عدم آموزش درست و شناخت دقیق ابزارهای پرداختی آنلاین سبب افزایش تعداد کلاهبرداری اینترنی شده است؛ به همین دلیل در این مطلب قصد داریم تعریف کلاهبرداری اینترنتی، انواع روش‌های کلاهبرداری اینترنتی و نحوه شکایت از کلاهبرداران اینترنتی را بیان کنیم. به دلیل گستردگی فضای سایبری و تفاوت دیدگاه کارشناسان این حوزه، امکان ارائه یک تعریف دقیق و جامع برای کلاهبرداری اینترنتی وجود ندارد. اما به صورت کلی می‌توان یک جرم در فضای آنلاین را به صورت زیر تعریف کرد:
جرایمی که به صورت مستقیم وابسته به رایانه و تلفن همراه هستند و معمولا در شبکه‌های رایانه‌ای و اینترنت رخ می‌دهند مانند: دسترسی غیر مجاز به اطلاعات و فیشینگ(درگاه پرداخت اینترنتی جعلی).
جرایمی که در فضای آنلاین اتفاق می‌افتند اما اثرات آن در دنیای واقعی نیز قابل مشاهده است. به عنوان مثال آزار جنسی، انتشار ویروس و استفاده غیر مجاز از اطلاعات سرقت شده و به طور کلی جرایمی است که روی زندگی روزمره افراد تاثیر منفی دارد
انواع کلاهبرداری اینترنتی
همانطور که در بالا ذکر کردیم کلاهبرداری اینترنتی انواع مختلفی دارد که در ادامه به برخی از معروف‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.فیشینگ(درگاه پرداخت اینترنتی جعلی)
فروشگاه اینترنتی تقلبی
اسکیمر
سرقت اطلاعات با ویروس‌ها و آگهی تبلیغات
سرقت اطلاعات هویتی (ایمیل یا پیامک جعلی)
کلاهبرداری نیجریه‌ای
برداشت غیرمجاز از حساب با رسید خودپرداز
خالی کردن حساب به بهانه قرعه‌کشی
سایت‌های شرط بندی مسابقات
جعل اسناد
آشنایی با وظایف پلیس فتا
.jpg "چگونه از طریق پلیس فتا شکایت کنیم؟")
تأمین امنیت فضای تولید و تبادل مجازی اطلاعات کشور
پاسداری از هویّت دینی، ملّی و ارزش‌های انسانی
حفظ حریم خصوصی و آزادی های مشروع
تامین اعتماد و آسودگی خاطر آحاد شهروندان جامعه برای انجام تمامی امور قانونی
جرایمی که در پلیس فتا پیگیری می شود:
دسترسی غیر مجاز یا هک حساب کاربری
برداشت غیر مجاز از حساب بانکی اشخاص
شنود، جعل و تخریب و اخلال در سامانه های اینترنتی و رادیویی
سرقت و کلاه برداری
انجام امور خلاف عفت و اخلاق عمومی
خدشه دار کردن حریم خصوصی افراد
نشر اکاذیب
تولید و انتشار محتوای غیر قانونی
استفاده ی غیر مجاز از پهنای باند بین المللی
بیشترین جرایم اینترنتی ثبت شده در ایران مربوط به تخلفات مالی و برداشت غیر قانونی از حساب بانکی افراد با دسترسی به رمز ۴ رقمی یا رمز دوم آنها از طریق درگاه پرداخت فیشینگ است. رتبه ی بعدی تخلفات مربوط به هک و یا تهدید توسط عکس و فیلم خصوصی افراد است. در این موارد اولین واکنش معمولا ترس از آبرو و انتشار خبر است و فرد سعی دارد با پرداخت باج جلوی انتشار تصاویر خصوصی خود را بگیرد در حالی که مراجعه به پلیس فتا و ثبت شکایت بهترین و منطقی ترین راه برای مقابله با اینگونه اخاذی ها است، زیرا پلیس فتا موظف به حفظ حریم خصوصی افراد است و شما در آرامش و امنیت می توانید به مشکل خود از طریق ثبت شکایت نزد پلیس فتا رسیدگی کنید. برای اینکه به جواب سوال ” چطور به پلیس فتا شکایت کنیم ” برسید ادامه مطلب را با ما همراه باشید.
نحوه ارایه شکایت به پلیس فتا
راه اول:
بهترین و قانونی‌ترین راه برای ارائه شکایت، مراجعه به دادسرای جرائم رایانه‌ای است؛ این دادسرا وظیفه دارد جرائمی که در فضای سایبر رخ داده را پیگیری کرده و حقوق شاکیان را به آنها بازگرداند.نحوه شکایت به پلیس فتا اینگونه است که پس از مراجعه به دادسرای جرائم رایانه‌ای، پرونده تشکیل می‌شود و رسیدگی به آن طبق روال قانونی به جریان می‌افتد.دادسرا نیز بر حسب حساسیت پرونده و بررسی بیشتر موضوع، آن را به پلیس فتا ارجاع می‌دهد.
