مسجد ایا صوفیه تاریخی پیچیده را در خود جای داده است. این بنا در ابتدا کلیسایی مهم به نام " کلیسای حکمت مقدس" بوده، سپس در دوران عثمانی با پیروزی مسلمانان به مسجد تبدیل شد و امروزه از آن به عنوان یک موزه و محلی برای گردشگران استفاده می‌کنند. نمای خارجی زیبای این مسجد که شامل گنبد و مناره‌های فوق‌العاده زیبا است به نماد ترکیه تبدیل شده است.

تاریخچه مسجد ایاصوفیه

این کلیسا توسط کنستانتین در سال 326 میلادی ساخته شده بود اما سال‌ها بعد در اثر آتش‌سوزی از بین رفت. کلیسای جدید در مقیاسی بزرگ‌تر در طول سلطنت جاستینیای بین سال‌های 532 تا 537 بازسازی شد.

اما وضعیت برای این کلیسای بزرگ به همین منوال نگذشت، در هنگام قدرت گرفتن مسلمانان و پس از فتح این شهر توسط نیروهای عثمانی محمد دوم دستور داد تا این کلیسا به یک مسجد تبدیل شود، سپس در آن دوران و پادشاهان بعد آرام آرام آثار مسیحیت از آن پاک شد و بخش‌های گسترده داخلی و خارجی دیگری از جمله مناره و گنبد به این کلیسا اضافه گردید تا کاملاً شکل و شمایل یک مسجد زیبا را به خود بگیرد. در دوران معاصر نیز مسجد ایاصوفیه به یک موزه تبدیل شده و گردشگران برای آشنایی هر چه بیشتر با تاریخ کشور ترکیه از این مسجد بی نظیر بازدید می‌کنند.

معماری ایاصوفیه

معماری این بنا را می‌توان جز هنرهای بزرگ و پروژهای عظیم آن دوران قلمداد کرد. 4 ستون عظیم از سنگ خارای مصری وظیفه نگه داشتن 4 طاق و گنبد را انجام می‌دهد. گودی گنبد بنا 18 متر است و ارتفاعی 56 از سطح زمین دارد و قطر آن نیز به 33 متر می‌رسد. هنگامی که کار گنبد تمام شده بود انقدر وزن آن بالا رفت که پایه‌ها و دیوارهای را کم کم کج کرد، از همین رو معماران دیوارهای حمایت کننده جدیدی برای آن ساختند. 40 پنجره اطراف نور را به درون بنا هدایت می‌کند و در کل بنا دارای 140 ستون مختلف و 9 در ورود و خروج است.

دیوارهای مسجد با آجر ساخته شده‌اند و با سنگ‌های مرمری متفاوت تزیین شده‌اند، همچنین موزاییک و کف‌پوش‌های فوق‌العاده زیبایی نیز در سراسر فضای داخلی آن خود نمایی می‌کند در تزیین بیشتر عناصر داخلی از طلا و نقره استفاده شده و ترکیب هنرهای دوره بیزانس و معماری اسلامی محیطی جالب را پیش روی بازدید کنندگان قرار داده است.

اولین چیزی که توجه شمارا به خود جلب می‌کند دربی است که به آن درب امپراتوری میگویند و به سمت داخل مجموعه باز می‌شود و ارتفاعی حدود 10 متر دارد. بخش اصلی داخلی بنا نفس را در سینه‌ها حبس می‌کند. در اینجا لوح‌هایی گرد و بزرگی را می‌بینیم که در زمان سلطان عبدالمجید نصب شده که روی آنها نام‌های الله، محمد، علی،حسن،حسین،ابوبکر،عمر و عثمان روی ان نوشته شده است.

تزیینات شگفت‌انگیزی نیز در این بنا وجود دارد که در موزاییک‌ها و تخته سنگ‌های مرمری و بخش‌های از دیوارهای داخلی به چشم می‌خورد. برای مثال طرح از دو فرشته مقدس میکاییل و جبریل در بغل سکوی خطابه، یا گل‌ها و پرندگانی که روی سنگ‌های مرمر کشیده شده‌اند و یا نقاشی مریم مقدس و دیگر مقدسین که کم کم در بخش‌های مختلف اضافه شده‌اند می‌تواند اشاره کرد.

نکاتی درباره مسجد ایاصوفیه

نام این مسجد در زبان یونانی به معنای سوفیای حقیقی است اما در انگلیسی به مفهوم حرم مقدسس خداوند است.

فقط دو کلیسا به عنوان به عنوان کلیسا مقدس پذیرفته شدند که فقط ایا صوفیه همچنان باقی‌مانده است

هنگامی که کلیسا به مسجد تبدیل شد زنگ، و بیشتر نمادهای مسیحیت از آن پاک گردید

فقط گنبد Patheon در رم از گنبد ایاصوفیه در اروپا بزرگ‌تر است

این مکان در سال1935 توسط آتاتورک به موزه تبدیل شد

بعدها مسجد آبی و مسجد سلطان احمد با تأثیر از معماری ایاصوفیه ساخته شد

برای طراحی این بنا یک فیزیکدان، یک ریاضیدان و یک معمار باهم همکاری کردند

بسیاری از نقاشی‌ها دیواری در زمان تبدیل شدن به مسجد با گچ پوشانده شدند.

ایاصوفیه مهم‌ترین بنای تاریخی ترکیه به شمار می‌رود

این مسجد دقیقا روی گسل قرار دارد و برای جلوگیری از آسیب دیدن باید تقویت شود

چطور به دیدن مسجد ایاصوفیه برویم؟

برای دیدن این مسجد فوق‌العاده شما باید به شهر استانبول ترکیه سفر کنید. خوشبختانه برای شهروندان ایرانی سفر به این کشور بدون دریافت ویزا آزاد است. شما می‌توانید با پاسپورت خود و یک پرواز مستقیم از تهران به استانبول بروید. ایاصوفیه در بخش اروپایی استانبول در محله سلطان محمود (بخش قدیمی) نزدیک به قصر توپکاپی است. شما می‌توانید همه روزه از ساعت 9 صبح تا 7 عصر به‌جز دوشنبه‌ها از این بنا بازدید کنید. هزینه ورود به این موزه چیزی در حدود 14 دلار است. اگر می‌خواهید در هنگام ورود برای خرید بلیط در صف‌های طولانی معطل نشوید بهتر است بلیط آن را به صورت آنلاین خریداری کنید. برای این کار از هتلی که در آن مستقر هستید راهنمایی بگیرید. با تراموا و مترو به این مسجد بروید باید به نزدیک‌ترین ایستگاه T 1 یعنی Sultanahmet station بروید و بعد از آن با چند دقیقه پیاده‌روی به ایا صوفیه برسید.
وب سایت www.ayasofyamuzesi.gov.tr/en