آموزش حل تعارض و اختلاف برای کودکان (بخش دوم)

تبعیض[1]

تبعیض زمانی رخ می‌دهد که فردی به دلیل متفاوت، یا به دلیل داشتن تصورات کلیشه‌ای، کمتر به صورت دوستانه با دیگران ارتباط برقرار می‌کند. تبعیض زمانی رخ می‌دهد که یک فرد در خصوص بعضی چیزها، یا در مورد افرادی که او را دوست دارند، بر عقیده‌ی متعصبانه‌ای پا می‌فشارد که مبتنی بر حقیقت نیست. تصورات کلیشه‌ای هنگامی است که شخصی درباره‌ی افراد یک گروه خاص و یا در مورد همه‌ی افراد، بدون استثنا، به توصیفی افراطی می‌پردازد. تصورات کلیشه‌ای در ذهن کودکان تثبیت می‌شود و علی‌رغم وجود شواهدی دال بر اینکه آنها خلاف واقعیت هستند، اما کودکان آنها را واقعی می‌پندارند. انواع زیادی تبعیض وجود دارد. یکی از آنها سنی است. گروهی از پسران نوجوان که در گوشه‌ای از خیابان دور هم جمع شده‌اند، ممکن است هنگامی که دیگران می‌گویند آنها افراد خوبی نیستند، یا جزو گروه‌های خشونت هستند، مورد تبعیض قرار بگیرند، آن هم بدون اینکه شواهدی بیابند که این سوءظن را تأیید کند. شخص بیکار بالای چهل سال ممکن است در مقابل رئیسی که فعالانه به دنبال افراد جوان برای آموزش است مورد تبعیض قرار گیرد و تجربه‌ی کارمندان میانسال مورد چشمپوشی قرار گیرد. افراد مسن به دلیل اینکه آسیب‌پذیرترند و نیاز به مراقبت بیشتری دارند مورد تبعیض قرار می‌گیرند. تبعیض جنسیتی با زنان به عنوان جنس دوم در مقابل مردان رفتار می‌کند، و یا برعکس. اساساً زنان تمایل ندارند در سطح مردان پیشرفت کنند و در مقایسه با مردان درآمد پایین‌تری دارند. همچنین افراد دو جنسی (کسانی که تغییر جنسی داده‌اند) از لحاظ اجتماعی و کاری به طور پیوسته مورد تبعیض قرار می‌گیرند. افراد از نظر مذهب، رنگ، فرهنگ، زبان، نژاد، موقعیت اجتماعی، کلاس، قد و اندازه (خیلی کوتاه یا بلند بودن، خیلی چاق یا لاغر بودن) و اینکه دارای ناتوانی جسمانی و یا روانی باشند، نیز با یکدیگر متفاوت هستند. گاهی سازمان‌ها با استخدام کارمندان زن یا افراد سیاه‌پوست در مؤسسه‌هایی که سفیدپوستان کار می‌کنند، عمداً تلاش می‌کنند تا تبعیض نژادی را از بین ببرند.

بیشتر بخوانید : 
رفتار عادلانه و بدون تبعیض در بین فرزندان
تبعیض بین فرزندان

کاربرد
سؤال‌های زیر را در کلاس مورد بحث قرار دهید:
— تبعیض چیست؟ مثال بزنید.
— چگونه مشخص می‌شود علیه شخصی تبعیض اعمال شده است؟ اگر شخصی بعد از مدرسه، هر روز با کیفی که بر پشتش انداخته است کلاس را تمیز و آشغال‌ها را جمع کند، شما چه احساسی خواهید داشت؟
— چگونه ما به صورت تبعیض‌آمیز رفتار می‌کنیم؟ (رفتار از خانواده و دوستان به طور طبیعی یاد گرفته
می‌شود.)
— اگر ببینید پسری در خیابان آب دهان می‌اندازد، آیا می‌پندارید همه‌ی پسرها در خیابان آب دهان می‌اندازند؟ اگر کسی بگوید خواهر کوچکش زیتون دوست دارد، آیا می‌پندارید همه‌ی خواهرهای کوچک زیتون دوست دارند؟ این مطلب به ما خاطرنشان می‌کند که چگونه باید در مورد مردم فکر کنید، و اینکه این نوع تفکر چه خطراتی می‌تواند به همراه داشته باشد؟ (شما باید به هر شخصی، به عنوان یک فرد توجه کنید و پی ببرید که آیا مطالب گفته شده در مورد او حقیقت دارد یا اینکه شما در معرض خطر افکار کلیشه‌ای قرار گرفته‌اید.)

فعالیت
از کودکان بخواهید بدون گفت‌وگو نزدیک فردی بنشینند که قبلاً ننشسته بودند و یا فردی که او را خوب نمی‌شناسند. آنها باید حدس بزنند چه نوع موسیقی، رنگ و غذایی را دوست دارند، و اینکه تمایل دارند اوقات فراغت خود را چگونه بگذراند. آیا آنها در مورد همدیگر درست حدس زده‌اند؟ آیا آنها می‌توانند افراد را به این طریق دور هم جمع کنند؟ خیر.

