حسنعلی کمال هدایت

حسنعلی کمال هدایت
متولد سال 1260 و فرزند حسینقلى خان مخبرالدوله است. تحصیلات مقدماتى را در تهران نزد معلمین خصوصى فرا گرفت، چند سالى نیز در دارالفنون به تحصیل اشتغال ورزید تا سرانجام براى ادامه تحصیل به پاریس رفت و رشته‏ى حقوق را در آن كشور به اتمام رسانید و در سفارت ایران در پاریس استخدام شد و چند سالى در آنجا بسر برد و عنوان نیابت سفارت داشت. بعد از انتقال به تهران مستقیما با وزیر خارجه كار مى‏كرد تا اینكه در انتخابات دوره‏ى اول قانونگزارى، از طرف اعیان به وكالت مجلس رسید. در دوره‏ى دوم نیز وكیل تهران بود. كمال هدایت كه در آن دوران از پشتوانه‏ى فامیلى معتبر استفاده مى‏كرد و خود تحصیلكرده اروپا و حقوقدان بود، مورد توجه قرار گرفت و براى اولین بار در 1293 در كابینه‏ى میرزا حسن خان مشیرالدوله به سمت وزیر پست و تلگراف و تجارت و فوائد عامه منصوب شد و مرتبا در دیگر دولت‏ها شركت داشت به طورى كه تا 1301 پنج بار وزیر عدلیه، دو بار وزیر پست و تلگراف، دو نوبت وزیر تجارت و فوائد عامه و یك بار وزیر دارائى و یك مرتبه نیز وزیر مشاور شد. در 1304 به حكومت اصفهان رفت و بعد والى فارس شد. مدتى نیز وزیر مختار ایران در بغداد بود. چند سالى نیز حكومت تهران را داشت تا سرانجام به ریاست دیوان محاسبات یرگزیده شد. در اسفند ماه 1320 در ترمیم كابینه‏ى ذكاءالملك فروغى، به وزارت پست و تلگراف و تلفن معرفى شد. در دولت بیات، وزیر پیشه و هنر بود. در كابینه‏ى صدرالاشراف، وزارت دادگسترى را عهده‏دار شد، دو نوبت نیز وزیر مشاور بود. در 1326 به سفارت كبراى ایران در كابل منصوب گردید. در انتخابات دوره‏ى اول سنا كه در 1328 انجام گرفت، كمال هدایت كاندیداى سناتورى بود و در انتخابات دو درجه‏اى سنا، سناتور شد و به نیابت ریاست مجلس سنا رسید. در 1330 مدتى كوتاه استاندارى فارس را عهده‏دار شد تا در سفارت واتیكان قرار گرفت. حسنعلى كمال هدایت كه در دوران مظفرالدین شاه لقب نصرالملك گرفته بود، از زمره رجالى است كه متجاوز از شصت سال در سمت‏هاى مختلف مملكتى عهده‏دار مسؤولیت‏هاى مهم بوده است. او مجموعا هیجده بار وزیر، دو دوره نماینده‏ى مجلس، یك بار سناتور، چهار بار حكمران و استاندار و دو بار نیز سفیر بوده است. بعد از 1323 عده‏ى زیادى از وكلا براى نخست‏وزیرى او تلاش مى نمودند. وفات او در اسفند ماه 1335 اتفاق افتاد و فرزندان وى رشدى نكردند.
نسخه چاپی