مسابقات کشتار (THE HUNGER GAMES)

کارگردان: گري راس (Gary Ross)
نويسنده: سوزان کالينز
بازيگران: جنيفر لارنس، جاش هاچرسون، ليام همسورت
اکشن، درام، علمي تخيلي
محصول سال 2012

درباره فيلم :
به نظر مي رسد فيلم Hunger Games با مأموريتي مهم وارد گود شده است. حالا که مجموعه فيلم هاي هري پاتر به پايان رسيده اند و مجموعه ي گرگ و ميش هم در شرف به اتمام رسيدن است، اين فيلم قصد دارد خلأ به وجود آمده در دنياي طرفداران اين نوع آثار سينمايي را پر کند. طبق آمار مجموعه کتاب هاي Hunger Games ميان گروه سني جوانان و نوجوانان از محبوبيت مناسبي برخوردار است اما مانند آثار جي.کي رولينگ يا استفني مير فروش خيره کننده اي نداشته است. با اين وجود از نظر کلي، فيلم Hunger Games در مقايسه با اولين نسخه هاي اقتباس شده از هر يک از اين مجموعه کتاب ها، در جايگاه برتر قرار مي گيرد. اين فيلم با اندک اختلافي فيلم «هري پاتر و سنگ جادو» ساخته ي کريستوفر کلمبوس را پشت سر مي گذارد و برتري آن نسبت به «گرگ و ميش» ساخته ي کاترين هاردويک قابل ملاحظه تر است. فيلم Hunger Games ريتم تندي دارد و جزئيات داستان آن در نهايت ظرافت و دقت کنار هم چيده شده اند، و مهم تر از آن مانند ساير فيلم هاي برتر ژانر علمي- تخيلي، در زمينه ي داستاني فيلم به موضوعات مهمي اشاره مي شود. برخي از نکات داستان تقليدي به نظر مي رسند و بعضي از عناصري که براي پيشبرد طرح قصه به کار رفته اند از داستان هاي ديگر وام گرفته شده اند، با اين وجود نتيجه جذاب و ديدني از کار درآمده است. طرفداران اين نوع فيلم ها مشعوف خواهند شد. آنهايي هم که زياد اهل اين مجموعه ها نيستند، بد نيست فرصتي به اين فيلم بدهند، شايد خوششان بيايد
. Hunger Games را بايستي در رده ي فيلم هاي ژانر پسا-آخرالزماني دانست که وقايع آن در آينده اي نامعلوم رخ مي دهند. روزي روزگاري در آينده، جايي که در حال حاضر تحت عنوان آمريکاي شمالي از آن ياد مي شود، «پنم» نام گرفته است. کشور پنم به 13 بخش تقسيم مي شود که دورادور پايتخت مرکزي قدرتمندي را گرفته اند. 75 سال پيش از زماني که داستان فيلم در آن رخ مي دهد، بخش ها بر عليه حکومت مرکزي مستقر در پايتخت شورش کردند، اما اين طغيان با شکست مواجه شد. بخش سيزدهم به طور کل از بين رفت و معاهده ي صلحي تنظيم شد که يکي از مفاد آن، تک تک 12 بخش باقيمانده را مجبور ساخت تا در «Hunger Games/ «مسابقات کشتار» شرکت کنند. سالي يکبار دو نفر از شهروندان هر بخش (يک دختر و يک پسر بين سنين 12 تا 18 سال) به قيد قرعه انتخاب مي شوند تا به عنوان خراج به پايتخت فرستاده شوند و در نبردهاي تا پاي مرگي که به شيوه ي مبارزات گلادياتوري روم باستان برگزار مي شود، شرکت کنند. اين نبردها مهمترين واقعه اي هستند که هر ساله در سراسر پنم پخش زنده ي تلويزيوني دارند. بعد از کشته شدن 23 نفر از مبارزين، آن يک نفري که جان سالم به در برده، عنوان قهرماني را کسب مي کند.
