گام اول در تربیت فرزند

پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):

اوّلین گام در بحث تربیت، مراقبت های قبل از بارداری است. وجود مبارک اباعبدالله الحسین علیه السلام فرمودند:“فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ‏ مِنَ‏ الْحَرَام‏“[۱] یعنی شکم این ها از حرام پر شده؛ برای همین حرف حق را پذیرا نیستند. این عبارت نشان می دهد که لقمه در تربیت انسان خیلی تاثیر گذار است. آقایون باید در قبل از بارداری به این نکته توجّه داشته باشند که چه لقمه ای را بر سر سفره می آورند؛ چرا که قرار است در آینده این لقمه تبدیل به فرزند شود. ما اگر می خواهیم، فرزندمان آینده ی خوبی داشته باشد، باید توجّه به لقمه ی حلال داشته باشیم.

والدین توجّه داشته باشند که قرار نیست لقمه ی حلال بچّه ها را تربیت کند، بلکه لقمه ی حلال یک مقدّمه ای است برای تربیت فرزندان. این جمله غلط است که می گویند: پدر لقمه ی حلال بر سر سفره گذاشت، پس چرا فرزندان او بد شدند؟! شاید فرزندان مقدّمات تربیّت را داشتند، ولی روش تربیّتی آنها خوب نبوده است؛ پس باید به مجموعه ی علل و عوامل توجّه کرد.

تربیت شیخ مرتضی انصاری (ره)
ما وقتی که سرگذشت بزرگان را مطالعه می کنیم، می بینیم که آنها به روی لقمه ی حلال تاکید داشتند؛ مثل مرحوم شیخ انصاری رضوان الله تعالی علیه.  ایشان یک شخصیّت بزرگ اسلامی است و هنوز کتب این بزرگوار نردبان اجتهاد است؛ یعنی اگر کسی بخواهد مجتهد شود، باید کتب این بزرگوار را بخواند. وقتی انسان به دوران قبل از طفولیّت ایشان نگاه می کند، می بیند که مادر ایشان حتی یک لقمه ی شبهه ناک را هم به او نداده است.

ما همه می دانیم که روزی را خدا می دهد؛ پس کسی که به سمت حرام خوری یا کسب روزی حرام می رود،  اعتماد به خدا ندارد. خداوند در قرآن می فرماید: “وَ ما مِنْ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ رِزْقُها”[۲] یعنی هیچ جنبده ای نیست مگر بر من خدا واجب باشد که روزی او را برسانم؛ پس روزی را قرار است خدا بدهد؛ حال که خدا روزی می دهد، پس چرا من این روزی را با حرام آمیخته کنم تا در آینده یک نسل از انسان ها، بواسطه ی لقمه ی حرام، نتوانند در مسیر هدایت قرار بگیرند.

 یکی از ویژگی های اسلام این است که نمی گذارد هیچ حق و مانعی در مسیر انسان ها قرار بگیرد و برای هر مشکلی، راه کاری دارد. اگر می بینیم مال ما آمیخته با حرام است یا حقوق خداوند را پرداخت نکردیم، خیلی راحت می توانیم با دفتر یکی از مراجع در قم ارتباط گیری کنیم و این مال را حلال کنیم تا این لقمه ای که در آینده قرار است نطفه شود، پاک باشد.

اگر انسان به لقمه ی حلال دقّت کند، از زندگی لذّت می برد. چرا ما طعم نماز خواندن را حس نمی کنیم و از آن لذّت نمی بریم؟ چرا وقتی دعا می خوانیم لذّت نمی بریم؟ چون آن اشتباهات باعث شده است که مزه و طعم ایمان در روح آدم اثر نکند. لذا اوّلین چیزی که می تواند به ما کمک کند تا در مسیر هدایت قرار بگیریم، همین لقمه ی حلال است. اگر ما لقمه ی حرام بر سر سفره بیاوریم، اوّلین شاکی ها در روز قیامت همین زن و بچّه ی ما هستند. آنها در روز قیامت به ما می گویند: تو قرار بود که لقمه ی حلال بیاوری؛ خدا هم که گفته بود، من روزی شما را  می دهم؛ پس این چه مالی بود که سر سفره آوردی!

بخشی از تربیت همان پذیرش حرف حق است. خیلی از مواقع پدر و مادرها به ما می گویند: ما فلان حرف خوب را به بچّه ی خود می زنیم؛ ولی نمی دانیم چرا قبول نمی کند. عدم پذیرش حرف حق، دلایل مختلفی دارد؛ یکی از دلایلش لقمه ی حرام است.

پی نوشت:
[۱]. بحار الأنوار؛ج‏۴۵ ؛ص ۸   
[۲]. سوره هود؛ آیه ۶ (و هیچ جنبنده در زمین نیست جز آنکه روزیش بر خداست.)