آثار رهایی از دنیا زدگی
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
تَفَرَّغُوا مِن هُمومِ الدُّنیا ما استَطَعتُم ؛ فإنّهُ مَن أقبَلَ عَلَى اللّهِ تعالى بقَلبِهِ جَعَلَ اللّه ُ قُلوبَ العِبادِ مُنقادَةً إلَیهِ بِالوُدِّ و الرَّحمَةِ ، و کانَ اللّهُ إلَیهِ بِکُلِّ خَیرٍ أسرَعَ؛
هرچند می‌توانید از سرگرمی‌های دنیا خود را رها کنید، پس به درستی که هر کس با قلبش متوجّه خدا شود، خداوند محبّت و رحمت مردم را متوجّه او می‌کند و خداوند سریع‌تر از هر چیزی به او خیر می‌رساند.
بحارالانوار، ج 77، ص 166
شرح حدیث:
شرح حدیث توسط حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی مدظله‌العالی:
مخاطب این حدیث کسانی هستند که وقتی به آنها گفته می‌شود که چرا در انجام وظایف الهی کوتاهی می‌کنید و عبادت را خوب انجام نمی‌دهید، و چرا به کار آخرت نمی‌پردازید و فقط غرق در دنیا هستید؟ در پاسخ می‌گویند: چه کارکنیم، گرفتاریم، از کسب و کار می‌مانیم.
هموم دنیا در این حدیث به معنای غم و غصّه نیست، بلکه به معنای آن چیزی است که انسان را مشغول می‌کند؛ بنابراین معنای روایت این است که تا آنجا که می‌توانید از فکرهای دنیوی فراغت پیدا کنید و خیال نکنید که اگر سراغ آخرت بروید از دنیا باز می‌مانید، چرا که: اوّلاً، خداوند به «وُدّ و رحمت» قلوب بندگان را منقاد و مطیع چنین شخصی می‌کند، یعنی سیل عواطف مرم به سوی شخصی که به سمت خدا رفت سرازیر می‌شود، و آن شخص با اقبال مردم روبه رو می‌شود.
ثانیاً، اینکه خداوند چنین کسی را به سرعت به خیر و سعادت می‌رساند.
مرم سه گروهند:
گروه اوّل: که بیشتر اینگونه‌اند کسانی هستند که بیشتر زندگی آنها صرف دنیا می شود.
گروه دوم: کسانی که گمان می‌کنند دنبال زندگی نرفتن و سربار جامعه شدن فضیلت است.
گروه سوم: کسانی که معتدل و بر جادّه‌ی مستقیم هستند و به مقداری که حفظ آبرو کنند و آبروی جامعه اسلامی نرود، دنبال تلاش و فعّالیت می‌روند؛ که در احادیث آمده این تلاش هم جزء آخرت به حساب می‌آید.
شخصی نزد امام صادق علیه السلام آمده و عرض کرد: می‌ترسم دنبال دنیا و کسب و کار بروم و دنیاپرست بشوم؟ امام علیه السلام فرمود: این پولی که بدست می‌آوری برای چیست؟ گفت: انفاق فی سبیل‌الله می‌کنم، حج بجا می‌آورم، صله‌ی رحم می‌کنم و خانواده‌ی خود را آبرومند نگه می‌دارم. حضرت فرمود: این دنیا نیست که تو خیال می‌کنی، بلکه این آخرت است، ظاهرا دنبال دنیا هستی ولی هدفت آخرت است.
منبع: گفتار معصومین علیهم‌السلام، جلد اول (درس اخلاق حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)، گردآوری: سید محمد عبدالله‌زاده، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ سوم، 1391.
مخاطب این حدیث کسانی هستند که وقتی به آنها گفته می‌شود که چرا در انجام وظایف الهی کوتاهی می‌کنید و عبادت را خوب انجام نمی‌دهید، و چرا به کار آخرت نمی‌پردازید و فقط غرق در دنیا هستید؟ در پاسخ می‌گویند: چه کارکنیم، گرفتاریم، از کسب و کار می‌مانیم.
هموم دنیا در این حدیث به معنای غم و غصّه نیست، بلکه به معنای آن چیزی است که انسان را مشغول می‌کند؛ بنابراین معنای روایت این است که تا آنجا که می‌توانید از فکرهای دنیوی فراغت پیدا کنید و خیال نکنید که اگر سراغ آخرت بروید از دنیا باز می‌مانید، چرا که: اوّلاً، خداوند به «وُدّ و رحمت» قلوب بندگان را منقاد و مطیع چنین شخصی می‌کند، یعنی سیل عواطف مرم به سوی شخصی که به سمت خدا رفت سرازیر می‌شود، و آن شخص با اقبال مردم روبه رو می‌شود.
ثانیاً، اینکه خداوند چنین کسی را به سرعت به خیر و سعادت می‌رساند.
مرم سه گروهند:
گروه اوّل: که بیشتر اینگونه‌اند کسانی هستند که بیشتر زندگی آنها صرف دنیا می شود.
گروه دوم: کسانی که گمان می‌کنند دنبال زندگی نرفتن و سربار جامعه شدن فضیلت است.
گروه سوم: کسانی که معتدل و بر جادّه‌ی مستقیم هستند و به مقداری که حفظ آبرو کنند و آبروی جامعه اسلامی نرود، دنبال تلاش و فعّالیت می‌روند؛ که در احادیث آمده این تلاش هم جزء آخرت به حساب می‌آید.
شخصی نزد امام صادق علیه السلام آمده و عرض کرد: می‌ترسم دنبال دنیا و کسب و کار بروم و دنیاپرست بشوم؟ امام علیه السلام فرمود: این پولی که بدست می‌آوری برای چیست؟ گفت: انفاق فی سبیل‌الله می‌کنم، حج بجا می‌آورم، صله‌ی رحم می‌کنم و خانواده‌ی خود را آبرومند نگه می‌دارم. حضرت فرمود: این دنیا نیست که تو خیال می‌کنی، بلکه این آخرت است، ظاهرا دنبال دنیا هستی ولی هدفت آخرت است.
منبع: گفتار معصومین علیهم‌السلام، جلد اول (درس اخلاق حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)، گردآوری: سید محمد عبدالله‌زاده، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ سوم، 1391.
