رویکرد ایران در مذاکرات هستهای و برخورد با طراحیهای دولت آمریکا
پرسش :
با توجه به تجربهی برجام و افزایش تحریمها در چندسال اخیر، رویکرد و مدل جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات هستهای و برخورد با طراحیهای دولت آمریکا چگونه باید باشد؟
پاسخ :
در پاسخ لازم است به چند نکته اشاره کنم:
۱. مذاکرات به جمعبندی نهایی نرسیده و در عرف دیپلماسی هیچ موردی توافق نمیشود، مگر آنکه در مورد همه چیز توافق شود. این اصل بدین معناست که اگر حتی ۱۰درصد از متون مذاکراتی نیز باقیمانده باشد، مذاکرات همچنان ناتمام است و توافقی وجود ندارد، چه بسا همین اندک موضوعات باقیمانده از موضوعات مورد تفاهم مهمتر باشد.
۲. مواضع بالادستی نظام، قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی و دستاوردهای هستهای کشور موقعیت مناسبی را برای جمهوری اسلامی ایران در هر مذاکرهای فراهم نموده است. طبیعتاً، طرفهای مقابل تلاش خواهند کرد تا با توسل به ابزارهای مختلف مانع بهرهمندی ما از موقعیت تقویتشده شوند، امّا مهم این است که ما با طراحی و برنامهریزی مناسب و پرهیز از عجله حداکثر بهرهبرداری را بهعمل آوریم.
۳. باید توجه داشته باشیم که این آمریکا بود که تعهدات خود را نقض کرد و اکنون نیز مدعی بازگشت به برجام است و این ایران نبود که ناقض بوده باشد. لذا، باید مراقب بود که جای مدعی و متهم عوض نشود.
۴. آنچه که برای ایران باید دستورکار اساسی و با اولویت باشد، رفع عملی تحریمهاست. آمریکا و غرب باید هر آنچه را که در این زمینه لازم است عملاً پذیرفته و اجرا کنند و این مغایرتی با برجام نخواهد داشت و فراتر از آن نیست. برجام ایجاد شد تا تحریمهای مغایر با آن علیه ایران برداشته شود. چطور وقتی حاضر نمیشوند در مورد تضمینها و آیندهی کار شرکتها صحبت کنند، اطمینان پیدا کنیم که در رفع عملی تحریمها صادق خواهند بود! اینکه بهدلیل ممنوعیت استفاده از یوترن برای ایران نتوانیم پولهای خودمان را از بانکهای کشورهای دیگر منتقلکرده و یا استفاده کنیم، چون یک تحریم اوّلیه است و نه ثانویه و ظاهراً به برجام ارتباطی ندارد، مشکل ایران نیست. چه تضمینی وجود دارد که با تفاهم جدید و عدم حل این مشکل و مشکلات مشابه بهگونهای که شرایط بهرهمندی و انتفاع ایران از منافع تفاهم هستهای تضمین شود، بتوانیم عواید حاصله از فروش نفت را دریافت و یا هزینه کنیم!
۵. مذاکرات صرفاً باید هستهای باشد و طرح و بررسی هرگونه ایدهی غیرمرتبط باید از دستورکار حذف شود. حضور و نفوذ منطقهای و موشک ابزار قدرت ایران است و بههیچوجه قابل مذاکره نخواهد بود.
۶. اقدامات هستهای ایران باید متناسب با اقدامات رفع تحریمی اجرا شود. چنانچه با اجرای کامل تعهدات هستهای بهویژه ارسال ذخایر به خارج از کشور شاهد عدم اجرا و یا ایجاد مانع در اجرای تعهدات طرف مقابل بودیم، دست ما برای مدتها خالی خواهد بود.
۷. ضمن انجام تلاشهای لازم برای رفع تحریمها، باید خنثیسازی تحریم در دستورکار جدی کشور قرار بگیرد بهگونهای که ابزار تحریم از آمریکا گرفته شود.
در پایان، ذکر این نکته را نیز ضروری میدانم که در نظام جمهوری اسلامی هیچ مقام و نهادی با حصول به یک تفاهم خوب که موجب رفع عملی تحریمها شود، مخالف نیست؛ امّا با توجه به تجربیات قبلی باید هوشیارتر و هوشمندتر حرکت کرد. ایراداتی که در اینجا به آنها اشاره شد، از نوع محتوایی است و عدم رفع آنها زمینهی انتفاع عملی ایران را فراهم نخواهد کرد. اینها موضوعاتی هستند که در مذاکرات به طرفهای مقابل منعکسشده و همچنان باز هستند.
