یادداشت روزنامه‌ها 22 اردیبهشت ماه
روزنامه کیهان
کدام «مردم ایران»؟! /سید محمدسعید مدنی
۱- انقلاب [اسلامی]با کودتا به وجود نیامد، با حرکت نظامی به وجود نیامد؛ مثل بعضی از انقلاب‌ها که یک عدّه افسر نظامی رفتند یک حکومتی را برداشتند، حکومت دیگری به جایش گذاشتند؛ نه، این انقلاب به‌وسیله مردم به وجود آمد؛ با عزم مردم، با نیروی انقلاب مردم، با ایمان مردم به وجود آمد؛ با همین نیرو از خود دفاع کرد، با همین نیرو هم باقی ماند و ریشه دواند... در گذشته همیشه می‌گفتند کشور صاحب دارد؛ منظورشان این بود که فلان امیر و فلان حاکم و فلان سلطان صاحب کشور است! مردم نقشی نداشتند، کاره‌ای نبودند. امروز به برکت انقلاب اسلامی، مردم می‌دانند کشور صاحب دارد؛ صاحب کشور هم خود مردمند. (رهبر انقلاب)۲- یکی از موضوعاتی که معمولا و به طور طبیعی با نزدیک شدن به زمان انتخابات از سوی محافل و احزاب سیاسی فعال در کوران رقابت‌ها زیاد مطرح می‌شود و خاصه یکسره در این ایام ورد زبان نامزد‌های انتخاباتی قرار دارد، «مردم» است. هریک به زعم خود درباره مردم، جایگاه و اهمیت مردم در کشور و انقلاب، لزوم حضور مردم در صحنه انتخابات، آرمان‌ها و مطالبات مردم، مشکلات معیشتی و اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و... مردم، مسئله تحصیل و اشتغال و ازدواج جوانان مردم و... سخن می‌گویند، شرایط موجود را تحلیل و درباره حل مشکلات و پاسخگویی به خواسته‌های مردم وعده می‌دهند و احیانا برنامه‌های خود را اعلام می‌کنند و... راستی هم این است که نظام جمهوری اسلامی نظامی مردم‌سالار است که چون (صرف‌نظر از نهضت انبیای الهی) برخاسته از مردمی‌ترین انقلاب تاریخ است، نقش مردم بسیار برجسته و غیر قابل انکار است، این انقلاب اصلا برپا شده تا در پرتو تعالیم و آموزه‌های مکتب نجات‌بخش و الهی اسلام این ملک و ملت را احیا و در مسیر پیشرفت و تعالی قرار دهد؛
بنابراین در این نظام همه چیز و همه امکانات و توانایی‌ها و فرصت‌ها باید در جهت این هدف بزرگ و آرمان عالی به خدمت گرفته شود. با این وصف صحنه انتخابات از جمله ریاست‌جمهوری باید صحنه رقابت کسانی باشد که خود را برای خدمتگزاری به مردم و حرکت و تلاش در جهت تحقق آرمان‌های والای مردم ایران به کار بگیرند. ناگفته پیداست که مردم با رای خود «خادم» و «خدمتگزار» برای کشور انتخاب می‌کنند و هرگز جواز خودکامگی و انحراف از اصول و ارزش‌ها را برای فرد و حزب و جناح متبوع آن صادر نمی‌کنند! بنابراین کسانی که با رای مردم به مجلس راه پیدا می‌کنند یا کسی که با رای مردم بر مسند مهم ریاست‌جمهوری تکیه می‌زند باید در برابر رای مردم احساس مسئولیت کند و تمام تدبیر و تلاش خود را به کار بندد تا در چارچوب وظایف تعریف‌شده و به اختیارات قانونی در خدمت آن‌ها و درصدد پاسخگویی به مطالبات مردم باشد، رهبر انقلاب از این موضوع به عنوان «دوسر مردم سالاری» نام می‌برند «مردم‌سالاری هم دو سر دارد... یک سر مردم‌سالاری عبارت است از اینکه تشکیل نظام به وسیله اراده و رای مردم صورت می‌گیرد، یعنی مردم نظام را انتخاب می‌کنند، دولت را انتخاب می‌کنند، نمایندگان را انتخاب می‌کنند، مسئولان اساسی را به واسطه یا بی‌واسطه انتخاب می‌کنند... سر دیگر قضیه مردم‌سالاری این است که حالا بعد از آنکه من و شما را انتخاب کردند، ما در قبال آن‌ها وظایف جدی و حقیقی داریم...»
