مشکلات گفتاری در کودکان و درمان آن

معمولا مشکلات گفتاری کودکان طی یک واقعه یا ترس و استرس بیش از حد یا اضطراب دورانی برایشان به وجود می آید. 
 

ممکن است کودکان در یک مقطع زمانی دچار مشکلات تکلم و گفتاری شوند، که خارج از دوران یادگیری اولیه سخن گفتن آنها است. در این صورت والدین باید به این مشکلات توجه کنند، نادیده نگیرند و در مرحله بعد دست به درمان آن بزنند. در دوران شروع تکلم در کودکان طبیعی است که یک سری از کلمات را کودک به‌طور ناواضح بیان کند و یا جمله بندی ها را اشتباه انجام دهد  اما اگر این مشکلات برای کودک ادامه‌دار شود و من من های قبل از سخن گفتن او را آزار دهد، یادگیری کلمات جدید برای کودک سخت و دشوار باشد، باید اساسی این مشکلات را بررسی کرد و باید از سوی والدین جدی گرفته شود. چرا که در نگاهی، این مشکلات ریشه در علت جسمانی، روحی، روانی و استرس و شوک های عصبی دارد. به طور کلی زمان شروع سخن گفتن در کودکان به یکسری از شرایط خاص از آنان و سعی دارد، به طور مثال شرایطی همچون جنسیت (پسر دختر بودن)، وراثت، توان جسمانی، در زمان شروع سخن گفتن کودکان تاثیر گذار است. 
 

این کودکان معمولا طی یک واقعه یا ترس و استرس بیش از حد یا اضطراب دورانی و دیگر مسائل این چنینی باعث می شود که مشکل گفتاری برایشان به وجود بیاید. گاهی کودک بابت یک سرخوردگی یا تمسخر سعی می‌کند تا کمتر سخن بگوید، یا تنها با افراد خاصی از جمله خانواده خود حرف بزنند. بعضی از مشکلات گفتاری مانند نوک زبانی صحبت کردن، لکنت و... می‌تواند از وراثت باشد. 

اگر کودک سنش کمتر از ۲ سال بوده و هنوز سخن گفته و کلمات خاصی را بیان می کند و از نظر جسمانی رشد طبیعی خود را دارد جای نگرانی نیست گاهی کودکان دیرتر از همسالان خود به حرف می آید.  اما اگر همین شرایط وجود داشته باشد و کودک رشد خوبی ندارد، علت احتمالی آن می تواند مشکل ذهنی مانند عقب ماندگی، یا مشکل جسمانی مانند بیماری های خاص هورمونی بر رشد گفتاری و جسمانی کودک تان تاثیر منفی بگذارد. 
 

* والدین باید توجه داشته باشند که در خانواده هر گونه استرس و تشنج را از کودک خود دور نگه دارند و تا جایی که امکان دارد ایجاد استرس نکند و مشکل کودک شان را به رویش نیاورید، برایش بزرگ نکنید و با آرامش کامل، مشورت با پزشک معالج و کودک تان به درمان تدریجی این مشکلات بکوشید. 

* با ارتباط بهتر، از وضعیت تحصیلی و مشکلات او با همسالان و معلمان آگاه شوید و آن ها را مرتفع سازید.[1] 

* والدین، هیچ کجا و جلوی هیچ جمعی به جای کودک تان صحبت نکنید و جملات ناقصش را خودتان کامل نکنید. حتی اگر کسی منظور کودک تان را متوجه نشد، جلوی کودک تان حرفش را بازگو نکنید بلکه اجازه دهید خود کودک با تلاش‌های خود بتواند منظورش را به مخاطب برساند. 

* نوعی حجامت به‌ نام حجامت زیر زبان یکی از بهترین روش های درمانی است. که حتما با مشورت پزشک متخصص طب سنتی باید انجام شود و عالی جواب می دهد. [2] 

* در روزهایی که خودتان با کودک تان تنها هستید با آرامش کامل تکنیک های شمرده صحبت کردن، آرام سخن گفتن و مکث کردن در میان صحبت ها را به کودک خود بیاموزید و همیشه سعی داشته باشید که خودتان و اطرافیان تان با کودک با آرامش سخن بگوید. 

* کتاب خواندن برای کودکان باعث می شود که آنها ارتباط تصویری و کلامی را با آن داستان و قصه حس کنند و دفعه بعد از کودک بخواهید تا همان را برای شما بیان کند. 

* امام صادق (علیه السلام) می فرماید: اگر می خواهید از لکنت زبان پیشگیری و یا آنرا درمان کنید و منحنی رشد کودک چه از نظر قدی و چه از نظر بلوغ جنسی و فکری مناسب باشد انار شیرین به کودکان تان بدهید . هم امام صادق (علیه السلام) و هم امام علی (علیه السلام)  فرمودند: هم کودک زود به دوره شبابی می رسد، هم منحنی رشد قدی کودکان مطلوب می شود، هم زبان شان سریع باز می شود.  [3]      
                                                           
* یکی از بهترین راه‌هایی که برای رفع لکنت زبان و اختلالات گفتاری به هر والدین او پیشنهاد می‌شود مراجعه به دکتر گفتار درمان است، که از همان سنین پایین شروع به درمان مشکل گفتار کودک تان می کند و بهتر است که قبل از هفت سالگی مشکلات را رفع کنید. برای مراجعه به گفتار درمان بهتر است که کودک خود را به مراکز گفتار درمانی ببرید، یا با مشورت با دکتر رفتارهای صحیح نسبت به کودک خود را انجام دهید و معاشرت کودک با همسالان و دوستانش را افزایش داده تا با این اقدام تان به او شخصیت دهید، که بتواند فرصت درستی برای بیان خواسته هایش پیدا کند و در آخر باید به نقش مهم والدین بر فرزند اشاره کرد که ذره ذره محبت و خشم شما بر کودک تاثیر مثبت یا منفی می گذارد، پس تاجایی که می‌توانید با اخلاق خوب و محبت به کودک کمبود های او را جبران کنید تا از سوی شما ضربه ای به او وارد نشود. امام صادق - علیه السلام - فرمود: همانا خداوند متعال نسبت به شخصی که نسبت به فرزند خود محبت بسیار دارد رحمت و عنایت می‌کند. [4]

پی نوشت :
[1] حسین دهنوی، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان، ناشر: نسیم مهر، جلد 2
[2] سید هادی فاطمی، بیماری های کودکان، قم: شهید کاظمی، 1396، صفحه 167.
[3] حجت الاسلام ضیایی، درمان لکنت زبان در طب سنتی. 
[4] مکارم الاخلاق، صفحه 113. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : انَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیَرْحَمُ الرَّجُلُ لِشِدَّةِ حُبِّه لِوَلَدِهِ.