چالش
از کودکان بخواهید روز خود را با فردی بگذرانند که او را خوب نمی‌شناسند و به جای تفاوت‌ها بر شباهت‌هایشان تمرکز کنند. آیا در پایان روز آنها دوست جدیدی برای هم خواهند شد؟
 

نژادپرستی (تبعیض نژادی)[2]

نژادپرست بر این باور است که یک نژاد از نژاد دیگر برتر است و این عقیده با تعصب و پیش‌داوری همراه است. زمانی که کودکان در خانه شاهد نژادپرستی هستند آن را حقیقت می‌پندارند و آنچه گفته می‌شود را در بازی با همکلاسی‌های خود نیز به کار می‌برند. نژادپرستی با کردار، گفتار و لطیفه‌گویی نیز ادامه می‌یابد. نژادپرست، فردی سوءِاستفاده‌کننده، متعصب، زورگو، نادان، کوته‌فکر، سرسخت، رسمی و مغرض است. افراد نژادپرست خطرناکند، زیرا می‌توانند کینه و خصومت و دشمنی را منتشر و خشونت را برانگیزند. «برانگیختن خصومت نژادی» جرم و بزه محسوب می‌شود. همه‌ی رفتارهای نژادپرستانه، نظیر سوءِ استعمال کلامی، آزار و اذیت یا خشونت جسمانی اعمالی ضد قانونی‌اند. کودکان برای توقف نژادپرستی، نباید به لطیفه‌های نژادپرستانه بخندند و یا خود آن را بازگو کنند. اگر شخصی در مورد افراد قوم و گروهی نکات منفی بگوید، باید از آنها سؤال شود که این گفته‌ها بر چه اساس و مبنایی استوار است. اگر هیچ مبنایی برای این گفته‌ها وجود نداشت، باید از آن فرد بخواهند که حرفش را پس بگیرد و عذرخواهی کند. کودکان باید فراتر از ظواهر را در نظر بگیرند و بر مبنای شباهت‌ها و شخصیت‌هایشان به یکدیگر نگاه کنند. آنها باید از فرهنگ غنی، آهنگ‌های متفاوت خود و غذاهای موجود تجلیل کنند. آنها باید در مورد فرهنگ‌های گوناگون از طریق گفت‌وگو با افراد فرهنگ‌های مختلف اطلاعات به دست آورند و به این ترتیب، می‌توانند به تفاوت زندگی خود با دیگران پی ببرند. کودکان باید پل‌هایی برای برقراری ارتباط بسازند نه اینکه آن را تخریب کنند. نژادپرستی باید متوقف شود، زیرا خصومت و دشمنی علیه یک نژاد خاص افزایش می‌یابد و با افزایش خشونت، فرد به صورت بسیار جدی آسیب می‌بیند یا حتی کشته می‌شود و گاه ممکن است اقدام به خودکشی کند.

بیشتر بخوانید : تبعیض میان دختر و پسر در اسلام؟​​​​​​​

کاربرد
سؤال‌های زیر را در کلاس مورد بحث قرار دهید:
— نژادپرستی چیست؟ چگونه افراد نژادپرست می‌شوند؟
— به کلماتی که افراد نژادپرست را توصیف می‌کند، فکر کنید.
— آیا نژادپرستی قانونی است؟
— تصور کنید هنگامی که به دلیل نژادتان مورد آزار و اذیت قرار بگیرید، چه احساسی خواهید داشت؟ (احساس بی‌ارزشی، فقدان اطمینان و اعتماد به نفس. ممکن است به مرحله‌ای برسید که اعتماد کردن به دیگران برای شما سخت باشد و مذهب و فرهنگ خود را رد کنید و دچار مشکل هویتی شوید.)
— زندگی شما چگونه تحت تأثیر قرار می‌گیرد؟ (از تکالیف مدرسه رنج می‌برید. غیبت از مدرسه، تمارض، امتناع از رفتن به مدرسه یا ترک منزل به دلیل ترس و تنهایی.)
— اگر شما تنها فرد نژادتان بودید، چه احساسی داشتید؟ (انگشت‌نما، ترس، تنهایی، ممکن است بپندارید همه‌ی افراد نژادهای دیگر، دشمن شما هستند.)
— اگر نژاد مهم نیست پس چه چیزی اهمیت دارد؟ (نحوه‌ی برخورد، مهربانی، نوع شخصیت، نحوه‌ی استفاده از استعداد و منابعی که افراد در اختیار دارند، میزان استفاده از هوش و عقل و چگونگی ادار‌ه‌ی زندگی خود.)
— چرا توقف نژادپرستی اهمیت دارد؟
— برای متوقف کردن نژادپرستی چه می‌توان کرد؟

چالش
از کودکان بخواهید در مدرسه موهای خود را به گونه‌ای خاص درست کنند یا بلوز و شلوار بلندی بپوشند. آیا رفتار همکلاسی‌ها و معلمانشان نسبت به آنها تغییر می‌کند؟ اگر تنها فرد مدرسه باشند که این گونه به نظر می‌رسند چه احساسی خواهند داشت؟ (برای داشتن امنیت بیشتر، این کودکان بهتر است به خانه برگردند، زیرا ممکن است از سوی کودکان مدارس دیگر نیز مورد آزار و اذیت قرار بگیرند.)
 
منبع : برگرفته از کتاب رشد مهارتهای اجتماعی،رفتاری و هیجانی کودکان

نوشته :  ماریانا کتی
مترجم : دکترمژگان حیاتی

بیشتر بخوانید :  دوستی و دشمنی کودکان

[1] .discrimination
[2] .Racism