علت لقب عقیله بنی هاشم برای حضرت زینب (علیها السلام)

پرسش :

چرا به حضرت زینب (علیها السلام) عقیله بنی هاشم می گویند؟

پاسخ :
حضرت زینب(سلام الله علیها) ملقب به، عقیله بنی هاشم و عقیله الطالبین بود. هر چند بسیاری در باره معنای عقیله نوشته‌اند: عقیله زن کریمه را می گویند که در بین فامیل بسیار عزیز و در خاندان خود ارجمند باشد. اما آن‌چه قابل توجه است این است که در فرهنگ عربی عقیله به زن خردمندی می گویند که مسائل را با صبر و خرد بالا حل و فصل کند و در کارش دوراندیشی و آینده نگری داشته باشد.[1] لذا با توجه به وجود این فرهنگ در استعمال این کلمه معنای دوم مناسب‌تر به نظر می‌رسد.

یکی از فضایل و خصایص حضرت زینب سلام الله علیها «خردمندی» ایشان است. او زنی دانشمند، سخن ور، فصیح و بلیغ بود تا آن‌جا که امامان معصوم ما نیز گاه در ارائه پاسخ به مسائل‌شان به عملکرد ایشان استناد می‌کردند. به عنوان نمونه: امام صادق علیه السلام برای برخی رفتارها در مصیبت فقدان پدر و برادر و .. به فعل و عمل زینب سلام الله علیها در جریان کربلا استناد می‌نمایند.[2]

بیان سخنان و خطبه‌های عمیق و عالمانه همراه با استدلالات قرآنی در کربلا و بازار کوفه و مجلس ابن زیاد و دربار یزید هر یک شاهدی گویا بر خردمندی زینب کبری سلام الله علیها است. همچنین مقام بیان حدیث، خود از ویژگی های افراد آگاه و بلند مرتبه است و گواه دیگری بر خردمندی ایشان است. او راوی حدیث مادرش حضرت زهرا سلام الله علیها و اسماء بین عمیس بود.[3]

مجلس تفسیر و درس ایشان در کوفه[4] را به عنوان مؤیدی دیگر بر شایستگی ایشان برای ملقب شدن به «عقیله» می‌توان آورد همانگونه که گواهی بر فضل و مقام علمی ایشان است.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. در این‌باره ر.ک: حر عاملی، وسائل الشیعه (چاپ اسلامیة) ج 1، ص 7؛ شیخ علی نمازی، مستدرک سفینه البحار، ج 4، ص 313؛ احمدی میانجی، مکاتیب الرسول، ج 3، ص 636؛ علی بن محمد علوی، المجدی فی انساب الطالبیین، ص 48.
[2]. محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، (دار الکتب الاسلامیه، 1367)، ج 4، ص 307.
[3]. عمر رضا کحاله، اعلام النساء فی عالمی العرب و الاسلام، (دمشق، 1379 ق) ج 2، ص 92.
[4]. محلاتی، ریاحین الشریعه (دار الکتب الاسلامیه، 1385 ق)، ج 3، ص 75.

منبع: anvartaha.ir