موارد بیشتر برای شما
پذیرائی ساده
نقد و بررسی فیلم پذیرایی ساده
تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان: مانی حقیقی
بازیگران:
ترانه علیدوستی، مانی حقیقی، سعیدچنگیزیان، اسماعیل خلج، صابر ابر، محمد عاقبتی، دانیال فتحی، هیمن دهقانی، نقی سیف جمالی، نادر فلاح، وحید آقا‌پور، محمدرضا نجفی، قربان نجفی، مهدی توکلی زانیانی
- خلاصه داستان فیلم:
در جاده ای کوهستانی در فضایی زمستانی در سرزمینی جنگ زده زن و مردی بین رهگذران پول پخش می کنند ...
نقد و بررسی فیلم «پذیرایی ساده»
بعضی اوقات سوژه یا همان موضوع فیلم به نظر برخی جذاب و به نظر برخی دیگر غیر جذاب است. نکته جالب آنکه موضوع فیلم، نه در حرف، بلکه در عمل برای اکثریت تماشاگران (حتی آنها که ادعای سینمایی بودن را دارند) مهم ترین عامل تعیین ارزش یک فیلم است. مثلا افرادی زیادی هستند که صرفا به دلیل نوع نگاه خاص آنها به مساله یهودیان (که کاری به درست و غلط آن ندارم) فیلم فهرست شیندلر را بی ارزش می دانند و وقتی پای "موضوع" به میان می آید،عوامل دیگر، برایشان از آخرین اولویت برخوردار است . در مورد فیلم «پذیرایی ساده» هم این مثال صادق است. اما اینبار در جهت عکس!
راستش نوشتن درباره پذیرایی ساده، در شرایطی که بسیاری به تعریف و تمجید از آن پرداخته اند و آن را بهترین فیلم جشنواره می نامند، کاری سخت است. مخصوصا اگر بخواهی بگویی فیلم اگر نه یک فیلم ضعیف، بلکه اثری کاملا "متوسط" است! پذیرایی ساده، نه ابتدایی دارد، نه وسطی و نه انتهایی. البته شاید بسیاری از این موضوع خوششان هم بیاید. اما خب، در فیلمنامه، چهارچوب هایی از پیش تعیین شده هستند که معمولا توسط عموم فیلمساز ها (حالا امثال کیشولوفسکی به کنار) رعایت می شود. مثلا در کتاب فیلمنامه نویسی معروف سید فیلد ، معمولا مثلا 20 درصد را به ابتدای فیلم و معرفی آن اختصاص می دهند، 60 درصد را به پرداخت مسائل عنوان شده در ابتدا و رویداد های دیگر تخصیص می دهند و 20 درصد انتهایی فیلم، نتیجه گیری نهایی و .. است. مانی حقیقی، بازیگر / کارگردان «پذیرایی ساده» با ساخت این فیلم، عملا تمامی قائده های معمول و دستور العمل های کلی تعیین شده درباره فیلمنامه نویسی را لگد مال می کند و آنان را به سطل زباله پرتاب می کند! هر چند نوشته های سید فیلد و امثال وی، درباره فیلمنامه و ساختار آن وحی منزل نیستند، اما خب، مانی حقیقی هم کیشولوفسکی نیست!!
خلاصه داستان «پذیرایی ساده»:
یک زن و مرد (که آخر هم متوجه نشدیم که چه نسبتی با هم دارند -هر چند که احتمالا کارگردان میخواسته بگوید این موضوع اهمیتی ندارد-) ، در اتوموبیل لکسوس گرانقیمت خود نشسته اند. بر روی سقف اتوموبیل خود یک خروار چوب ریخته و آن را بسته و پشت اتومبیل خود هم 200 کیسه پر از اسکناس تلنبار کرده اند. هدفشان هم آن است که به هر نحوی که شده از شرّ این 200 کیسه پول راحت شوند و هر کیسه را به فردی بدهند. فیلم هم درباره عکس العمل کسانی است که به روش های مختلف پول به آنها داده می شود. این تمامی داستان از ابتدا تا به انتها بود. بدون آنکه کوچکترین جزئی از آن را جا انداخته باشم! البته از حق نگذریم، چیزی که کارگردان سعی در نشان دادن آن به ما داشته نه این داستان، بلکه جزئیات و واکنش های متقابل گیرندگان و دهندگان پول است.
