علیقلی واله داغستانی

(1170 -1124 ق)، تذكره‏نویس و شاعر، متخلص به واله. معروف به شش انگشتى. در اصفهان به دنیا آمد. از طایفه‏ى لزگى و داغستانى‏الاصل بود. گویند نسبش به عباس بن عبدالمطلب، عموى پیامبر اكرم (ص) مى‏رسد. جد اعلاى او در فتنه‏ى چنگیز به داغستان رفت. واله مدتى در خدمت سلطان صفوى بود و بعد از فتنه‏ى افاغنه در جوانى به هندوستان مسافرت كرد و به عهد محمد شاه (1161 -1131 ق) و احمدشاه (1167 -1161 ق) و عالمگیر شاه (1173 -1167 ق)، سلاطین هند، به منصب و لقب خان زمان بهادر ظفر جنگ رسید. وى به دو زبان تركى و فارسى شعر مى‏گفت و با امیر غلامعلى آزاد بلگرامى مصاحب و معاشر بود. او در دهلى یا شاه جهان‏آباد درگذشت. سال درگذشت وى را 1165 ،1161 و 1169 ق نیز ذكر كرده‏اند. از آثار وى: «ریاض‏الشعراء»، در 1161 ق؛ «دیوان» شعر، مشتمل بر چهار هزار بیت.[1] واله‏ى داغستانى علیقلى‏خان پسر محمدعلى‏خان شاعر و تذكره‏نویس معروف (و. اصفهان 1124 ه.ق ف. شاه جهان هند 1170 ه.ق) جد اعلاى او در داغستان مقیم شد و خانواده‏ى وى در آن ناحیه صاحب قدرت و نفوذ گشتند. واله در سال 1126 ه.ق كه پدرش بیگلربیگى ایروان شد با او بدان صوب رفت و پس از مرگ پدر با خانواده به اصفهان بازگشت و در آنجا به تحصیل مشغول شد. پس از هجوم افغانان به ایران و تصرف اصفهان (1135 ه.ق) زندگى واله و خانواده‏اش پریشان شد و در زمان نادر و كریم‏خان هم دچار سوانح گوناگون گردید و در عشق هم شكست خورد و ترك یار و دیار گفت و از راه خلیج‏فارس با كشتى به هند رفت و در آنجا ترقى كرد. محمدشاه و احمدشاه هندى به او منصب چهارهزارى و هفت‏هزارى و القاب دادند. مهمترین اثر او ریاض‏الشعرا مى‏باشد.