حسینعلی ملاح
(تو 1300 ش)، موسیقیدان و نمایشنامه نویس. وى پس از طى كردن تحصیلات ابتدایى، به دانشكدهى كشاورزى راه یافت و به اخذ گواهینامه از این دانشكده نایل آمد. ملاح تحت تعلیم و راهنماییهاى دایى خود، كلنل وزیرى، ویولن و سه تار را آموخت و پیشرفتهاى زیادى كرد. در 1324 ش تك نواز ویولن رادیو شد و در اركستر سمفونیك هنرستان موسیقى و انجمن موسیقى ملى نوازندگى مىكرد. در 1330 ش به ریاست موسیقى رادیو ایران منصوب شد. وى شغلهاى متعددى از جمله: عضویت در شوراى عالى موسیقى، رهبرى اركستر رادیو، دبیر شوراى عالى موسیقى، رئیس ادارهى فنى رادیو و غیره را بر عهده داشت. او سفرهایى به مسكو، لنینگراد، باكو و تفلیس داشت و در محافل هنرى راجع به موسیقى ایران سخنرانىها كرد. سپس عضو هیئت نمایندگى ایران در كنگره بینالمللى موسیقى گردید. از آثار وى: رسالهاى به نام «تصنیف چیست»؛ شرحى بر «رساله موسیقى جامى»؛ رسالهاى دربارهى سازهاى مهجور و فرهنگ سازهاى باستانى؛ شرحى بر كتاب «مقاصد الالحان» عبدالقادر مراغى؛ شرحى دربارهى رسالهى «بهجة الروح» عبدالمؤمن بن صفىالدین جرجانى؛ «قاآنى و موسیقى»؛ «حافظ و موسیقى»؛ «منوچهرى دامغانى و موسیقى»؛ «زندگى و آثار غلامحسین درویش»؛ «تاریخ موسیقى نظامىایران»؛ «پیوند شعر و موسیقى». از نمایشنامههاى او: «موریس مترلینگ»؛ «انجمن دوستى و تفریح»؛ «دختران فضل فروش».[1]
موسیقیدان، پژوهشگر.
تولد: 1300، تهران.
درگذشت: 27 تیر 1371.
حسینعلى ملاح تحصیلات موسیقى و نقاشى را نزد دایىهاى خود حسنعلى و علىنقى وزیرى آغاز كرد و در سنین بالاتر، وارد هنرستان عالى موسیقى شد و از آنجا دیپلم گرفت. او سالها در رادیو تهران به نوازندگى، آهنگسازى، سرپرستى اركسترها و عضویت در شوراى عالى موسیقى اشتغال داشت. وى در هنرستان موسیقى ملى نیز تدریس میكرد و عضو ثابت اركستر انجمن ملى موسیقى (به سرپرستى روحالله خالقى) بود. وى همچنین سردبیرى مجلهى «موسیقى رادیو ایران» را به عهده داشت. حسینعلى ملاح ضمن تحصیلات خود در هنر موسیقى، در دانشكدهى كشاورزى كرج نیز مشغول تحصیل مىگردد و از همین دانشكده در رشتهى كشاورزى نیز فارغالتحصیل مىگردد.
مرگ همسر اولش در اواسط دههى 1350 و سكتهى قلبى او در سال 1355، مسیر سالهاى آخر زندگى وى را به نحوى دیگر رقم زد. ملاح در این پانزده سال (1370 -1355) توانست موسیقى را نزد احمد فروتن راد، ابوالحسن صبا و دیگران بیاموزد.
حسینعلى ملاح تحقیقاتى در زمینه موسیقى ایرانى دارد. مهمترین آنها عبارتند از: حافظ و موسیقى (بررسى موسیقى در اشعار حافظ)، منوچهرى دامغانى و موسیقى (موسیقى در اشعار منوچهرى دامغانى)، زندگى و آثار غلاحسین درویش، تاریخ موسیقى نظامى ایران، پیوند شعر و موسیقى، شرحى بر رسالهى موسیقى جامى، رسالهى موسیقى بهجتالروح، تاریخ موسیقى ایران (جلد اول و جلد دوم)، سرگذشت كلنل وزیرى.
یكى از فعالیتهاى تحقیقاتى وى فرهنگ سازها است كه در حكم دایرةالمعارف سازشناسى ایران به شمار مىرود. كار دیگر او شرح موسیقیاى یكصد و بیست و نه غزل حافظ بود كه به پایان نرسید. مجموعهى مقالات وى كه برگزیدهى چهل سال تحقیقات وى مطبوعات موسیقى است در دست چاپ و انتشار است. استاد همچنین آثارى را نیز ترجمه كرده است. از آن جمله است مشتزن (1323)؛ مونا و انا و دو نمایشنامهى دیگر (موریس مترلینگ، 1339، با همكارى بدرى وزیرى)؛ انجمن دوستى؛ تفریح؛ دختران فضل فروش به همراه چهار نمایشنامهى دیگر از چهار نویسنده دیگر (1334، با همكارى بدرى وزیرى)، زنده باد زندگى؛ ملكهى ویكتوریا.
حسینعلى ملاح، علاوه بر هنر موسیقى، با هنر نقاشى نیز آشنایى داشت و آثارى در این هنر از خود به جاى نهاد كه از جمله مىتوان تصویرهاى كلنل وزیرى و كمالالملك را نام برد.
حسینعلى ملاح اواخر تیر 1371 درگذشت و پیكر وى در كنار غلامحسین بنان و عبدالعلى وزیرى در امامزاده طاهر كرج به خاك سپرده شد.
