محترم شمردن نوجوان، احترام به شخصیت و حقوق او، توجه به نیازهای همه جانبه او و پذیرش او همانطور که هست از مهمترین اصول برقراری ارتباط است.

مقدمه

خانواده‌ای ، خانواده سالم و پویا نامیده می ­شود که بین اعضای آن خانواده (بین پدر ومادر و بین پدر و فرزندان و بین مادر و فرزندان) ارتباطات سالم و سازنده برقرار باشد. والدین یعنی پدر و مادرهای توانا کسانی هستند که علاوه برداشتن دانش و اطلاعات در حوزه کودک و نوجوان، مهارت استفاده از این دانش را هم بلدند که چگونه باید از این دانش و اطلاعات شان استفاده کنند. ما غالبا یا نسبت به بچه ها عشق داریم یا قدرت. در حالی که اصل مهم می ­گوید شما باید عشق توام با اقتدار داشته باشید یعنی در عین مهربان بودن و صمیمیت و پذیرا بودن مقتدر هم باشید، جاهایی هم لازم است شما اقتدار و قانون را داشته باشید.
والـدین بایـد از شـیوه­ هـا و راهکارهـای مناسـب در برقراری ارتباط با فرزنـدان آگـاهی داشـته باشـند. بـرای مثـال در دوران کـودکی بـا محبت کردن، بازی کردن و... می ­توان به کـودک شخصـیت داد و بـا ایجـاد امنیـت روحی و روانی ارتباط مؤثری با او برقرار کرد، در حالیکه در دوران نوجوانی وضع به گونه ­ای دیگر است و با ایجاد عزت نفس، تقویـت اعتمـاد بـه ­نفـس و ... مـی ­تـوان زمینه ­های رشد و کمال نوجوان را فراهم نمود و راه ارتباط با او را فراهم کرد.


مهمترین اصول و مهارت­ های ارتباطی والدین با نوجوانان به شرح زیر می باشد.

1ـ اصل برآورده نمودن نیازهای پایه

نوجوان مثل بقیه افراد نیازهای اولیه ­ای دارد که این نیازهای اولیه همان نیازهای جسمانی و فیزیولوژیک آنهاست. در این سن چون همزمان با هم رشد جسمانی و احساسی را با هم تجربه می­ کنند و نیز نسبت به دنیا هویت پیدا می ­کنند و جهان بینی شان هم شکل می­ گیرد. این نیازها همزمان می­ شود و به همین دلیل والدین باید تنها نکته ­ای که به یاد داشته باشند« به اندازه، بجا و بموقع نیازشان را برآورده کنند.» یعنی آن طور نیست که من بخواهم به نوجوانم یاد بدهم که وقتی هوس چای می ­کند باید صبرکند تاپدر بیاید. آنقدر سطح هیجان نوجوان بالاست که اگر قرار است به بچه های کوچک بگوییم این چای باید دم بکشد راحت ­تر قبول می­ کنند؛ اما برای نوجوان، چون یک شخصیت مستقل تعریف کردیم دیگر متوجه نمی ­شود الان که من گرسنه­ ام چرا مامان می ­گوید صبرکن تا بابا بیاید پس باید پشت صبر کن! دلایل منطقی داشته باشد.
بنابراین نیازهای اولیه (نیازهای جسمانی و فیزیولوژیکی) باید به موقع، به اندازه و بجا ارضاء شوند.
 

2ـ اصل ایجاد امنیت روانی

خانواده، مهم‌ترین کانون تأمین‌کننده نیازهای روانی فرزند است. ما باید خانه و خانواده را مهم‌ترین کانون تامین‌کننده نیازهای روانی یک نوجوان بدانیم چرا؟ چون در این سن به دلیل اینکه مستقل می‌شوند خیلی راحت(یا تحت تاثیر محیط ­اند یا دوست دارند با هم سن و سال‌هاشان باشند و دوست دارند وقت بیشتری را در بیرون از خانه بگذرانند. پس باید اصل ما این باشد که اینقدر فضای خانه و خانواده سرشار از امنیت و آرامش و حتی جذابیت باشد. من با نوجوانم حرف مشترکی داشته باشم من با نوجوانم شوخی کنم، من نوجوانم را دعوت کنم بیا نظر بده. «ما می ­خواهیم برویم تعطیلات هفته آینده مسافرت؛ سرعین برویم یا کوهرنگ. اینکار را انجام بدهیم یا آن کار را یا چیدمان خانه یکنواخت شده تو فکر می­ کنی چه تغییری باید بدهیم؟ همه اینها باعث می­ شود که او امنیت روانی داشته باشد.
تمام تلاش پدران و مادران مسئول و آگاه، باید بر این اصل باشد که فضای خانه و خانواده سرشار از امنیت و آرامش باشد.
 