۳- استاد شهید علامه مطهری (ره) در یکی از آثار گران‌قدر خود (حماسه حسینی، جلد اول) می‌گوید و می‌نویسد: «مسئله احساس شخصیت، مسئله بسیار مهمی است. از این سرمایه بالاتر برای اجتماع وجود ندارد که در خودش احساس شخصیت بکند، احساس منش بکند، برای خودش ایده‌آل داشته باشد و نسبت به اجتماع‌های دیگر حس استغنا و بی‌نیازی داشته باشد... وای به حال آن اجتماع که این حس را از دست بدهد...»
در روزگاری که استقلال و عزت این سرزمین، قربانی مطامع و زیاده خواهی استعمارگران و عرصه تاخت و تاز قلدران چپاولگر قرار گرفته و هویت فرهنگی و شخصیت ملی آن بازیچه جاهلیت مهاجم مدرن شده بود؛ و در زمانه‌ای که طواغیت دست‌نشانده ملت ایران را تحقیر می‌کردند و شخصیت آن‌ها نادیده گرفته و له می‌شد و از نظر حاکمان در امور مملکت «مردم کاره‌ای نبودند»، «حق رای و نظر نداشتند»، و «ملت، رعیت بود و عقل درست حسابی نداشت» و «ایرانی حتی عرضه و لیاقت ساختن آفتابه حلبی هم نداشت» و... ملت انقلاب به پا کرد. انقلاب اسلامی به صحنه آمد تا منجی ملک و مردم باشد و استقلال و هویت فرهنگی آن را احیا نماید و شخصیت و عزت ملی آن را بازگرداند.
اکنون بیش از چهل سال است که مردم ایران با انقلاب اسلامی خود با وجود همه خباثت‌ها و مانع‌تراشی‌های دشمنان بی‌نقاب خارجی و دنباله‌های منافق و نفوذی‌های داخلی آن پرقدرت و مقاوم در راه تحقق این هدف و آرمان‌های متعالی به پیش می‌رود؛ و این خیلی طبیعی و بدیهی است که مردم از کسانی که در این مملکت و به وسیله رای این مردم «جواز مسئولیت» می‌گیرند و ردای مسئولیت می‌پوشند، خاصه رئیس‌جمهور با آن جایگاهی که در ساختار سیاسی کشور دارد و با آن اختیارات وسیعی که طبق قانون اساسی از آن برخوردار است هر گام و قدمی در هر عرصه‌ای (سیاست داخلی و خارجی) که بر می‌دارند، در جهت تحقق خواسته‌های مردم و تحقق آرمان‌های انقلاب آن‌ها و در جهت استحکام استقلال و ارتقای شخصیت ملک و ملت باشد و لاغیر.
اصرار به مذاکرات بی‌حاصل با مظاهر جبهه استکبار در این زمانه، کسانی که، چون اسلاف خود (مثل ابوسفیان و اشراف قریش و...) بار‌ها و طی قرون متمادی ثابت کرده‌اند که اهل مذاکره و گفتگو نیستند و اگر هم شعار مذاکره می‌دهند صرفا برای این است که حرف زور و خواسته‌های نامشروع خود را از طریق مذاکره به طرف مقابل دیکته و تحمیل نمایند، ایجاد دوگونه‌های تاسف‌بار و سؤال‌برانگیز «میدان» و «دیپلماسی» و... بالاخره لاینحل ماندن مشکلات روزمره مردم و راه افتادن صف‌های مرغ و روغن و کشک و... منت گذاشتن بر سر مردم که اگر ما نبودیم قحطی می‌شد و. رفتار و گفتار و اتفاقاتی است که فرسنگ‌ها با انتظارات ملت و شأن و شخصیت این مردم فاصله دارد.
۴- «مردم ایران» را باید درست شناخت، برای این کار، مثل هر کار مطالعاتی و تحقیقاتی دیگر باید به سراغ منابع دقیق و ناب رفت. بابد اهل تاریخ بود و نگاهی جامعه‌شناسانه داشت. تاریخ نشان می‌دهد که مردم این سرزمین به دنبال گرویدن به آخرین و کامل‌ترین دین خدا، و خاصه پس از آشنایی با مکتب اهل بیت و عدالت علی (ع) و حماسه جاوید حسینی (ع) و... قرن‌هاست در گذرگاه‌های تاریخ به دنبال حاکمیت اسلام ناب در دیار همیشه توحیدی خود بوده‌اند. اوج این خواسته در اراده ملت برای برپایی انقلاب اسلامی تبلور پیدا کرد.
