چرا باید در هنگام دعا و قنوت دستهایمان را به سوی آسمان بلند کنیم؟

پرسش :

چرا در دعا و قنوت نماز دست‌ها را به سوی آسمان بلند می کنیم؟ مگر خداوند جهت خاصی دارد؟

پاسخ :
وقتی انسان در مقابل خداوند خود - که غنی مطلق است - قرار می گیرد، باید بهترین شیوه را به کار ببرد. در این صورت دست ها را به طرف بالا می گیرد و درخواست خود را مطرح می کند... اما چرا به طرف بالا؟ مگر خداوند در همه جا حضور ندارد؟

بالا و پایین نسبت به ما است که روی زمین قرار داریم! فرضا اگر کسی روی کره ماه قرار گیرد، به نظرش می رسد که زمین بالای سر او قرار گرفته است. بنابراین بالا و پایین امری نسبی است.
 
حالت روحی روانی انسان، طوری است که چیزهای نفیس و معنوی را به بالا نسبت می دهد واز بالا تقاضا می کند و کسانی را که مقام عالی تری دارند، بالا دست قرار می دهد. سر انسان که محل درک، شعور، عقل و مرکز فرماندهی بدن است، در بالاترین نقطه قرار دارد. قرآن نیز فرموده است: «رزق شما در آسمان است»(1).
 
حضرت علی (علیه السلام) در پاسخ همین سؤال فرمودند:
«اذا فرغ احدکم من الصلاة فلیرفع یدیه الی السماء و لینصب فی الدعا، فقال ابن سبا: یا امیرالمؤمنین! ألیس الله فی کل مکان؟ قال: نعم، قال: فَلِمَ یَرفع یدیه الی السماء؟ فقال: او ما تقرا «و فی السماء رزقکم و ماتوعدون». فمن این یطلب الرزق الا من موضع الرزق و موضع الرزق و ما وعد الله السماء»(2)؛

«وقتی از نماز فارغ شدید، دستانتان را به طرف آسمان بالا ببرید و دعا کنید.

ابن سبا سوال کرد: مگر خداوند در همه مکان ها نیست؟

حضرت فرمودند: درست است.

سؤال کرد: پس چرا دستمان را به طرف آسمان بالا ببریم؟

حضرت فرمودند: آیا قرآن نخوانده اید که فرموده است: «رزق شما و آنچه وعده داده شده اید، در آسمان است» پس از کجا باید رزق را طلب کرد؟ باید از موضع و جای رزق و آنچه که خداوند وعده کرده، طلب نمود که آسمان است».
 
پی‌نوشت‌ها‌:
1. سوره ذاریات، آیه 22.
2. من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 325؛ التهذیب، ج 2، ص 322.

​​​​​​​منبع: یکصد و ده پرسش و پاسخ درباره نماز، مجتبی کلباسی، تهران: انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، زمستان 1386.