در هفتاد و چهارمين دوره ي «Hunger Games/ مسابقات کشتار»، پريمرُز اوردين 12 ساله (Willow Shields) به عنوان نماينده ي مؤنث بخش 12 انتخاب مي شود. خواهر 16 ساله ي او کاتنيس (Jennifer Lawrence) داوطلب مي شود تا به جاي او در مسابقات شرکت کند و او را از مرگ تقريباً حتمي نجات دهد. همتاي مذکر او، پيتا (Josh Hutcherson) او را در سفر به پايتخت همراهي مي کند. بعد از رسيدن به مقصد، کاتنيس زير نظر هيميچ ابرنتي (Woody Harrelson) به تمرين مي پردازد. هيميچ دائم الخمر تندخويي ست که 20 سال پيش موفق شده عنوان قهرماني مسابقات را کسب کند. ايفي ترينکت (Elizabeth Banks) و چينا (Lennie Kravitz) هم با حمايت هاي خود به او روحيه مي دهند و در انتخاب نوع پوشش ظاهري او را راهنمايي مي کنند. جسارت و جلوه نمايي کاتنيس باعث مي شود به زودي محبوبيت زيادي بين مردم پيدا کند. اين موضوع خشم فرمانده اسنو (Donald Sutherland) را برمي انگيزد و در عين حال موجبات خرسندي مسئول مسابقات (Wes Bentley) و گزارشگر زنده (Stanley Tucci) را فراهم مي کند. با شروع مسابقات، کاتنيس به پشتوانه ي اندرزهاي هيميچ موفق مي شود از «حمام خون» مراسم افتتاحيه جان سالم به در برد و بعد از آن با تظاهر به دوست داشتن پيتا، سعي در پالايش تصوير خود در اذهان عمومي دارد. گرچه در انتها، او واقعاً به پيتا علاقه مند مي شود و همين موضوع خود مشکلي بر سر راه اوست، زيرا براي اينکه کاتنيس برنده ي مسابقات شود، مرگ پيتا ضروري ست.
داستان Hunger Games سرشار از عناصري ست که از منابع ديگر وام گرفته شده اند. از ماجراي تسئوس در اساطير يونان گرفته تا نبردهاي گلادياتوري در تاريخ روم باستان و حتي مجموعه ي تلويزيوني Doctor Who و مجموعه ي تلويزيوني Star Trek. ايده ي پخش سراسري مسابقات خشونت آميز براي فرو نشاندن خشم توده ي ملت از اپيزود "Vengeance on Varos" مجموعه ي اول گرفته شده و مبارزه ي تا پاي مرگ هم به اپيزود "Amok Time" مجموعه ي دوم اشاره دارد. شايد نزديکترين فيلم با اين مضمون فيلم The Running Man محصول 1987 باشد. در Hunger Games هم مبارزين مجبورند براي سرگرمي جمعيت تشنه به خون بجنگند و سعي کنند زنده بمانند، اينجا هم هر کس هم گروهي دارد و مسابقات به صورت حذفي برگزار مي شوند، اما اينجا ديگر نمي شود براي معاف شدن از مجازات حقه اي سوار کرد و از شوراي محلي هم خبري نيست. سرنوشتي هم که در انتظار بازنده هاست نسبت به تبعيد شدن از جزيره ي محل سکونت، بسيار مهلک تر است. فيلم Hunger Games انتقاد تلخ و گزنده اي ست نسبت به علاقه و استقبال عموم مردم از جنبه هاي خشونت آميز مسابقات و برنامه هاي زنده و حقيقي رسانه ها و تصوير کريهي از اشتياق انسانها براي جشن گرفتن رنج کشيدن و مرگ ديگران ترسيم مي کند. حکومت مرکزي از «Hunger Games/ مسابقات کشتار» مانند ماده ي مخدري بهره مي جويد تا به واسطه ي آن افکاري عمومي را از مشقت و ظلم زندگي روزمره ي جامعه منحرف سازد
. استفاده از شيوه ي روايت اول شخص از ديد يک شخصيت مؤنث قوي و مستحکم، محبوبيت مجموعه کتابهاي Hunger Games ميان دختران جوان را توجيه مي کند. شايد بتوان به همين شيوه درباره ي محبوبيت عجيب و غريب مجموعه ي گرگ و ميش ميان پسران جوان نيز سرنخي پيدا کرد، اما نمي توان اين الگو را براي مجموعه ي هري پاتر هم به کار بست. کاتنيس شخصيت جالب توجهي ست که به راحتي ميتوان با وي ارتباط برقرار کرد. نقش آفريني فوق العاده ي Jennifer Lawrence نيز باعث شده مخاطب فوراً نسبت به او احساس نزديکي کند. جنيفر لارنس با گيسوان بلوندش که در اين فيلم تيره رنگ شده اند، عنصر کليدي موفقيت فيلم تا حد حاضر است. او شخصيتي را شکل مي دهد که ارزش تشويق کردن و اهميت دادن را دارد و به راحتي ميتوان بازي وي را برجسته ترين نقش آفريني اين فيلم دانست.
همبازي هم سن و سال لارنس، Josh Hutcherson است که در کارنامه ي هنري اش آثار متفاوتي مانند فيلم «حال بچه ها خوب است/ The Kids are All Right » و «سيرک موجودات عجيب الخلقه: دستيار خون آشام/ Cirque du Freak: The Vampire's Assistant» ديده مي شوند. حضور او مقابل دوربين به اندازه ي لارنس نيست اما نوعي معصوميت دوست داشتني در او ديده مي شود که احساسات ما را درگير مي کند. از نظر تقابل و تضاد بين خصوصيات نقش ها، او شخصيتي ناتوان و در مخمصه است که در مقابل جسارت و حالت تهاجمي لارنس قرار دارد. در ميان بازيگران نقش هاي فرعي نام هاي معروفي ديده مي شود: وودي هارلسون، اليزابت بنکس، استنلي توچي و دانلد سوترلند. با اينحال خيلي مانده تا Hunger Games از نظر حضور بازيگران مشهور و برجسته به پاي مجموعه ي هري پاتر برسد
. Gary Ross کارگردان فيلم به گزيده کاري و دقت در انتخاب پروژه هاي خود شهرت دارد. طي 15 سال فعاليت، اين فيلم سومين تجربه ي او در مقام کارگرداني ست که پس از Pleasantville و Sea Biscuit ساخته شده است. او در فيلم Hunger Games، علاقه ي زيادي به استفاده از روش (دوربين روي دست/ تصويربرداري آزاد/ shaky-cam) براي تصويربرداري صحنه هاي اکشن نشان مي دهد، هرچند که به نظر مي رسد تفکري پشت اين نوع تصويربرداري جنون آميز باشد. با اين نوع تصويربرداري او صحنه هاي به شدت خشونت آميز فيلم را تاحدي گنگ و محو جلوه مي دهد تا از تأثير آنها کاسته شود. امکان داشت افرادي بگويند فيلم Hunger Games به دليل خشونت بالا بايستي در رده ي R دسته بندي شود، اما گري راس در فيلمبرداري کار سبکي در پيش گرفته که تا حد قابل توجهي از جنبه هاي آزاردهنده ي صحنه هاي خشونت آميز مي کاهد و موفق مي شود فيلم را با اختلاف سطح جزئي در رده ي PG-13 جاي دهد.
فيلم Hunger Games اقتباس قابل قبولي از منبع اصلي به شمار مي رود، با اين وجود سينمايي شدن اثر ايجاب مي کرده تا بخش زيادي از پيش زمينه ي داستان فشرده يا حذف شود. البته سرنخ هاي لازم براي تماشاگران فراهم شده تا به نوعي به پيچيدگي هاي داستان اصلي پي ببرند. بخش عمده ي نگارش فيلمنامه توسط نويسنده ي کتاب، Suzanne Collins صورت گرفته است. کالينز بر خلاف جي.کي رولينگ و استفني مير، در شکل دهي تصوير و حال و هواي سينمايي دنيايي که خلق کرده بود، نقش فعالي بر عهده داشت. يکي دو مورد تلاش نافرجام براي بازنمايي فيلم هاي مشهور هم صورت گرفته است. جمله ي "بخت و اقبال به نفع ات باشد" که چندين بار تکرار مي شود، ظرافت و نکته سنجي "نيروي بزرگ همراه شما باشد" جنگ ستارگان را ندارد. يک تم موسيقيايي چهار نتي هم در فيلم وجود دارد که به شکلي مبهم يادآور آن علامت پنج نتي فيلم "برخورد نزديک از نوع سوم" است.
در فيلم Hunger Games موقعيت هايي وجود دارد که راه حلي آسان پيش پاي قهرمان داستان گذاشته مي شود تا او را از قرار گرفتن در معرض تصميم گيري هاي دشوار و چالش هاي اخلاقي معاف کنند. اين موارد قابل چشم پوشي هستند زيرا آنها در کنار ماجراي عاشقانه ي معمولي که در داستان وجود دارد، اجازه نمي دهند فيلم تا آن حدي که امکان دارد غم انگيز و دهشتناک پيش رود. فيلم در ايجاد تعليق موفق عمل مي کند. از ابتدا تشخيص مي دهيم که قرار است کاتنيس زنده بماند، اما تنش و هيجان در پي بردن به چگونگي اين امر شکل مي گيرد. بيش از نيمي از مدت زمان طولاني و 140 دقيقه اي فيلم به نمايش مسابقات مي گذرد، بنابراين حقه اي در کار نيست که قرار باشد تنها در جريان نتيجه ي رقابت ها قرار بگيريم. خودمان شاهد سير ماجرا هستيم.
نکته اي مطرح شده که شباهت ميان کتاب Hunger Games و کتاب Battle Royale که سال 1999 منتشر شد، چيزي بيش از تشابهات گذراست، اما صرفنظر از اينکه کالينز تا چه حد از آن کتاب تأثير گرفته باشد (و شايد هم نگرفته باشد)، Hunger Games هويت خاص خودش را دارد. با وجود اينکه بارزترين پيام هاي فرهنگي داستان - تأثير فراگير استفاده از خشونت به مثابه سرگرمي و قدرت «برادر بزرگ/ چشمي که همه ي شهروندان را زير نظر دارد» در حکومتي خودکامه/ توتاليتر در دوره اي که تکنولوژي بر همه چيز سايه انداخته است- از منابع ديگر اقتباس شده اند، اين واقعيت که کتابي که براي نوجوانان نوشته شده، توانسته اين پيام را به گوش مخاطبش برساند، خود از ارزش بالايي برخوردار است
. هنوز تصميمي براي ساختن فيلم از روي دو قسمت ديگر کتاب هاي سه گانه ي Hunger Games گرفته نشده است. اين موضوع تا حد زيادي به ميزان فروش فيلم و موفقيت آن در گيشه بستگي دارد که با توجه به نکات مطرح شده در اين نوشته مي توانيد حدس بزنيد فروش خوبي خواهد داشت.. البته اين فيلم از نوع آثاري نيست که حتماً به ادامه نياز داشته باشند. داستان آن مستقل به نظر مي رسد و با وجود اينکه قلاب هايي در داستان تعبيه شده اند تا براي ربط آن به فيلم ديگري به کار گرفته شوند، فيلم The Hunger Games مي تواند به تنهايي روي پاي خود بايستد. نبايد اين فيلم را در کنار فيلم هايي مانند گرگ و ميش طبقه بندي کرد. چنين کاري به نوعي توهين حساب مي شود، زيرا برتري The Hunger Games واضح است. اين فيلم در کنار سرگرم کننده گي تفکر و انديشه اي در خود نهان دارد و مي تواند مورد پسند بسياري از مخاطبان قرار بگيرد.
منبع:naghdefarsi.com