منبع: khamenei.ir
پاسخ از آقای دکتر کاظم غریب آبادی، نماینده دائم ایران در دفتر سازمان ملل متحد و آژانس انرژی اتمی:
در پاسخ لازم است به چند نکته اشاره کنم:
۱. مذاکرات به جمعبندی نهایی نرسیده و در عرف دیپلماسی هیچ موردی توافق نمیشود، مگر آنکه در مورد همه چیز توافق شود. این اصل بدین معناست که اگر حتی ۱۰درصد از متون مذاکراتی نیز باقیمانده باشد، مذاکرات همچنان ناتمام است و توافقی وجود ندارد، چه بسا همین اندک موضوعات باقیمانده از موضوعات مورد تفاهم مهمتر باشد.
۲. مواضع بالادستی نظام، قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی و دستاوردهای هستهای کشور موقعیت مناسبی را برای جمهوری اسلامی ایران در هر مذاکرهای فراهم نموده است. طبیعتاً، طرفهای مقابل تلاش خواهند کرد تا با توسل به ابزارهای مختلف مانع بهرهمندی ما از موقعیت تقویتشده شوند، امّا مهم این است که ما با طراحی و برنامهریزی مناسب و پرهیز از عجله حداکثر بهرهبرداری را بهعمل آوریم.
۳. باید توجه داشته باشیم که این آمریکا بود که تعهدات خود را نقض کرد و اکنون نیز مدعی بازگشت به برجام است و این ایران نبود که ناقض بوده باشد. لذا، باید مراقب بود که جای مدعی و متهم عوض نشود.
۴. آنچه که برای ایران باید دستورکار اساسی و با اولویت باشد، رفع عملی تحریمهاست. آمریکا و غرب باید هر آنچه را که در این زمینه لازم است عملاً پذیرفته و اجرا کنند و این مغایرتی با برجام نخواهد داشت و فراتر از آن نیست. برجام ایجاد شد تا تحریمهای مغایر با آن علیه ایران برداشته شود. چطور وقتی حاضر نمیشوند در مورد تضمینها و آیندهی کار شرکتها صحبت کنند، اطمینان پیدا کنیم که در رفع عملی تحریمها صادق خواهند بود! اینکه بهدلیل ممنوعیت استفاده از یوترن برای ایران نتوانیم پولهای خودمان را از بانکهای کشورهای دیگر منتقلکرده و یا استفاده کنیم، چون یک تحریم اوّلیه است و نه ثانویه و ظاهراً به برجام ارتباطی ندارد، مشکل ایران نیست. چه تضمینی وجود دارد که با تفاهم جدید و عدم حل این مشکل و مشکلات مشابه بهگونهای که شرایط بهرهمندی و انتفاع ایران از منافع تفاهم هستهای تضمین شود، بتوانیم عواید حاصله از فروش نفت را دریافت و یا هزینه کنیم!
۵. مذاکرات صرفاً باید هستهای باشد و طرح و بررسی هرگونه ایدهی غیرمرتبط باید از دستورکار حذف شود. حضور و نفوذ منطقهای و موشک ابزار قدرت ایران است و بههیچوجه قابل مذاکره نخواهد بود.
۶. اقدامات هستهای ایران باید متناسب با اقدامات رفع تحریمی اجرا شود. چنانچه با اجرای کامل تعهدات هستهای بهویژه ارسال ذخایر به خارج از کشور شاهد عدم اجرا و یا ایجاد مانع در اجرای تعهدات طرف مقابل بودیم، دست ما برای مدتها خالی خواهد بود.
۷. ضمن انجام تلاشهای لازم برای رفع تحریمها، باید خنثیسازی تحریم در دستورکار جدی کشور قرار بگیرد بهگونهای که ابزار تحریم از آمریکا گرفته شود.
در پایان، ذکر این نکته را نیز ضروری میدانم که در نظام جمهوری اسلامی هیچ مقام و نهادی با حصول به یک تفاهم خوب که موجب رفع عملی تحریمها شود، مخالف نیست؛ امّا با توجه به تجربیات قبلی باید هوشیارتر و هوشمندتر حرکت کرد. ایراداتی که در اینجا به آنها اشاره شد، از نوع محتوایی است و عدم رفع آنها زمینهی انتفاع عملی ایران را فراهم نخواهد کرد. اینها موضوعاتی هستند که در مذاکرات به طرفهای مقابل منعکسشده و همچنان باز هستند.
منبع: khamenei.ir
