حکیم مسعود صوابی
فخرالزمان ابوالمحاسن مسعودبن حکیم علی صوابی، عالم و ادیب و شاعر و مفسّر و فقیه نامی قرن ششم و از اولاد «عزیزیان» و از شاگردان ابوحامد محمدغزالی (متوفی 505هـ) بوده است. پدرش حکیم علیبن احمدبن علیبن عباس صوابی، نیز از حکما و متکلمین و شعرای نامی دوران خود در سبزوار بود.
ابوالحسن بیهقی درباره فخرالزمان صوابی مینویسد: «یگانه عهد بود و محترم به نزدیک وزراء و اکابر، و او را ثروتی و بسیاری تمام مساعدت نمود...». یکی از فُضلا در هنگام فوت به دیدارش رفت. مسعود صوابی به او گفته بود: «خوش سفری در پیش دارم، به عالمی میروم که آنجا ظلم نیست، «لاظلم الیوم»؛ هراس من از عدل است و امید به فضل است و عالَمی را وداع میکنم که بیم از ظلم است و به عدل و فضل هیچ امید نیست، اگر هیچ نیست نه مرجع و مآب من با رَبّالعزّه است».. سرانجام وی در روز هیجدهم محرم 544 درگذشته است.
آثار علمی و تفسیری
فخرالزمان مسعود صوابی، شاعری سرشناس درعصر خود بوده و اشعارش به عربی شهرت بسیار داشته است. دیوان اشعار او مجلدی بزرگ بوده و علاوه برآن، آثار و تصانیف بسیاری به رشته تحریر در آورده است؛ از جمله صیقلالالباب، قوامعو لوامع در علوم اصول، التنقیح در اصول فقه، تذکیر درچهارمجلد، نفثةالمصدور، اعلاقالملوّین و اخلاقالاخوین و شرح الحماسه و تفسیر کتاب اللهتعالی که مهمترین اثر قرآنی وی بوده است.