اثر جهل قاتل به حکم قصاص در مجازات او

پرسش :

در صورتی که قاتل ادعا کند که جهل به حکم دارد، و نمی‏دانسته مجازات قتل عمد قصاص است. و این ادعا از نظر دادگاه مقرون به واقع باشد، و احتمال صدق آن وجود داشته باشد، آیا تأثیری در اعمال قصاص دارد یا خیر؟

پاسخ :
آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)
«علم قاتل به مجازات قتل عمد، از شرایط قصاص نیست، بنابراین در فرض سوال حق قصاص برای ولی دم ثابت است. 1375»1
 
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«جهل به حکم قصاص هیچ تأثیری در اعمال قصاص ندارد.»2
 
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«در صورتی که قاتل ادعای جهل به موضوع کند و بتواند این ادعا را ثابت کند که گمان میکرده است فلان فرد مهدور الدم است این ادعا از او پذیرفته است یعنی قتل عمد نمی‌‏شود بلکه شبه عمد می‌‏شود و قصاص تبدیل به دیه می‌‏گردد. اما اگر ادعای جهل به حکم نماید و ادعای مذکور مقرون به صدق نیز باشد ادله قصاص و عمومات آن شامل مورد مزبور شده و ادعای قاتل تأثیری در نفی قصاص ندارد. در مسأله حدود مثل شرب خمر و... حکم این گونه نیست و در صورت اثبات حد از او ساقط می‌‏شود گرچه جهل به حکم داشته باشد.»3
 
پی نوشت:
1. جامع المسایل (1)، مطبوعاتی امیر، قم، چاپ اول، 1375 ش، ص 535.
2. استفتائات جدید، انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب (ع)، قم، چاپ اول، 1375 ش، ج 1، ص 383.
3. استفتائات، انتشارات نجات، قم، چاپ اول، 1377 ش، ج 1، ص 353.
 
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه