نويسنده فيلمنامه، تهيه کننده، تدوين و کارگردان: پرويز شهبازي
بازيگران: محمدرضا فروتن، کامبيز ديرباز، پوريا پور سرخ، مهشيد افشار زاده و مينا ساداتي. مدير فيلمبرداري: علي لقماني. موسيقي: آداجو اثر توماسو آلبينوني. محصول 1387.
خلاصه داستان: مرد طلافروشي که سال ها قبل با زيرکي خود را از مخمصه اي رهانيده، با بازگشت غريبه اي به شهر کوچک محل سکونت اش، به دردسر مي افتد. به نظر مي رسد که هر دوي آن ها در يک ماجراي سرقت جواهر دست داشته اند و حالا همدست اش از زندان آزاد شده و به سراغ او آمده است.
درباره کارگردان
عيار 14 چهارمين فيلم پرويز شهبازي پس از مسافر جنوب، نجوا و نفس عميق است. دو فيلم اول پرويز شهبازي، بيشتر در جشنواره اي خارج از کشور بازتاب داشتند تا اين که چندان تأثيري در داخل کشور به جا بگذارند. اما با نفس عميق، شهبازي دل بسياري از جوان هاي دهه 1380 را به دست آورد که به دنبال هوايي براي تنفس مي گشتند. هر جور که نگاه کنيد، اين جوان ها نفس عميق را تبديل به يک کالت کردند و کارگردان اش را دچار وسواس غريبي که مي ترسيد از هاله موفقيت فيلم سوم اش بيرون بيايد. پس از شش سال انتظار، پرويز شهبازي فيلم تازه اش را ساخت، عيار 14.
شايد ندانيد
1- فيلم در شرايط سخت آب و هوايي فيلمبرداري شد. پرويز شهبازي و گروه اش به «سرعين» رفتند و در دل برف و بوران، روزهاي سخت فيلمبرداري را از سر گذراندند. سرما گاهي سي درجه زير صفر بود.
2- تا پيش از اين شهبازي معمولاً از نابازيگران و چهره هاي ناشناخته براي فيلم اش استفاده مي کرد. اين بار اما براي اولين بار چند بازيگر حرفه اي سينماي ايران در فيلمي از او بازي مي کردند.
3- عباس کيارستمي به دعوت کارگردان سر صحنه عيار 14 ظاهر شد و به شکل افتخاري پلان پاياني فيلم را کارگرداني کرد، اين پلان يک نماي 2 دقيقه اي است که ديرباز سوار بر وانت قرمز رنگي از ميان جاده هاي برفي عبور مي کند.
4- همه کاره فيلم خود شهبازي بود. نام او در عنوان بندي عيار 14 به عنوان نويسنده، کارگردان، تهيه کننده، تدوين گر و سرمايه گذار آمده است.
5- سازندگان فيلم براي استفاده در سکانس پاياني و عنوان بندي فيلم، کپي رايت يکي از اجراهاي ارکسترال آداجوي توماسو آلبينوني را خريد. اتفاق قاعدتاً معمولي که در سينماي ايران سابقه چنداني ندارد.
6- هنگام نمايش فيلم در جشنواره فجر، ميان دو منتقد سينماي ايران بر سر اين فيلم بحث هاي شديدي درگرفت. امير پوريا در يادداشتي منفي درباره فيلم نوشت:بابت جنس تعليقي که در فيلم جريان مي يابد و حس بيهودگي محضي که در پايان به بيننده دست مي دهد، مخاطب عادي حق دارد در رويارويي با عيار 14 بگويد که با فيلمي سرکاري طرف بوده است. و احمد ميراحسان اين گونه پاسخ داد: راست اش من از اين شيوه شبيخون به جاي نقد، اين روابط باندي يادآور نهيليسم ايدئولوژيک و تصميم گيري هاي نهان روشانه، اين جدا شدن نقد از راستي و درستي و پاي حواشي و مناسبات و خرده حساب ها و حسابرسي ها به ميان آمدن حالم بد مي شود.
حرف هاي آن هايي که فيلم را ساخته اند
* کارگردان: فيلم کيفيت بالايي دارد و مانند جنس چيني نيست که کيفيت پاييني داشته باشد. سعي کرده ايم فيلم بادوام و با کيفيت بسازيم. عيار 14 جنس خوبي دارد و بادوام است!
* کامبيز ديرباز: سينماي شهبازي فضاي خاصي دارد که او را نسبت به ديگران متفاوت مي کند. او جزء به جزء و پازل گونه بازيگران را هدايت مي کند. ذره ذره به او اطلاعات مي دهد و بازيگر پس از پايان روز فيلمبرداري وقتي جمع بندي مي کند، تاز ه مي فهمد چه کاري انجام داده است. همکاري با شهبازي براي من خيلي لذت بخش بود. سينماي او غيرقابل پيش بيني است. تجربه و دانش زيادي دارد و چيزهاي زيادي از او ياد گرفتم.