حسینعلى ملاح به سال 1300 در تهران از خانوادهاى فاضل و هنرمند و سرشناس متولد شد، پدرش از رؤساى وزارت كشور بود كه در وزارتخانه مردى جدى در كار اداره و در منزل پدرى مهربان و خوشخلق براى فرزند بود.
مادر ملاح كه خواهر استاد بىنظیر كلنل وزیرى بود و خود از هنر موسیقى بىبهره نبود، مشوقى بزرگ براى پسرش در فراگیرى علم موسیقى بود. ملاح نیز از كودكى خودش به موسیقى و فراگیرى آن عشق و علاقهاى خاص داشت و لحظهاى از آن دورى نمىجست به طورى كه هر وقت فرصت مىیافت به جاى بازى گوشى و شیطنت كه خاص دوران كودكى هر انسان است به موسیقى روى مىآورد و صفحههایى را روى گرامافون مىگذاشت و مدتها به آن گوش فرامىداد و مات و مبهوت مجذوب موسیقى مىگردید.
پدر و مادر وى كه مىدیدند فرزندشان چنین علاقهاى به موسیقى از خود نشان مىدهد، براى بیشتر به شوق درآوردن وى، هر روز هنگام صرف صبحانه و ناهار و شام، صفحات متعددى را از هنرمندان آن زمان را روى گرامافون گذارده و به نغمات آن گوش مىدادند تا كودكشان هم از آن بهرهمند گردد.
این وضع ادامه داشت تا این كه وى به سن چهارده سالگى مىرسد و از این زمان بود كه پدرش براى او ویولنى تهیه مىكند و او شروع به نواختن مىكند. ملاح ابتدا نزد معلم نقاشى خود كه از موسیقى هم بهرهاى داشت تمرین را آغاز مىنماید ولى چندى بعد نزد استادانى چون: ابوالحسن خان صبا، حسین یاحقى و كلنل علینقى وزیرى رفته و به فراگیرى علم موسیقى مشغول مىگردد.
زمانى كه استاد كلنل وزیرى به ریاست مدرسهى عالى موسیقى منصوب مىگردد، ملاح به این مدرسه مىرود و به طور مستمع آزاد ثبت نام مىكند و در كلاسهاى این هنرستان شركت مىكند. در این هنگام كه مدت هشت سال از نواختن و آشنایى وى با تار و سهتار و ویولن مىگذشته، ابتدا نزد فروتنراد، تمرین و فراگیرى ویولن، سپس آرمونى را نزد استاد روحاللَّه خالقى مىآموزد و سرانجام از مدرسهى عالى موسیقى كشور، موفق به دریافت دیپلم موسیقى مىگردد. حسینعلى ملاح هنرمندى بزرگ و بااستعداد است به طورى كه ضمن تحصیلات عالیه در هنر موسیقى، در دانشكدهى كشاورزى كرج نیز مشغول تحصیل مىگردد و از همین دانشكده در رشتهى كشاورزى نیز فارغالتحصیل مىگردد و از همین دانشكده در رشتهى كشاورزى نیز فارغالتحصیل مىگردد ولى به جاى این كه با آب و خاك و گل و گیاه سر و كار پیدا كند چون عاشق موسیقى بود با ویولن، سهتار و تار و نت و آهنگ دمساز گردید و خدمات شایانى به موسیقى كشور نمود و آثار بزرگى از خود در قسمت كتابت و تئورى موسیقى ایران از خود به جاى نهاد كه راهگشایى براى حال و نسلهاى آینده خواهد بود و شاید بتوان گفت بیش از هر نویسندهى صاحب نامى در این راه گام برداشته و قلم زده كه علاوه بر مطالب گوناگونى كه در مجلات و روزنامهها تحریر كرده باید از شرحى بر رسالهى موسیقى جامى، رسالهى موسیقى بهجتالروح، حافظ و موسیقى، تاریخ موسیقى نظامى ایران، تاریخ موسیقى ایران (جلد اول)، منوچهرى دامغانى و موسیقى، تاریخ موسیقى ایران (جلد دوم)، سرگذشت كلنل وزیرى، مشتزن، مونا و انا و دو اثر دیگر، انجمن دوستى و تفریح و چهار دختران فضل فروش و چهار نمایشنامهى دیگر، زندهباد زندگى، فرهنگ سازها، ملكه ویكتوریا، و این اواخر، اثرى بدیع و راهگشایى بزرگ به نام «پیوند موسیقى و شعر» كه چاپ و منتشر گردید.
حسینعلى ملاح، علاوه بر هنر موسیقى، با هنر نقاشى نیز آشنایى كامل دارد و آثار بزرگى در هنر نقاشى از خود به جاى نهاده كه از جمله مىتوان از تصویرهاى جالب و استثنایى كلنل وزیرى و كمالالملك و غیره را نام برد، با تمام این ویژگىها، حسینعلى ملاح مردى است بىتكبر، خوش برخورد و مهماندوست به طورى كه در خانهاش همیشه به روى اهل موسیقى و علم و ادب باز بوده و هر كمكى كه از وى به هنرآموزان موسیقى برمىآمده دریغ نمىورزیده و چنین مردانى در كشورمان موجب پیشرفت موسیقى و علم و هنر است.
ملاح آهنگهاى زیبا و جالبى ساخت كه از آثار خوب و باارزش موسیقى اصیل ایرانى است. وى علاوه بر نوازندگى با ویولن كه ساز تخصصىاش مىباشد با نواختن تار و سهتار نیز آشنایى كامل دارد و این سازها را نیكو مىنوازد.
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