3ـ اصل محبت

اساس یک رابطه سالم و درست میان شما و فرزندتان محبت کردن و دوست داشتن (مبادله مهر و عطوفت) است. ما غالبا فکر می­ کنیم ما محبت را می­ دهیم اما محبت یک مبادله دو طرفه است! مهر و عطوفت را می‌دهیم. مهر و عطوفت می ­گیریم دوست می‌داریم. دوست مان می‌دارند. خیلی وقت ها نوجوان فقط تشنه یک نگاه محبت آمیز تان است. چرا؟ چون در کودکی بچه ­ها فقط کلام ما را متوجه می ­شوند هر چه به سن نوجوانی می­ روند. اتفاقاٌ کلام ما کمتر تأثیر دارد. آنها به حرکات، رفتار، اعمال ما نگاه می­ کنند توجه و محبت شما به نوجوان از طریق کلام و غیر کلام تان تقویت کنندة مثبت است. ما برای زمان آینده سرمایه‌گذاری و سپرده می­ کنیم. برای زمانی که نوجوانی و هیجاناتش را پشت سر گذاشت.
فرزند ما در دوره چوانی در عین رشید بودن رعنا بودن به والدین خود احترام می­ گذارد. جلو پای پدر برمی­ خیزد مادرش را درست خطاب می ­کند تصمیماتی که می­ گیرد آنها را در جریان می­ گذارد. به آنها احترام می­ گذارد؛ این رفتار و اعمال در اصل سرمایه‌گذاری بوده است که والدین او در دوران کودکی و نوجوانی انجام داده­اند. یک نگاه محبت‌آمیز یا یک نوازش مهربانانه بزرگترین معجزه را می‌کند و رفتار فرزندتان را به سوی خلاقیت، خیر و نیکی تغییر جهت می‌دهد. بی شک توجه و محبت کردن، یک نیاز اساسی روانی و یک تقویت کننده مثبت است.
 

4ـ اصل پذیرش و احترام

مهم‌ترین مسئله این است که فرزند نوجوان شما بداند شما او را همانطوری که هست پذیرفته ­اید. خیلی وقت­ ها فکر می­ کنند پذیرش ما به آنها کم شده ­است و این هم به دلیل مستقل ­شدن آنهاست؛ یعنی آنها بزرگ شده‌اند. چون به بلوغ ­رسیده ­اند. چون بعضی از کارهایی انجام می ­دهند که نشانه باوغ آنهاست و مستقل شدن.
خلاصه چون بعضی از رفتارهایی که انجام می ­دهند، پذیرش ما نسبت به آنها کم شده است. بنابراین در آن شرایط ما باید به آنها حس محترمانه بودن بدهیم و به آنها بگوییم آنها قابل احترامند و به آنها بگوییم ما هم سن و سال شما بودیم این شرایط را درک کردیم. یادم‌‌ می ­آید من هم دختر نوجوانی بودم به ظاهرم اهمیت می‌دادم یعنی در جهت زمان بودن او قدم برمی‌داریم تا مسئله عادی شود و بداند ما او را همانطور که هست پذیرفته‌ایم. دومین چیزی که وجود دارد شخصیت‌ اوست و بداند که برای ما قابل احترام است اگر از قبل به او آقا و خانم خطاب نمی‌کردیم. از این پس او را خانم یا آقا صدا کنیم. ودلیل این را هم بگوییم تو دیگه برای خودت مردی شدی. تو دیگه برای خودت خانمی شدی. و حق و حقوقش را به او بگوییم. به او بگوییم تو می ­توانی اظهارنظر کنی. تو اگر مخالف نظری هستی، می ­توانی بگویی. از این به بعد اصول ارتباط درست را به او یاد می ­دهیم. تو می­ توانی در مورد خواسته ات صحبت کنی. تو می ­توانی نیازت را بیان کنی. یا تو می ­توانی در مورد احساست صحبت کنی. دوباره در مورد نیازهایت صحبت می­ کنیم و او را همانطور که هست پذیرش بپذیریم.
اینها همه چهار نکته اصل پذیرش و احترام را می­ گوید. که این اصل پذیرش و احترام زمینه ساز پذیرش و احترامی است که قرار است در آینده او برای من داشته باشد. بنابراین محترم شمردن نوجوان، احترام به شخصیت و حقوق او، توجه به نیازهای همه جانبه او و پذیرش او همانطور که هست از مهمترین اصول برقراری ارتباط است.

ادامه دارد ....

منبع : سایت خبر گزاری صدا وسیما
 

بیشتر بخوانید :
مهارت برقراری ارتباط با نوجوانان
نحوه برقراری ارتباط خانواده با نوجوانان
10 اشتباه رایج والدین در برخورد با نوجوانان​​​​​​​
چگونگی ارتباط با فرزندان نوجوان​​​​​​​
راهکارهای اساسی در برخورد با نوجوان​​​​​​​