در زمانی که رژیم وابسته پهلوی خود را در اوج قدرت می‌دید و با سیاست‌های ضددینی و اقدامات ضدفرهنگی خود بی‌رحمانه به نابودی باور‌ها و اخلاق و هویت و شخصیت ملی کمر بسته بود، در روزگار کرّ و فرّ مکاتب الحادی و ماتریالیستی و غوغای کرکننده ایسم‌های وارداتی، ملت ایران با راه انداختن «نهضت بازگشت به خویشتن» و انقلاب «الله اکبر» بار دیگر با صدای بلند به روزگار و تاریخ، زمان و جهان اعلام کرد که از میان این همه، باز هم اسلام را انتخاب می‌کند، اسلام ناب، نه بیش و نه کم. نه اسلام اموی و آمریکایی ونه اسلام خوارجی و داعشی، بلکه اسلام ناب محمدی (ص) و تشیع راستین و سرخ علوی. جامعه‌شناسی این ملت هم نشان می‌دهد که کماکان پای اعتقادات و آرمان‌های خود ایستاده است و با همان حجم و کمیت و شور و غوغایی که روزی به جمهوری اسلامی رای داد و دیگر روز در عزای رهبر فقید خود قیامت به پا کرد، چهل سال بعد از پیروزی انقلاب هم در تشییع پیکر قهرمان بزرگ و سردار رشید که به دست دولت شقی و تروریست آمریکا به شهادت رسید، حماسه‌ای خیره‌کننده به پا می‌کند...
بنابراین کسانی که برای تصدی ریاست‌جمهوری عزم را جزم کرده‌اند باید بیش از هر چیزی بدانند که مردم ایران چه می‌خواهند و خواسته و انتظارات آن‌ها کدام است. حرف مردم را هم از زبان مردم، تاریخ مردم، کنش‌ها و واکنش‌های این مردم باید شناخت نه از زبان دشمنان این مردم. بلندگو‌ها و حلقوم‌های وابسته به اردوگاه استعمار زخم‌خورده از انقلاب مردم ایران. نابکارانی که یکسره و مداوم از زبان مردم ایران بر طبل بی‌هویتی، وابستگی و خسته شدن از انقلاب و حتی دلسردی از باور‌های اعتقادی و... می‌کوبند.
۵- فقط کسانی که خود را به خواب زده‌اند و قصد و اراده‌ای برای درافتادن با معضلات و حل گرفتاری‌های جامعه و مردم را ندارند می‌توانند واقعیات ناخوشایند ملموس را کتمان کنند، وگرنه همه می‌دانیم جامعه با مشکلات فراوانی خاصه از حیث اقتصادی و فرهنگی مواجه است؛ مشکلاتی که ناشی از تهاجم اقتصادی دشمنان و بدعملی‌ها و سوءتدبیر‌های داخلی است.
مردم با تنگنا‌های سخت اقتصادی و مسائل عدیده معیشتی (گرانی، مسکن و...) دست به‌گریبان هستند، بسیاری از جوانان مشکل اشتغال و ازدواج و... دارند، کسی در وجود این معضلات و مشکلات تردیدی ندارد. بحث بر سر این است که چگونه می‌توان و باید این مشکلات را برطرف کرد و این معضلات را به حداقل رساند؟ آیا راه اساسی و قطعی آن بر پای خود ایستادن و استفاده بهینه از امکانات و داشته‌های سرزمینی است که فقط در سایه یک مدیریت توانمند، باانگیزه و مومن به انقلاب اسلامی و ارزش‌ها و آرمان‌های منبعث از آن ممکن است یا چنانکه بعضی‌ها حتی در لباس مسئول و مدیر و وزیر و... مستقیم و غیرمستقیم القا می‌کنند نگاه کردن به دست دیگران و منتظر همکاری و همراهی قدرت‌ها و دولت‌هایی است که به گواهی واقعیات غیر قابل انکار برای تامین منافع نامشروع خود در دو قرن اخیر بی‌رحمانه به تاراج همه‌جانبه و تحقیر این ملک و ملت را ترویج می‌کردند.