نکته جالب توجه درباره دو کاراکتر اصلی فیلم آنکه علیرغم فرصت زمانی کافی، که در اختیار این دو کاراکتر قرار گرفته بود، من نتوانستم درک درستی از شخصیت آنها بدست آورم. (البته این موضوع هم احتمالا تعمدی بوده است) در مقطعی، مرد، (با بازی مانی حقیقی) مانند شخصیتی بیر حم، بی عاطفه و بسیار سنگدل ظاهر می شود که احساسات انسان ها را به راحتی هر چه تمام له کرده و تفاله آنها را فیلمبرداری می کند. اما همان مرد در نمای بعدی، 180 درجه تغییر حالت می دهد که برای دفاع از انسانی مرده در برابر سگ های گرسنه، تا آخرین نفس می جنگد. زن (با بازی ترانه علیدوستی) هم شخصیت به طور کلی انسان دوست تر از مرد دارد اما هر آنچه که ما از وی در فیلم می بینیم و می توانیم او را بشناسیم، از روی مخالفت های مکرر با مرد است. و الا خود چیزی برای معرفی ندارد.
فیلم «پذیرایی ساده» به دلیل به میان آمدن موضوع پول و تلفیق آن با ژانر سفر جاده ای، مورد علاقه بسیاری قرار گرفت. البته از حق نگذریم، من هم از این ترکیب خوشم آمد و آن را دوست داشتم اما اینکه صرفا به خاطر موضوع فیلم و نا متعارف بودن فیلم در پرداخت به این موضوع، آن را یک فیلم بزرگ بنامیم، چیزیست که معمولا جو زده های هنر و سینما آن را انجام می دهند.
بازی مانی حقیقی در فیلم در حد متوسط و حتی ضعیف جای می گیرد. زیباترین لحظات فیلم، آنهایی هستند که مربوط به مکالمه مانی حقیقی با مردی است که برای دفن کودک یک روزه خود، سعی در کندن زمین دارد. شاید صرف محوریت شخصیت مانی حقیقی در آن صحنه ها باشد که ممکن است عده ای را مجاب کند که وی نقش خود را به خوبی اجرا کرده است. اما صحنه های دو نفره مانی حقیقی و ترانه علیدوستی، بخصوص در داخل اتوموبیل و در ابتدای فیلم، کافیست تا بازی مانی حقیقی نمره قبولی نگیرد. ترانه علیدوستی هم یک بازی معقول و به نسبت خوب از خود نمایش داده است. ترانه علیدوستی صرفا با ایفای نقش خود می تواند نمره قبولی بگیرد (و نه بیشتر) و اینکه برخی بازی او را شایسه دریافت سیمرغ جشنواره فجر می دانند، در نظر من بسیار عجیب است! (البته شاید اوضاع جشنواره آنقدر خراب است که ..)
اما مانی حقیقی، در زمینه کارگردانی، بر خلاف بازیگری، نمره قابل قبولی می گیرد. او آنچه که به عنوان فیلمنامه (چه آن را دوست داشته باشم و چه دوست نداشته باشم) داشته است را با ظرافت و زیبایی تمام به فیلم برگردانده است.
باید بگویم موضوع فیلم بسیار زیباست و این موضوع، به علت گستردگی خود، می تواند انتخاب های بسیاری را در پیش روی فیلمساز (در اینجا فیلمنامه نویس) قرار دهد. برگزیدن تعدادی از انتخاب های بیشماری که موضوع در اختیار فیلمساز قرار می دهد، و تحت تاثیر قرار دادن تماشاگر با مساله "قدرت پول" کار چندان دشواری نیست اما «پذیرایی ساده» همین که در نشان دادن این موضوع، در کلیشه های رایج گرفتار نمی شود، جای امیدواری بسیار دارد. قدرت پول می تواند انسان را دروغ گو، رذل و پست کند، یا مردی را نسبت به سرنوشت نوزاد خردسال خود (هر چند مرده) بی تفاوت کند موضوعاتی است که برخی ممکن است با دیدن آن از این رو به آن رو شوند و برای فیلمساز هورا بکشند. اما فیلمساز لا اقل این شهامت را داشته که انسان هایی را هم مانند پیرمرد ساده دل در کوه که برای بازگرداندن پول به صاحب آن تا نیمه شب منتظر می ماند را هم نشان دهد. با تمامی این احوال، من ایده های نوی فیلمساز را دوست داشتم و از آنها لذت بردم
فارغ از بحث موضوع، فیلم «خیلی دور و خیلی نزدیک» را بسیار شبیه به «پدیرایی ساده» می بینم. در آن فیلم پزشکی برای کمک به فرزند بیمار خود، عازم سفری جاده ای می شود. اما کسی که واقعا نیاز به کمک دارد، خود پزشک است و نه فرزند او. این موضوع، درباره دو شخصیت اصلی داستان هم صدق می کند اما با این تفاوت که این کجا و آن کجا!
نویسنده: مهدی افشارها
منبع: نقد فارسی
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
