علی قبره و أخذت قبضةً من تراب القبر و أنشأت تقول:
1ـ ماذا علی مَن شم تربة احمد *** اَلاّ یشـمّ مدی الزمان غوالیا
2ـ صبّت علی مصائـب لو انّها *** صبت علی الأیام عدن لیالیـا»
(زمانی که پیامبر(صلی الله علیه وآله) در دل خاک جای گرفت، فاطمه(علیها السلام) بر سر قبر آن حضرت آمد و مشتی خاک بر گرفت و چنین فرمود:
1ـ چه اشکالی دارد کسی که خاک تربت احمد(صلی الله علیه وآله) را بوئید دیگر در طول زمان هیچ عطر و مشکی را نبوید. 2ـ مصیبت هایی بر من وارد شد که اگر بر روز روشن وارد می شد، آن را به شب بر می گرداند).
و روایت شده که آن حضرت به شعر فاطمه دختر احجم تمثل کرده و فرمود:
«قد کنتَ لی جبــلاً الوذ بظلّــــه *** فترکتنی أمشی لأجرد ضاحـــــی
قد کنت ذات حمیة ما عشت لـی *** أمشی البراز و کنت أنت جناحـــی
فالیوم أخضع للذلیـل و أتـــقـی *** منـــه و أدفع ظالمــــی بالراح ِ»(1)
(1- همانا تو برای من تکیه گاهی چون کوه بودی که به سایه اش پناه می بردم، پس مرا تنها گذاشتی تا در آفتاب سوزان را ه بپیمایم.
2- تا زمانی که در کنارم بودی از من حمایت می کردی؛ به همه جا می رفتم در حالیکه تو بال و پر من بودی.
3- اما امروز از هر آدم ضعیف و ذلیلی (بخاطر فقدان تو) می ترسم و ستم کننده به خویش را با مرگ از خود دفع می کنم).
همچنین از انس روایت شده که آن حضرت رو به اطرافیان کرد و فرمود: «کیف طابت نفوسکم أن تحثّوا التراب علی رسول الله»؛ (چگونه راضی شدید که خاک بر (پیکر) رسول خدا بریزید؟!)(2)
و نیز نسایی در «سنن» می نویسد: فاطمه هنگامى که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) وفات کرد گریست و گفت:
«ابی وا ابتاه اجاب رباً دعاه
جنة الفردوس مأواه من ربه ما أدناه
الی جبرائیل نعاه»
( پدرم ! وای پدرم ! دعوت پرودگارش را اجابت کرد! جایگاهش بهشت فردوس است. چقدر به پروردگارش نزدیک شد! خبر رحلتش را به جبرئیل می دهیم.)
این روایت را به همان صورتى که نسائى نقل کرده، حاکم (3) و احمد بن حنبل(4) نیز روایت کرده اند.
پی نوشت:
(1). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 14.
(2). همان.
(3). مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 59.
(4). مسند احمد بن حنبل، ج 3، ص 197.
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
فاطمه(س) کنار قبر پیامبر(ص) مشتی خاک بر گرفت و فرمود: مصیبت هایی بر من وارد شد که اگر بر روز روشن وارد می شد، آن را به شب بر می گرداند...، تا زمانی که او بود پناهگاه و حامی ما بود اما امروز از هر آدم ضعیف و ذلیلی می ترسم. پدرم دعوت پرودگارش را اجابت کرد، جایگاهش بهشت است.
پاسخ تفصیلی:
سبط بن جوزی از علی(علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمود: «لمّا دفن رسول الله(صلی الله علیه وآله) جائت فاطمه فوقفت علی قبره و أخذت قبضةً من تراب القبر و أنشأت تقول:
1ـ ماذا علی مَن شم تربة احمد *** اَلاّ یشـمّ مدی الزمان غوالیا
2ـ صبّت علی مصائـب لو انّها *** صبت علی الأیام عدن لیالیـا»
(زمانی که پیامبر(صلی الله علیه وآله) در دل خاک جای گرفت، فاطمه(علیها السلام) بر سر قبر آن حضرت آمد و مشتی خاک بر گرفت و چنین فرمود:
1ـ چه اشکالی دارد کسی که خاک تربت احمد(صلی الله علیه وآله) را بوئید دیگر در طول زمان هیچ عطر و مشکی را نبوید. 2ـ مصیبت هایی بر من وارد شد که اگر بر روز روشن وارد می شد، آن را به شب بر می گرداند).
و روایت شده که آن حضرت به شعر فاطمه دختر احجم تمثل کرده و فرمود:
«قد کنتَ لی جبــلاً الوذ بظلّــــه *** فترکتنی أمشی لأجرد ضاحـــــی
قد کنت ذات حمیة ما عشت لـی *** أمشی البراز و کنت أنت جناحـــی
فالیوم أخضع للذلیـل و أتـــقـی *** منـــه و أدفع ظالمــــی بالراح ِ»(1)
(1- همانا تو برای من تکیه گاهی چون کوه بودی که به سایه اش پناه می بردم، پس مرا تنها گذاشتی تا در آفتاب سوزان را ه بپیمایم.
2- تا زمانی که در کنارم بودی از من حمایت می کردی؛ به همه جا می رفتم در حالیکه تو بال و پر من بودی.
3- اما امروز از هر آدم ضعیف و ذلیلی (بخاطر فقدان تو) می ترسم و ستم کننده به خویش را با مرگ از خود دفع می کنم).
همچنین از انس روایت شده که آن حضرت رو به اطرافیان کرد و فرمود: «کیف طابت نفوسکم أن تحثّوا التراب علی رسول الله»؛ (چگونه راضی شدید که خاک بر (پیکر) رسول خدا بریزید؟!)(2)
و نیز نسایی در «سنن» می نویسد: فاطمه هنگامى که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) وفات کرد گریست و گفت:
«ابی وا ابتاه اجاب رباً دعاه
جنة الفردوس مأواه من ربه ما أدناه
الی جبرائیل نعاه»
( پدرم ! وای پدرم ! دعوت پرودگارش را اجابت کرد! جایگاهش بهشت فردوس است. چقدر به پروردگارش نزدیک شد! خبر رحلتش را به جبرئیل می دهیم.)
این روایت را به همان صورتى که نسائى نقل کرده، حاکم (3) و احمد بن حنبل(4) نیز روایت کرده اند.
پی نوشت:
(1). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 14.
(2). همان.
(3). مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 59.
(4). مسند احمد بن حنبل، ج 3، ص 197.
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
.jpg "اوصاف و ویژگیهای منتظران امام زمان(عج) چگونه است؟")
.jpg "اهداف و آرمان هاى امام خمینی (رحمه الله) از منظر رهبر انقلاب")
