چه کنیم تا در نماز فقط به یاد خداوند باشیم؟

پرسش :

چه کنیم تا در نماز حضور قلب داشته باشیم و فقط به یاد خداوند باشیم؟

پاسخ :

راهکارهای حضور قلب در نماز

برای یافتن حضور قلب در نماز رعایت چند نکته ضروری است:

1- همواره نمازها را اول وقت خواندن.
 
2- مکان نماز خالی از صداها و اشیایی باشد که موجب جلب توجه است.
 
3- تا جایی که ممکن است در مساجد و به جماعت نماز خواندن.
 
4- پیش از نماز زمینه های روحی توجه به معبود را در خود فراهم ساختن (از طریق خواندن دعاهای هنگام وضو، اذان، اقامه و دیگر مستحبات قبل از نماز).
 
5- مهم تر از همه بیرون راندن حب دنیا از نفس و دل را مملو از عشق الهی ساختن است؛ زیرا خیال و اندیشه انسان همواره متوجه چیزی است که بدان دلبستگی دارد، چنان که عاشق در همه حال به یاد معشوق است. پس انسان دوستدار دنیا، همیشه حتی در نماز ذهنش متوجه مسائل دنیوی است و آن که جانش لبریز از عشق خدا است در امور دنیوی نیز هیچ گاه فارغ از یاد او نمی شود و به عبارتی همواره در نماز است.
 
6- نکته دیگر آن که قوه خیال انسان چون چکاوکی است که اگر با زحمت مداوم تربیت نشود، هر آن از شاخی بر شاخ دیگر می جهد و قرار و آرامی ندارد. از این رو انسان باید ابتدا بکوشد که در نماز از آن مواظبت نموده و آن را به یاد خدا نگه دارد و هرگاه متوجه شد که از یاد خدا غافل گردیده، بلافاصله آن را به جایگاه اصلی برگرداند. چنانچه مدتی بر این عمل مداومت کند طایر خیال رام و مطیع گشته و حضور دل و توجه به سوی خدا ملکه آن خواهد گشت.
 
7- دانستن معانی عبارات نمازها، دعا و مطالعه در احوال معاد و...
 
8- مطالعه پیرامون احوال اولیا در نماز بسیار مناسب است و توصیه می شود کتاب «آداب الصلوة» یا «پرواز درملکوت» حضرت امام خمینی (رحمه الله) را مطالعه فرمایید.
 
9- خودداری از نگاه و توجه به چیزهای جلب کننده حواس. بهتر است در حال قیام به مهر در حالت تشهد به دامن و در رکوع به پاها نگاه شود.
 
10- سعی کنید اذکار و قرائات نماز را با طمأنینه و با تدبر در محتوای آنها بخوانید.

منبع: یکصد و ده پرسش و پاسخ درباره نماز، مجتبی کلباسی، تهران: انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، زمستان 1386.