پرسش :

رابطه حیا، عفاف و حجاب را بیان نمایید.

پاسخ :
معمولاً هنگامی که سخن از حجاب به میان می آید، آنچه بی درنگ به اذهان خطور می کند پوشش و نوع آن است و کمتر به حقیقت و روح حجاب و نیز ریشه ها و مراحل شکوفایی آن پرداخته می شود، حال آنکه برای یافتن راه کارهای مناسب و عملیاتی کردن ترویج فرهنگ حجاب لازم است به لایه های زیرین آن نیز توجه کرد به عنوان مثال، حیا به عنوان یکی از ریشه های پذیرش حجاب و مقید شدن به آن محسوب می شود. چرا که «انگیزه حقیقی گرایش زن به حجاب احساس فطری یا غریزی شرم و حیا می باشد. شرم و حیا در زن نسبت به بیگانگان مانند غیرت در مرد امری فطری است به عبارت دیگر حیا درک و شعور فطری و الهام درونی زن به حفظ خود، از دستبرد نااهلان برای حفظ ارتقای ارزش وجودی خویش است به همین لحاظ وقتی این احساس را از دست می دهد در محیط ناامن اجتماع هم کشف حجاب می کند و به عکس وقتی احساس شرم و حیا در او زنده است در محیطی که امنیت کامل هم وجود دارد باز هم متمایل به پوشاندن خویش است».1
بنابراین برای ترویج حجاب نباید از ترویج حیا غافل شد. «هنگامی که ملکه حیا در جامعه ای در قلب مردم رسوخ کرد در پی آن عفاف و خودنگهداری درونی ایجاد می شود و سپس ثمره های عفاف یعنی حفظ حریم ها و حدود، آشکار می شود. در این هنگام است که می توان شاهد فرهنگ عفاف و حجاب و پوشش صحیح بود. در واقع زمانی می توان حجاب حقیقی و پایدار را در جامعه مشاهده نمود که شالوده های آن یعنی حیا و عفاف به خوبی استوار شده باشد. در واقع ارتباط بین این سه ارتباطی متوالی است نه متوازی یعنی هر سطح از پایین به بالا پیش نیاز و مقدمه ایجاد سطح بعدی است».2
بنابراین هنگامی که تلاش های رسانه ای برای گسترش حجاب و عفاف صورت می گیرد بایستی این نکته را به خاطر داشت که حجاب جنبه عینی و نمود بارز حیا و عفاف به شمار می آید. و جهت ایجاد فرهنگ حجاب و پوشش صحیح، باید همراه آن بلکه قبل از آن فرهنگ حیا را ایجاد نمود سپس برای ترویج و توسعه عفاف برنامه ریزی کرد تا زمینه برای گسترش حجاب مساعدتر شود.
پی نوشتها:
1. سیدمجتبى هاشمى رکاوندى، مقدمه اى بر روان شناسى زن، قم، انتشارات شفق، 1368، ص 221.
2. ناهید طیبى، مقاله «هرم عفاف از حیا تا حجاب» نشریه پیام زن، سال 15، ش5، مرداد 1385، صص 13 ـ 10.
www.irc.ir