در روند پیگیری پرونده هم ۲ امکان وجود دارد:
اول اینکه ممکن است همان ابتدا شما به شخص یا اشخاص خاصی مظنون باشید؛ در این حالت، قاضی در جریان پیگیری پرونده آنها را به دادگاه احضار می‌کند تا پاسخگوی شکایت باشند.
در حالت دوم نیز ممکن است که شما ندانید جرم توسط چه کسانی رخ داده است. در این حالت هم بررسی‌های تخصصی پلیس می‌تواند گره گشای پرونده باشد.
راه دوم:
یک راه دیگر هم برای ارائه شکایت وجود دارد که راحت‌تر به‌نظر می‌رسد. نحوه شکایت به پلیس فتا این گونه است که اگر جرمی علیه شما در فضای مجازی اتفاق افتاد می‌توانید به سایت اینترنتی پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) به نشانی www.cyberpolice.ir مراجعه و روی آیکون ارتباطات مردمی کلیک کنید.در این بخش، مشخصات، نشانی و شماره تلفن به همراه موضوع شکایت شما به ثبت می‌رسد و پلیس فتا در کمترین زمان ممکن با شما تماس گرفته و موضوع را پیگیری خواهد کرد.
برای اطلاع از نشانی مراکز پلیس فتا یا دادسراهای پلیس رایانه‌ای هم می‌توانید به همین سایت مراجعه کنید.
سرهنگ کاظمی رییس پلیس فتای تهران اعلام کرد که در روند رسیدگی به شکایت‌ها از «دیوار» تغییراتی ایجاد شده است از جمله اینکه شکایت‌ها از این سایت (و اپلیکیشن) به جای ارجاع به پلیس فتا به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود.
این، از یک طرف از حجم پرونده‌های پلیس فتا می‌کاهد و کمک می‌کند که پلیس فتا باتمرکز بیشتری روی موضوعات دیگر تمرکز کند و از سوی دیگر وعدۀ بررسی سریع‌تر مشکلات مربوط به دیوار را می‌دهد.
چگونه غیرحضوری به پلیس فتا شکایت کنیم؟
هموطنان با ورود به سامانه پلیس فتا به آدرس https://login.cyberpolice.ir/login/ پس‌از ثبت‌نام، می‌توانند شکایت خود را به صورت غیرحضوری ثبت کنند.
هشدارهای پلیس فتا را جدی بگیرید
از مکان‌های عمومی مانند کافی نت یا اماکنی که دارای اینترنت رایگان هستند وارد حساب اینترنت بانک خود نشوید.هنگام خرید از فروشگاه‌ها سعی کنید شخصا از دستگاه POS استفاده کنید.
هنگام دریافت پول از دستگاه‌های ATM، مراقب پشت سر خود باشید تا کسی رمز وارد شده شما را نبیند.
حواستان به اقلام نامتعارف روی دستگاه‌های ATM باشد.
همیشه خرید اینترنتی خود را از سایت های معتبر انجام دهید و به نشانی درگاه بانکی که به شما معرفی می‌شود خوب دقت کنید؛ درگاه‌های معتبر بانکی همگی با عبارت https شروع می شوند.
سامانه پیامک حساب بانکی تان را فعال کنید تا درصورت برداشت پول از حسابتان فوری متوجه شوید.
از نگهداری فیلم و عکس خانوادگی در رایانه، موبایل، لپ تاپ و سایر اقلام دیجیتال قابل حمل بپرهیزید تا درصورت هک، سرقت یا گم شدن، به غیراز ضرر مالی، آسیب دیگری متوجه شما نشود.
برای اینکه رایانه تان هک نشود از آنتی ویروس‌های معتبر (کرک نشده) استفاده و هر چند وقت یک بار آن را به روز کنید.
به پیامک ها و ایمیل هایی با محتوای اینکه شما برنده شده‌اید، توجه نداشته باشید؛ چراکه اغلب آنها تنها برای دسترسی به‌حساب بانکی تان ارسال می شوند؛ به ایمیل‌ها و پیامک های ناشناس پاسخ ندهید. اگر احساس کردید که رمز شما به هر دلیلی هک شده، سریعا آن را تغییر دهید.
اگر عکس، فیلم یا اطلاعات شخصی شما به هر دلیلی در فضای سایبر انتشار یافت، ابتدا خانواده خود را در جریان امر قرار دهید و سپس از طریق پلیس فتا، موضوع شکایت خود را مطرح کنید.
هنگام ارتباط با سایت ها و صفحه های شخصی که به نام چهره‌های مشهور راه اندازی شده است جانب احتیاط را نگه دارید.
تاکنون هیچ سایت همسریابی ای از سوی پلیس، مجوز رسمی دریافت نکرده و فعالیت آنها غیرقانونی است؛ مراقب باشید.
منبع:
1. نحوه ارایه شکایت به پلیس فتا / بنیاد وکلا
2. کلاهبرداری اینترنتی چیست؟ (همه چیز درباره کلاهبرداری اینترنتی) / وبلاگ زیبال
3. چطور به پلیس فتا شکایت کنیم / ویکی چه