همام الدین محمد تبریزی

(714/ 713 -636 ق)، صوفى، عارف و شاعر، متخلص به همام. معروف به خواجه همام. نام او در تذكره‏ها به صورتهاى علاء و همام‏الدین بن علاء تبریزى و همامى نیز ذكر شده است. در تبریز به دنیا آمد. از معاصران و ندماى خاص خواجه شمس‏الدین محمد صاحبدیوان جوینى بود. نزد خواجه نصیرالدین طوسى به تحصیل علم پرداخت. او همچنین از محضر مولانا قطب‏الدین شیرازى استفاده برد و از اقران او به حساب مى‏آمد. گویند قطب‏الدین كتاب «مفتاح المفتاح» خود را به خواهش او تألیف نمود. پس از طى این مدارج علمى مدتى به وزارت آذربایجان رسید و بعد با خواجه شمس‏الدین به روم سفر كرد. وى در ادبیات، شعر، انشاء و حسن خط متبحر بود و به عربى و فارسى شعر مى‏گفت. از جمله ممدوحان او مى‏توان خواجه شمس‏الدین صاحبدیوان، خواجه شرف‏الدین هارون جوینى، رشیدالدین فضل‏اللَّه، علامه نجم‏الدین عبدالغفار، سلطان احمد تگودار، غازان خان، سلطان محمد خدابنده و مولانا قطب‏الدین شیرازى را نام برد. او در شعر از شعرایى چون سنایى و انورى و نظامى و سعدى، كه با او معاصر و معاشر بودند، پیروى مى‏كرد. وى در اواخر عمر منزوى گشت و از مال و منصب اعراض نمود، سپس به مكه معظمه مشرف گشت و بعد از مراجعت طریقه‏ى صوفیه را در پیش گرفت و مرید شیخ سعید فرغانى گردید. وى در تبریز درگذشت و در مقبرةالشعراء، نزدیك مزار بابا مزید، به خاك سپرده شد و به گفته‏ى بعضى از تذكره‏ها در خانقاهى كه خود ساخته بود دفن گردید. در مورد سال تولد و مرگش بین تذكره‏ها اختلاف وجود دارد. از آثارش: تقریظى بر «توضیحات» خواجه رشیدالدین، به نثر؛ «دیوان» شعر، مشتمل بر قطعات و قصاید و غزلیات و رباعیات، و مثنویات، از جمله یك «مثنوى» بر وزن «حدیقةالحقیقة» سنایى، در تحقیق و تهذیب، متجاوز از پانصد بیت و مثنوى «صحبت‏نامه»، به وزن «خسرو و شیرین» نظامى، به نام خواجه شرف‏الدین هارون، در سیصد و هشتاد و سه بیت.

همام الدین محمد تبریزی

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته