اعتدال در پرداخت به امور خانواده
امام علی علیه السلام به یکی از یاران خود فرمودند:
لِبَعْضِ أَصْحَابِهِ لَا تَجْعَلَنَّ أَکْثَرَ شُغْلِکَ بِأَهْلِکَ وَ وَلَدِکَ فَإِنْ یَکُنْ أَهْلُکَ وَ وَلَدُکَ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ لَا یُضِیعُ أَوْلِیَاءَهُ وَ إِنْ یَکُونُوا أَعْدَاءَ اللَّهِ فَمَا هَمُّکَ وَ شُغْلُکَ بِأَعْدَاءِ اللَّهِ.
تمام تلاش خود را به خانواده ات اختصاص مده زیرا اگر زن و فرزندت از دوستان خدا باشند خداوند تبارک و تعالی دوستانش را ضایع نمی کند و اگر از دشمنان پروردگارند برای چه همت و تلاش خود را به دشمنان خدا اختصاص می دهی؟!
نهج البلاغه: حکمت 344
شرح حدیث:
در هر کاری افراط و تفریط غیرمنطقی است از جمله نسبت به خانواده و فرزندان مثلا بی تفاوتی درباره آنها در همه زمینه ها صحیح نیست و اینکه تمام همت خود را شب و روز برای آنها در نظر بگیریم نیز غلط است.
خسارت افراط محبت به خانواده سنگین است. وقتی پدر خانواده بیش از حد تسلیم خواسته های زن و فرزند خویش باشد بزرگترین ضربه را از نظر روح و روان به آنها می زند زیرا آنان را نازپرورده و زود رنج پرورش می دهد که با کوچکترین ناملایمات آزرده و ناراحت می شوند.
پدر و مادر تا یک حد سنی مسئول تربیت ونگهبانی فرزندان هستند بعد از آنکه رشید و رشیده شدند دیگر مسئولیت از عهده پدر و مادر برداشته میشود و مبادا پدران و مادران در محبت به آنها افراط کنند که مشمول این کلام امام محمد باقر علیه السلام خواهند شد.
شَرُّ الاباءِ مَن دَعاهُ البِرُّ اِلَی الاِفراطِ؛
بدترین پدران کسانی هستند که در نیکی و محبت نسبت به فرزندان از حد تجاوز کنند.(1)
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به ابن مسعود فرمودند:
لا تَحمِلَنَّ الشَّفَه علی اَهلِکَ و وَلَدِکَ عَلی الدُّخُولِ فِی المَعاصِی و الحَرام؛
مبادا به خاطر محبت به زن و فرزندت وادار به گناه و در حرام قرار بگیری.(2)
شرح ابن میثم
امام علیه السلام از کار زیاد براى زن و فرزند به خاطر بازماندن از طاعت خدا نهى کرده است و بر روا نبودن آن به دلیلى اشاره فرموده است که آن دلیل به منزله قیاس شرطى منفصلى است که تقدیر آن چنین است: خانواده ات از دو صورت بیرون نیستند: یا دوستان خدایند و یا دشمنان او، و به هر دو صورت کار براى آنها درست نیست، زیرا خداوند هزینه دوستانش را کفایت مى کند و آنان نیازى به زحمت دیگران ندارند، و اما دشمنان خدا را نیز مورد توجه قرار دادن روا نیست.
ما در عبارت: فما همّک استفهام بر سبیل سرزنش و توبیخ است.(3)
پی‌نوشت‌ها:
1- تاریخ یعقوبی، ج 3، ص 53
2- بحارالانوار، ج 17، ص 32
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 703
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
خسارت افراط محبت به خانواده سنگین است. وقتی پدر خانواده بیش از حد تسلیم خواسته های زن و فرزند خویش باشد بزرگترین ضربه را از نظر روح و روان به آنها می زند زیرا آنان را نازپرورده و زود رنج پرورش می دهد که با کوچکترین ناملایمات آزرده و ناراحت می شوند.
پدر و مادر تا یک حد سنی مسئول تربیت ونگهبانی فرزندان هستند بعد از آنکه رشید و رشیده شدند دیگر مسئولیت از عهده پدر و مادر برداشته میشود و مبادا پدران و مادران در محبت به آنها افراط کنند که مشمول این کلام امام محمد باقر علیه السلام خواهند شد.
شَرُّ الاباءِ مَن دَعاهُ البِرُّ اِلَی الاِفراطِ؛
بدترین پدران کسانی هستند که در نیکی و محبت نسبت به فرزندان از حد تجاوز کنند.(1)
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به ابن مسعود فرمودند:
لا تَحمِلَنَّ الشَّفَه علی اَهلِکَ و وَلَدِکَ عَلی الدُّخُولِ فِی المَعاصِی و الحَرام؛
مبادا به خاطر محبت به زن و فرزندت وادار به گناه و در حرام قرار بگیری.(2)
شرح ابن میثم
امام علیه السلام از کار زیاد براى زن و فرزند به خاطر بازماندن از طاعت خدا نهى کرده است و بر روا نبودن آن به دلیلى اشاره فرموده است که آن دلیل به منزله قیاس شرطى منفصلى است که تقدیر آن چنین است: خانواده ات از دو صورت بیرون نیستند: یا دوستان خدایند و یا دشمنان او، و به هر دو صورت کار براى آنها درست نیست، زیرا خداوند هزینه دوستانش را کفایت مى کند و آنان نیازى به زحمت دیگران ندارند، و اما دشمنان خدا را نیز مورد توجه قرار دادن روا نیست.
ما در عبارت: فما همّک استفهام بر سبیل سرزنش و توبیخ است.(3)
پی‌نوشت‌ها:
1- تاریخ یعقوبی، ج 3، ص 53
2- بحارالانوار، ج 17، ص 32
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 703
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.