آیا راهش اعلام پشیمانی و «غلط کردم» از انقلابی است که یک ملت با همه وجود برپا کرده و بیش از چهل سال است با همه سختی‌ها و رنج‌ها و خون دل خوردن‌ها و تحمل مصائب گوناگون پای آن ایستاده است؟! مردم به ویژه اقشار متوسط به پایین با مشکلات عدیده و تنگنا‌های اقتصادی دست به‌گریبان هستند، اما تاریخ گواهی می‌دهد مردم حل مشکلات خود را به قیمت نابودی استقلال و شخصیت و عزت ملی خود نمی‌خواهند؛ و از مسئولان خود، رئیس‌جمهور، دولت، مجلس و... توقع دارند مشکلات و گرفتاری‌ها را با توکل به خدا، تکیه بر توانایی‌های ملت و تدبیر و استفاده بهینه از ظرفیت‌های سرشار و غنی داخلی حل کنند...
وقتی از مردم شناخت درستی نداشته باشیم به جای حل اساسی مشکلات و پاسخگویی مناسب به مطالبات مردم، خواسته و ناخواسته اسیر القائات بدخواهان و دشمنان غداشده و حرف او را می‌زنیم و طوری عمل می‌کنیم که مطلوب دشمن و بازی در زمین اوست. مردم ایران تصمیم خود را گرفته‌اند و علی‌رغم تلاش غرب و دستگاه‌های تبلیغاتی آن چه در خارج و چه در داخل پای انقلابی که استقلال ملی و هویت تاریخی و فرهنگی آن‌ها را احیا کرده است ایستاده‌اند و اراده کرده‌اند از این راه که مطمئن‌ترین راه است، مسایل و مشکلات خود را به طور اساسی حل کنند؛ و چقدر این سخن خمینی عزیز امیدبخش است که «با اراده ملت‌ها، اراده‌ای که تبع اراده خداست، اراده‌ای که برای خداست، غیرممکن ممکن می‌شود».
روزنامه خراسان
معادله جدید در قدس/دکتر علیرضا تقوی نیا
درگیری‌های اخیر محله شیخ جراح شهر بیت المقدس از چند منظر قابل بررسی است. ابتدا این که حاکمان تل آویو برای اولین بار به خود این جرئت را داده اند تا ده‌ها خانواده ساکن در قدس شرقی را مجبور به ترک دیار خود کنند. به همین علت و ایضا مخالفت این رژیم با برگزاری انتخابات در بیت المقدس، درگیری‌های شدیدی میان آنان و فلسطینیان به وقوع پیوسته است. گزاره مهم این است که بدانیم قدس شرقی توسط تمام کشور‌های جهان و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، اشغالی تلقی شده و سیاست پاک سازی جمعیتی توسط رژیم صهیونیستی نقض صریح کنوانسیون ژنو بوده که صدای اعتراض کشور‌های غربی را نیز بلند کرده است.هدف اصلی صهیونیست‌ها اعمال فشار و ایجاد تنگنا برای فلسطینی‌های ساکن قدس است تا مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شوند این سیاست دیرینه اکنون به نزدیک حرم مسجد الاقصی رسیده و رژیم صهیونیستی با صدور حکم دادگاه این رژیم به فلسطینی‌های ساکن منطقه شیخ جراح در نزدیکی حرم یک ماه فرصت داده است تا خانه خود را ترک کنند تا صهیونیست‌های افراطی موسوم به حریدی‌ها در آن جا ساکن شوند و این در حالی است که همه این فلسطینی‌ها سند خانه‌های خود را در دست دارند و اردن هم که در بین سال‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ حاکمیت کرانه باختری و شرق قدس را برعهده داشته صحت و اعتبار سند مالکیت فلسطینی‌ها را تایید کرده است.
نکته دیگر این که ساکنان ساحل غربی رود اردن، در سال‌های گذشته به دولت محمود عباس برای تحقق خواسته هایشان امید بسته بودند، اما تحولات اخیر نشان داد سیاست مذاکره و روی خوش نشان دادن به صهیونیست‌ها از پیش شکست خورده است و جز ایجاد زمینه برای پیشروی بیشتر آنان ثمره‌ای در بر ندارد و تعرض به مسجد الاقصی و بیرون کردن فلسطینیان از قدس شرقی تحت تاثیر همین عقب نشینی‌ها ارزیابی می‌شود. اما ورق رویداد‌ها از جایی برگشت که مردم مبارز، رسما از هموطنانشان در نوار غزه درخواست کمک کردند و گروه‌های مقاومت نیز به دولت نتانیاهو اولتیماتوم دادند که اگر از سرکوب فلسطینیان در مسجد الاقصی و تخریب خانه فلسطینیان در محله شیخ جراح دست نکشد باید خود را آماده دریافت پاسخ سنگین مقاومت غزه کند.
