نورالدین محمد ظهوری ترشیزی
(وف 1026 -1024 ق)، شاعر و نویسنده، متخلص به ظهورى. ملقب به ملك الشعراء. وى در قریهى جمند، از توابع ترشیز، به دنیا آمد. جوانیش به كسب ادب و دانش در خراسان گذشت، سپس به یزد رفت و در آنجا به شیوهى شاعرى مشغول شد و با گروهى از اهل ادب معاشرت نمود در همان دیار با وحشى بافقى آنشایى و مصاحبت یافت. پس از آن چندگاهى به شیراز عزیمت كرد و در آنجا با درویش حسین سالك شیرازى، شاعر و نقاش و مذهب معروف، دوستى و ملازمت یافت. سپس قصد هند كرد و وارد دكن شد و در بیجاپور به درگاه عادل شاهیان رسید و ملازمت عادلشاه ابراهیم ثانى را یافت و او را مدح گفت. آشنایى ظهورى با ملك قمى هم در همین ناحیهى دكن و ظاهره در بیجاپور حاصل شد و به مواصلت ظهورى با دختر ملك انجامید و از آن پس دو شاعر با یكدیگر به سر بردند و در ایجاد بعضى اثرها با هم همكارى داشتند. ظهورى پس از چندى آهنگ حجاز كرد و در بازگشت به هند در احمدنگر پایتخت نظامشاهیان به خدمت عبدالحریمخان خانان رسید. وى در نظم و نثر دست داشت بطورى كه در هند به شهرت رسید. از جمله آثارش: مجموعه منشآت به نامهاى: «دیباچهى نورس»، كه مقدمهاى است بر كتاب «نورس خیال» اثر ابراهیم عادلشاه؛ «گلزار ابراهیم»، در ستایش ابراهیم عادلشاه؛ «خوان خلیل»، كه با مشاركت ملك قمى به نام ابراهیم عادلشاه تصنیف كرد؛ «پنج رقعه»؛ «دیوان» شعر؛ «ساقىنامه»، حدود چهار هزار و پانصد بیت كه به نام برهان ثانى نظامشاه سرود.[1]
نورالدین محمد، ترشیزى شاعر مشهور اوایل قر. 11 ه. (ف. 1025 ه.ق./ 1616 م.) وى مدتى در خراسان و عراق و فارس به سر برد و با عمال و بزرگان و شاعران آن نواحى مصاحبت داشت و سپس به مكه و از آنجا در سال 980 ه.ق./ 1572 م. به هند رفت و در آنجا كسب مقامات بلند كرد. دیوان ظهورى شامل مثنوىها، قصیدهها و غزلهاى بسیار است و سه دیباچه وى به نثر فارسى بر مجموعههاى او (نورس، گلزار ابراهیم، خوان خلیل) به نام «سه نثر ظهورى» شهرت بسیار دارد و جزو كتب درسى هندوستان و پاكستان به شمار مىرود، و بر آن شروحى نوشتهاند. شهرت ظهورى در هند بیشتر از ایران است.
