حدیث ضعیف ترین دشمنان

امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:

اَضْعَفُ الاعداءِ کَیداً مَنْ ظَهَرتْ عَدَاوتُهُ؛

ضعیف ترین دشمنان از نظر کید و مکر، کسی است که دشمنی اش آشکار باشد.

اعلام الدین، ص 313.

در متون دینی نفاق و منافق بسیار نکوهش و خطر آنان به مسلمانان گوشزد شده است. دلیل خطرناک بودن «منافق» آن است که خود را دوست و خودی و مؤمن جا می زند، ولی از پشت خنجر می زند و با دشمنان همدست می شود. مردم فریب ظاهر او را می خورند و از باطن پر کینه او بی خبرند. اما دشمن آشکار، چهره ی اصلی خود را نشان می دهد. دشمنی که آشکارا به دشمنی بپردازد، سبب می شود مسلمانان دشمن خود را بشناسند و فریب نقشه های او را نخورند و در آمادگی کامل به سر ببرند. بسیارند کسانی که ظاهری دوست داشتنی و فریبنده دارند، ولی باطنشان پر از بدخواهی و نیرنگ بازی است. زاهد نمایان مردم فریب نیز این گونه اند.
زهد، با نیت پاک است، نه با جامه ی پاک
ای بس آلوده، که پاکیزه ردایی دارد (1)
انسان، غذایی را که فاسد شده باشد، زود می شناسد و از آن پرهیز می کند (این همان دشمنی است که دشمنی اش را آشکار می سازد). ولی غذایی که به ظاهر، خوب و تمیز و خوشبوست،‌ و باطنی مسموم و پر از میکروب دارد، انسان را بی آن که متوجه شود، مسموم و مریض می کند (و این همان منافقی است که در لباس دوست خود را نشان می دهد) .
هرچه «بصیرت» بیشتر باشد، فریب خوردن کمتر است.
از این رو، دشمن شناسی، یکی از مفیدترین و ضروری ترین شناختها برای هریک از ماست.

پی نوشت:
1.پروین اعتصامی.
منبع: حکمت های عسکری (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1391).