ابوحامد احمد اسفراینی

(406 -344 ق)، فقیه شافعى. معروف به ابن ابى‏طاهر. وى پیرو محمد بن ادریس شافعى بود. در 364 /363 ق وارد بغداد شد و علم فقه را از ابوالحسن بن مرزبان و ابوالقاسم داركى فراگرفت و از عبداللَّه بن عدى و ابى‏بكر اسماعیلى و ابراهیم بن محمد اسفراینى حدیث شنید و «السنن» را از دارقطنى استماع كرد. ریاست دارالسلام بغداد در بحبوبه‏ى رواج علم به او واگذار شد. در مسجد عبداللَّه بن مبارك در حوزه فقها بیش از سى سال درس مى‏گفت. در مجلس درس او بیش از سیصد و به قولى تا هفتصد فقیه حضور داشتند. قاضى ابوالحسن ماوردى و سلیم رازى و ابوعلى سنجى و ابوالحسن محاملى از شاگردان وى بودند. ابوحامد در بغدا وفات یافت، پیكر او را به خارج از بغداد حمل كردند. در تشییع جنازه وى انبوه عظیمى از مردم دارالسلام شركت داشتند. پس از تغسیل، به امامت ابوعبداللَّه بن مهتدى، خطیب جامع منصور، بر وى نماز گزاردند و جنازه او را به شهر آوردند و در سرایش به خاك سپردند. در سال 416 ق قبر او را شكافتند و جثه‏ى او را بیرون آوردند و در باب حرب دفن كردند. از جمله آثار وى: «بستان فى النوادر و الغرائب»؛ «التعلیقة الكبرى فى الفروع»، تعلیقات بر «شرح المزنى».