* کارگردان: وفتي داشتم آخرين پلان رو همين اواخر مي گرفتم به فيلمبردار و دستيارم مي گفتم بچه ها بايد بليت سينما پنجاه هزار تومن باشه. فکرش رو بکن براي فيلمبرداري يه دقيقه از فيلمت، مثلا يه سال صبر کردي بعد طرف موقع ديدن همين يه دقيقه توي سالن، داره اس ام اس مي خونه. بعضي وقتا دلم مي خواد در سينما رو قفل کنم. تو سينماها رفت و آمد و سروصدا زياده. فيلم پنجاه دقيقه اش گذشته، طرف تازه مي آد داخل کورمال کورمال دنبال جا مي گرده. تيتراژ آخر رو هم که اصلاً نگاه نمي کنن.
جوايز
نامزد جايزه نقش دوم مرد براي کامبيز ديرباز، نامزد بهترين فيلمنامه براي پرويز شهبازي، نامزد بهترين هنرپيشه نقش اول مرد براي محمدرضا فروتن و برنده جايزه ويژه هيئت داوران از جشنواره فيلم فجر.
نظر منتقدان
روي هم رفته خوب بود. مقايسه اش با نفس عميق البته دردسرزا بود. اما واکنش هاي مثبت بيشتر از منفي ها به نظر مي رسيد. در جشنواره فجر سال 1387، فيلم پرويز شهبازي بعد از درباره الي اصغر فرهادي، در اغلب رأي گيري هاي مطبوعاتي به عنوان بهترين فيلم جشنواره فيلم فجر معرفي شد.
گزارش اکران
اکران آخر سال 1388 به عيار 14 رسيد که باتوجه به موضوع خاص اش فروش قابل قبولي را هم تجربه کرد. قرار است اکران اش به اواسط فروردين سال آينده هم برسد.
چند کلمه از ديگران
* مسعود فراستي: عيار 14، فيلم کوچک قصه گويي است. فيلم کوچک اما خوب و اندازه اي که راحت قصه ساده - و ظاهراً پيش پا افتاده اما عميق اش را تا به آخر روايت مي کند بدون آن که عمق قصه اش رو باشد.
* جواد طوسي: عيار 14 فيلم خوبي است. به خاطر موفقيت شهبازي در ترکيب فرم و شيوه روايت پردازي متفاوت و غيرخطي اش. سير تکاملي يک فيلمساز جوان را مي توان از نفس عميق تا عيار 14 شاهد بود. ممکن است اين توهم پيش آيد که عيار 14 به لحاظ پيش درآمدهايي که نوعي از سينماي کلاسيک و وسترن را تداعي مي کند، مشکل روايت و پرورش شخصيت هايش را دارد، در صورتي که او از همان ابتدا، ما را به دنيايي که توهم واقعيت است، پرتاب مي کند.
نظر مرا بخواهيد
1- فيلم سالمي است. در دوره و زمانه اي که فيلم ها براي جذب تماشاگران به سخيف ترين شيوه ها رو مي آورند يا نابلدي شان را پشت ادا و اصول و نوآوري هاي قلابي پنهان مي کنند يا دست به انتقادهاي اجتماعي ظاهرفريب مي زنند، عيار 14 فيلم تر و تميز سالمي است که اين روزها نمونه هايش کمياب و کمياب تر مي شوند.
2- پرويز شهبازي يک فن سالار است. سينما را از سينما ياد گرفته و دغدغه هاي عميق فلسفي اش را به خوبي به خورد داستان اش مي دهد. او مي تواند از مرحله نوشتن به تدوين کار هم فکر کند. يک جور همه فن حريفي که به نفع فيلم تمام مي شود.
3- سه بازي خوب داريم از سه بازيگر اصلي فيلم: فروتن، ديرباز و پورسرخ. مردان وسترن برفي شهبازي.
4- نگاه شهبازي در اين فيلم، سابقه چنداني در فضاي روشنفکري ايراني ندارد. مرداني که نيک و بد را بايد در وجود خودشان پيدا کنند. با وجدان فردي شان طرف شوند. زندگي شان را در لحظه درک کنند و از پس اش برآيند. تکيه گاهي وجود ندارد تا بار اعمال و مشکلاتشان را به دوش اش بيفکنند. بهشت و جهنم آن ها در همين دنياست.
5- مشکل اما اين جاست که شهبازي از ايده خواب اش و فضاي برفي، حاصل خوبي درنياورده. فضاي آن شهر کوچک در دنيا با حس و حالي که انتظار داشتيم نساخته و انفجار انتهاي فيلم که قرار است پالايش دل و ذهن تماشاچي باشد، اجراي خوبي ندارد. اين فيلمي است درباره برف و آتش، و حيف که برف و آتش اش به آن خوبي که انتظار داشتيم از آب درنيامده است.
6- اما در اين يک سالي که از ساخته شدن عيار 14 مي گذرد، وقتي محصولات روي پرده را مي بينيم با اين داستان هاي کم مايه و شخصيت هاي آويزان و تفکرات از مدافتاده هميشگي، قدر فيلم تازه پرويز شهبازي را بيش تر و بيش تر مي دانيم. او قطعاً يکي از بهترين فيلمسازان امروز ايران است.
آدم هاي مؤثر
پرويز شهبازي نويسنده، کارگردان، تهيه کننده، تدوين گر و سرمايه گذار و طراح صحنه و لباس و ... عيار 14 است.
منبع: نشريه دنياي تصوير شماره 190