کارگردان: داریوش مهرجویی نویسنده: داریوش مهرجویی، وحیده محمدی فر بازیگران: حامد بهداد، مهناز افشار، رضا عطاران، همایون ارشادی، علیرضا جعفری، علی اصغر طبسی، راضیه فرجی، محمد کارت، محسن بشیر، عرشیا توفیقی، رویا تیموریان، حسن پورشیرازی منتقد: مریم سفلایی فیلم داستان دو دوست قدیمی است که بعد از مدت‌ها یکدیگر را دیده و دوباره با هم همسایه می‌شوند. در این میان خاله دکتر، دختری که در کانادا درس سنگ‌درمانی خوانده را برای مهندس تاکنون ازدواج نکرده در نظر دارد. و از قضا چون هر دو دوست از دختر خوششان آمده، رقیب هم می‌شوند و دعوا و نزاع سختی بینشان درمی‌گیرد تا وقتی که در انتهای فیلم متوجه می‌شوند دختر قرار است با کس دیگری ازدواج کند و بعد از تحمل ناکامی و نافرجامی رابطه دوستی خود را از نوع احیا می‌کنند. تمام داستان در همین کنش‌ها و واکنش‌ها خلاصه می‌شود. دعواها و نزاع‌ها و تقابل‌ها و البته سبک و سیاق زندگی (رفتاری و گفتاری) که کارگردان از آدم‌های معلولی از یک طبقه معمولی ایرانی می‌خواهد به تصویر بکشد. چه خوبه که برگشتی حکایت آدم‌های خودخواه و منفعت‌طلبی است که همین‌که می‌فهمند دوست قدیمی دیروزشان رقیب منفعت امروزی‌شان است، دوستی را برهم زده و آن را تبدیل به دشمنی و کینه می‌کنند. دوستی که با یک تلنگر کوچک و به میان آمدن عشقی بر هم می خورد. خودخواهی و حجابی که – به تعبیری همان زن بود – باعث شده بود آن دو یکدیگر را نبینند و به‌راحتی از همه خاطره‌ها و محبت‌های فی‌مابین خود بگذرند و حتی آن را تبدیل به قهر، دشمنی و انتقام کنند. وقتی آن زن از میان برداشته شد، خودخواهی‌ها و سودجویی‌ها هم از میان رفت و فضایی تهی از رقابت مادی و خودبینی برای هر دو دوست فراهم شد و رابطه دو دوست نیز به همان صفای سابق برگشت. مهرجویی در این فیلم حکایت آدم‌های معمولی این عصر را تعریف می‌کند که همین خودخواهی‌ها و منفعت‌طلبی‌ها روابط‌شان را محدود و کم کرده است و حتی می‌تواند دوستی‌های قدیمی را نیز تبدیل به دشمنی کند. جایی در اواخر فیلم، سینی به ظاهر با ارزش و قدیمی که یکی از عوامل اختلاف دو دوست شده بود، زیر پای دکتر خرد می‌شود، یعنی همین پول و امور دنیایی هستند که آدم‌ها را از یکدیگر جدا کرده و عواطف را کم‌رنگ می‌کند و کارگردان به‌خوبی این عوامل را در انتهای فیلم حذف و دوستی را به مخاطب هدیه می‌دهد. اما این آدم‌ها لزوماً بازتاب مردمی خاص با ملیتی مشخص نبودند؛ یعنی فیلم مهرجویی و شخصیت‌هایش وابسته به فرهنگ ایرانی نبودند. خانه‌هایی با شیشه‌های تمام‌قد که به‌راحتی می‌شد داخل خانه را دید. مهمانی‌هایی که سفره در آن معنی ندارد و سلف‌سرویس جایگزین دور سفره بودن شده است. روابط آدم‌ها در مهمانی که دو تا دو تا باهم صحبت کرده و معاشرت می‌کنند. دکتر خارج رفته فیلم اهل مشروب و مهندس ایرانی اهل تریاک! روابط آزاد زن ومرد بی‌هیچ چارچوب و قاعده‌ای و بسیاری موارد دیگر که همگی اشاره به نوعی سبک زندگی دارد. سبک زندگی غربی که به‌طور غیرمستقیم در فیلم عادی و رایج جلوه داده می‌شود. مهرجویی در فیلم قبلی خود یعنی نارنجی‌پوش به فنگ‌شویی اشاره می‌کند و در این فیلم به سنگ‌درمانی، پیشنهادها و روش‌هایی برای رسیدن به آرامش و تعالی از نوع غربی. سنگ‌درمانی که بارها در فیلم علمی بودن آن تکرار و نوعی روش درمانی معرفی می‌شود که فرد برای رفع امراض جسمی و روحی خود باید سنگ بر قسمت‌های مختلف بدنش بگذارد و با اعتقاد به این روش، برای رفع عارضه خویش به درمان ادامه دهد. حال سؤال اینجاست: آیا در فرهنگ ایرانی- اسلامی ما روشی برای درمان و آرامش توصیه نشده که ناگزیر باید به شکل تقلیدی و وارداتی از روش‌های دیگر بهره بگیریم؟ آیا در اسلام استفاده از سنگ‌هایی چون عقیق و فیروزه و دُر و غیره مکرر توصیه نشده که ما باید به‌جای استفاده و معرفی فرهنگ بومی و اسلامی خود به سراغ روش‌های تازه ابداع شده غرب برویم؟!! ایرادی که به فیلم مهرجویی وارد است، تبلیغ و نمایش سبک زندگی غربی و کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر جلوه دادن فرهنگ بومی و اصیل ایرانی است که رد پای آن در اکثر فیلم‌های مهرجویی دیده می‌شود، و در عین حال تبلیغ و نسخه‌پیچی روش‌های درمانی از یک قاره و کشور دیگر به مردمی از یک خاستگاه و تفکر دیگر، این ناهماهنگی و ملغمه و اختلاط شیوه‌های زندگی و روش‌های درمانی و تعاملات انسانی نه تنها ارزش برای کارگردان محسوب می‌شود بلکه فیلم‌های او را نامأنوس باعامه مردم و مخاطب خود می‌کند و همچنین مخاطب را بین فرهنگ خود و جوامع دیگر دچار سردرگمی! فیلمی با تم اجتماعی- خانوادگی بهتر نیست بازتاب فرهنگ خوب یا بد جامعه خود بوده و شیوه‌هایی برای اصلاح و بهبود فرهنگ خود ارائه دهد تا مبلغی برای افکار و فرهنگ‌های دیگرباشد؟! منبع: سینما انقلاب

چه خوبه که برگشتی

تازه های 14

بیشترین بازدید هفته