حدیث کمیابی مال حلال و برادری در آخر زمان
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَقَلُّ ما یکونُ فی آخِرِ الزَّمانِ أخٌ یوثَقُ بِهِ أو دِرهَمٌ مِن حَلالٍ؛
کمترین چیزی که در آخرالزمان پیدا می‌شود برادری مورد اعتماد و درهمی پول حلال است.
تحف‌العقول، حکمت 141
شرح حدیث:
شرح حدیث توسط حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی مدظله‌العالی:
آخرالزمان چه زمانی است؟ از مجموع احادیثی که درباره‌ی آخرالزمان آمده استفاده می‌شود که آخرالزمان یا موقعی است که دنیا به پایان می‌رسد و یا موقعی است که دوران غیبت حضرت مهدی علیه السلام به پایان می‌رسد.
در این حدیث به دو چیز اشاره شده که در آخرالزمان کم پیدا می‌شود یکی دوست مورد اعتماد و دیگری درهم حلال است.
زندگی انسان، جمعی و گروهی و مدنی بالطبع است. چون مشکلات انسان به حدّی است که به تنهایی نمی‌تواند از عهده‌ی آنها برآید، به خصوص در مسر تکامل که بدون همکاری میسّر نیست. در این زندگی جمعی مسأله‌ی مهم، اعتمادی است که افراد باید به یکدیگر داشته باشند، و اگر این اعتماد وجود نداشته باشد فواید و برکات زندگی جمعی هیچ‌گاه محقق نخواهد شد.
علاوه بر زندگی جمعی، در زندگی خصوصی هم انسان نیاز به دوست دارد تا به او پناه ببرد و سرمایه‌ی دوستی هم چیزی نیست جز اعتماد. حدیث می‌فرماید: در آخرالزمان دوست واقعی کم است، اگر چه دوست نمایان بسیارند که دلیل آن غلبه‌ی مادّیگری بر جوامع است و جایی که روح مادّیگری حاکم شد اعتماد باقی نمی‌ماند.
این دغل دوستان که می‌بینی*** مگسانند گرد شیرینی
دومین چیزی که حدیث اشاره می‌کند درهم حلال است که در آخرالزمان کم پیدا می‌شود.
در عصر و زمان ما، به چند دلیل مال حلال کم شده است:
1. ارتباط جوامع بشری با هم، که موجب شده است مواد غذایی از خارج وارد شود و حلال و حرام بودن و طهارت و نجاست آن مشخّص نباشد و اینکه از طریق ظلم بدست آمده است یا خیر؟
2. مسأله‌ی بانکهاست – که باید باشد و در غیر این‌صورت اقتصاد از بین می‌رود – ولی حلال و حرام در این بانکها با هم مخلوط می‌شود.
3. غلبه‌ی روح مادّیگری که سبب تجاوز به حقوق یکدیگر می‌شود.
از طرفی هم ما مکلّف به ظاهر هستیم که آنچه از بانکها می‌گیریم حلال است چون شبهه‌ی محصوره‌ای است که همه‌ی اطرافش محلّ آزمایش یا امتحان نیست، و آنچه از خارج می‌آید طبق قاعده‌ی «ید» حلال است، امّا آثار واقعی خود را دارد.
شخصی به محضر رسول اکرم صلّی الله علیه و آله رسید و گفت: «اُحِبُّ اَن یستَجَابَ دُعائی، دوست دارم که دعایم مستجاب شود، حضرت فرمود: طَهِّر مأکَلَکَ وَلاتُدخِل بَطنَکَ الحَرامَ؛ خوراک خود را حلال کن.»(1)
این آثار واقعی است که با خوردن مال حرام به وجود می‌آید که تاریکی قلب می‌آورد و نورانیت را می‌گیرد، توفیقات را سلب می‌کند و مانع استجابت دعا می‌شود.
پی‌نوشت:
1. بحارالانوار، ج 90، ص 373.
منبع: گفتار معصومین علیهم‌السلام، جلد اول (درس اخلاق حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)، گردآوری: سید محمد عبدالله‌زاده، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ سوم، 1391.
آخرالزمان چه زمانی است؟ از مجموع احادیثی که درباره‌ی آخرالزمان آمده استفاده می‌شود که آخرالزمان یا موقعی است که دنیا به پایان می‌رسد و یا موقعی است که دوران غیبت حضرت مهدی علیه السلام به پایان می‌رسد.
در این حدیث به دو چیز اشاره شده که در آخرالزمان کم پیدا می‌شود یکی دوست مورد اعتماد و دیگری درهم حلال است.
زندگی انسان، جمعی و گروهی و مدنی بالطبع است. چون مشکلات انسان به حدّی است که به تنهایی نمی‌تواند از عهده‌ی آنها برآید، به خصوص در مسر تکامل که بدون همکاری میسّر نیست. در این زندگی جمعی مسأله‌ی مهم، اعتمادی است که افراد باید به یکدیگر داشته باشند، و اگر این اعتماد وجود نداشته باشد فواید و برکات زندگی جمعی هیچ‌گاه محقق نخواهد شد.
علاوه بر زندگی جمعی، در زندگی خصوصی هم انسان نیاز به دوست دارد تا به او پناه ببرد و سرمایه‌ی دوستی هم چیزی نیست جز اعتماد. حدیث می‌فرماید: در آخرالزمان دوست واقعی کم است، اگر چه دوست نمایان بسیارند که دلیل آن غلبه‌ی مادّیگری بر جوامع است و جایی که روح مادّیگری حاکم شد اعتماد باقی نمی‌ماند.
این دغل دوستان که می‌بینی*** مگسانند گرد شیرینی
دومین چیزی که حدیث اشاره می‌کند درهم حلال است که در آخرالزمان کم پیدا می‌شود.
در عصر و زمان ما، به چند دلیل مال حلال کم شده است:
1. ارتباط جوامع بشری با هم، که موجب شده است مواد غذایی از خارج وارد شود و حلال و حرام بودن و طهارت و نجاست آن مشخّص نباشد و اینکه از طریق ظلم بدست آمده است یا خیر؟
2. مسأله‌ی بانکهاست – که باید باشد و در غیر این‌صورت اقتصاد از بین می‌رود – ولی حلال و حرام در این بانکها با هم مخلوط می‌شود.
3. غلبه‌ی روح مادّیگری که سبب تجاوز به حقوق یکدیگر می‌شود.
از طرفی هم ما مکلّف به ظاهر هستیم که آنچه از بانکها می‌گیریم حلال است چون شبهه‌ی محصوره‌ای است که همه‌ی اطرافش محلّ آزمایش یا امتحان نیست، و آنچه از خارج می‌آید طبق قاعده‌ی «ید» حلال است، امّا آثار واقعی خود را دارد.
شخصی به محضر رسول اکرم صلّی الله علیه و آله رسید و گفت: «اُحِبُّ اَن یستَجَابَ دُعائی، دوست دارم که دعایم مستجاب شود، حضرت فرمود: طَهِّر مأکَلَکَ وَلاتُدخِل بَطنَکَ الحَرامَ؛ خوراک خود را حلال کن.»(1)
این آثار واقعی است که با خوردن مال حرام به وجود می‌آید که تاریکی قلب می‌آورد و نورانیت را می‌گیرد، توفیقات را سلب می‌کند و مانع استجابت دعا می‌شود.
پی‌نوشت:
1. بحارالانوار، ج 90، ص 373.
منبع: گفتار معصومین علیهم‌السلام، جلد اول (درس اخلاق حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)، گردآوری: سید محمد عبدالله‌زاده، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ سوم، 1391.
