بازیگران : Matt Damon...Max Jodie Foster...Delacourt Sharlto Copley...Kruger Alice Braga...Frey
بررسی فیلم Elysium2013 (بهشت)
الیزیوم (Elysium) ساخته‌ی نیل بلومکمپ، فیلمی علمی‌خیالی است که ماجراهایش در حال و هوایی آخرالزمانی رخ می‌دهد. در پایان قرن بیست و یکم، جهان تبدیل به ویرانه شده است؛ ثروتمندان، زمین را ترک کرده و راهی الیزیوم – یک ایستگاه فضایی بهشتی و کاملاً امن – شده‌اند. ساکنان فعلی زمین در فقر کامل، کمبود امکانات پزشکی و تحت شدیدترین تدابیر امنیتی به‌سر می‌برند. در چنین شرایطی، مکس (با بازی مت دیمن) که رؤیای همیشگی زندگی در الیزیوم همراه اوست، در معرض تابش اشعه‌هایی مرگ‌آور قرار می‌گیرد؛ حالا مکس برای مداوا و زنده ماندن، چاره‌ای به‌جز رفتن به الیزیوم ندارد…
ایلیزیم (بهشت) در یونان باستان محلی برای آرامش مردگان در زندگی پس از مرگ است. و آنچه در این فیلم از بهشت برایمان معرفی می شود در واقع یک بهشت دنیایی بعد از جنگ و ویرانی است که در ان هیچ کمبود و جرمی وجود ندارد. هیچ فقیری قدرت دستیابی به آن را ندارد و در واقع بهشت، نماد یک زندگی ثروتمندان است که هرکس در آن زندگی می کند، مریض یا پیر نمی شود چون به مدد علم به امکاناتی دست یافته اند که بشر نیازی به خداوند ندارد و همه ی زندگی اشت در آرامش و آسایش طی می شود.
بهشت در واقع نمایی از یک دنیای لیبرالیستی است که بدون شک آینده و آرمان لیبرالیسم نیز دست یابی به چنین دنیایی بوده که بتواند در آن علم را به سرحد نهایت برساند و از میوه ی دانش خود بخورد. تکنولوژی پیشرفته ای داشته باشد که حتی بتواند روبروی سنت های قطعی الهی که همان مرک هست، بایستد.
در بهشت، سیاست هنوز در جریان است. بازی مهره ها در آن وجود دارد و وزیر دفاع آن به کمک یک فرد میلیاردر سعی در کودتا و به دست گرفتن قدرت دارد. اما نکته اصلی اینجاست که بعد از این همه کش مکش و جنگ در آخر فیلم باز هم بهشت، بهشت است و لیبرالیسم پا بر جاست هر چند مهره ها عوض شده باشند.
در زمین اما وضعیت طور دیگریست، درست نکته مقابل بهشت. مجرمان و جنایتکاران به حرفه خویش مشغولند، مریضی و بی پولی بیداد می کند. نظم و قانونی وجود ندارد مگر آنچه که منافع بهشت را تامین کند. هرکارخانه ای که وجود دارد و هر کارگری که مشغول است برای بهشت کار می کند و این نشانی از جهان سوم است که در آن رنگ و بویی از زندگی ندارد.
نقش ضد قهرمان فیلم که یک فرد ریش دار با شمشیری عربی است، خودش عمله ی افراد بهشت است. معرفی کردن اعراب به عمله های دنیای لیبرالیسم، بی شباهت به دنیای فعلی نیست و آنچه در جهان کنونی نیز در جریان است نشان از همین واقع گرایی دارد. کشورهای عربی منطقه که عمده تامین کننده ی منابع اولیه ی کشورهای توسعه یافته محسوب می شوند، در عمل نیز توسط آنها حمایت می شوند تا به عنوان نیروی نظامی هرجا که لازم شد وارد عمل شوند و به دفاع از منافع لیبرالیستی آنها بپردازند.
نقش اصلی فیلم که توسط مت دیمون ایفا می گردد، در واقع سعی شده که نگاهی لیبرالیستی به قضیه ی تروریست و انقلاب داشته باشد. ثروتمندان، فقیران را از امکانات محروم کرده اند و همین باعث شده که افراد به فعالیت های زیر زمینی بپردازند و سعی در شورش و به دست گرفتن قدرت بکنند. مکس نمونه ی بارز یک شهروند جامعه ی عقب نگه داشته شده است که سعی در نجات جان خود دارد. نشان می دهد که چرا کشورها می خواهند انقلاب کنند و چرا اصلا تروریست ساخته می شود؟!
نگاه به قاچاق و دزدی و جرم و تروریست از دیدگاه لیبرالیستی و تفسیر آنها از این منظر یکی از مفهوم های اصلی فیلم است. در بیشتر این صحنه ها این مطلب به ذهن مخاطب بروز می کند که این افراد، عقده ی تحقیر شده ای دارند که چون نتوانسته اند به بهشت راه پیدا کنند، تبدیل به مجرم شده اند.
نمادهایی که در این فیلم به کار رفته اند نیز نشان از رنگ و بویی سیاسی دارد مثل ساختار بهشت که به صورت ستاره ی پنج پر (پنتاگرام) می باشد و یا رمزهای ورود به بهشت که نشان از یک نظم نوین جهانی در آینده ای نه چندان دور می باشد که برگرفته از طرح آمریکایی نظم جهانی می باشد.
نویسنده: جواد محمدلو