دولتمردان اسرائیلی که هنوز خود را با شرایط جدید وفق نداده بودند و گمان می‌کردند مثل سال‌های گذشته می‌توانند راهبرد سرکوب و ارعاب را ادامه دهند، به هشدار گروه‌های مقاومت توجهی نکردند و در نتیجه برای اولین بار ابتکار عمل در دستان مقاومت قرار گرفت و آنان با راکت‌های سنگین شهر‌های قدس، تل آویو، اشدود، عسقلان و ... را هدف گرفتند تا براین نکته صحه بگذارند که رژیم صهیونیستی زبانی به جز زبان زور را نمی‌فهمد و باید با این زبان با او سخن گفت. این موضوع نشان می‌دهد که گروه‌های مقاومت نه‌تن‌ها هراسی از اسرائیل و توان نظامی آن ندارند بلکه از آسیب‌های نظامی رژیم صهیونیستی آگاه هستند و با اعتمادبه‌نفس تعقیب منافع خود را پیگیری می‌کنند.
دولت صهیونیست نیز واکنش‌هایی بروز داد، اما ادامه راکت باران مناطق اشغالی نشان می‌دهد فلسطینیان خود را برای یک درگیری سنگین آماده کرده اند لکن جبهه داخلی اسرائیل اصلا مهیای جنگ و دادن هزینه نیست و به نظر می‌رسد با فرسایشی شدن درگیری و طولانی شدن آن، تل آویو مجبور به عقب نشینی شود. در صورتی که دولتمردان رژیم صهیونیستی تمایل به ادامه جنگ داشته باشند احتمالا مقاومت از سلاح‌های جدیدی رونمایی خواهد کرد که توازن را کاملا تغییر دهد و ناتوانی اسرائیل را آشکارتر کند و به همین علت باید گفت بعید است نتانیاهو ریسک طولانی شدن تنش‌ها و سوق دادن آن به سمت یک جنگ تمام عیار را بپذیرد.
روزنامه ایران
انتخابات بی معنا نیست/محمدرضا تابش
انتخابات در تمام ۴٣ سال گذشته برای نظام جمهوری اسـلامی ایران و در جهت اثبات حقانیت آنچه در سال ۵٧ رخ داد به مثابه یک «آبرو» و عامل شـخصیت‌ســـاز بوده است. اینکه ما در این مدت به‌طور متوسط سالانه یک انتخابات داشته‌ایم یا عموماً دارای نرخ مشارکت قابل قبول و به نسبت بالاتر از برخی کشور‌های غربی بوده‌ایم، همواره به‌عنوان ابزاری در مقابل تبلیغات مشروعیت‌زدای دشمنان بوده است.اما نمی‌توان از انتخابات همچنان توقع این کارکرد را داشت بدون آنکه متوجه ابعاد «کیفی» آن باشیم. یعنی چنین کارکردی دیگر صرفاً با تکیه بر ارزش‌های «کمی» انتخابات ممکن نمی‌شود.بنابر این لازم است در کنار موضوع کمیت به کیفیت انتخابات هم توجه شود تا آنچه تحت عنوان مشارکت پر شود مد نظر مسئولان عالی نظام است حاصل شود. واقعیت این است که همچنان حضور در انتخابات حتی با همین وضعیتی که دارد یک کنش درست و منطقی از جهات مختلف برای کنترل وضعیت کشور است.
هر چند بسیاری در داخل و خارج کشور بر بی‌معنا شدن آن تأکید دارند و تلاش می‌کنند که این مفهوم را جا بیندازند. اما در مقابل باید متوجه این هم باشیم که ابعاد کیفی انتخابات ما در چه وضعی است.
فرایند انتخابات در برهه‌های بسیاری به کمک نظام آمده و همزمان برای مردم و ساحت عمومی جامعه امیدآفرین شده. شاید امروز با سرریز شدن مشکلات و با یک نگاه غلیظ کلیت مشارکت انتخاباتی مردم طی سه دهه اخیر بی‌نتیجه خوانده می‌شود، اما واقعیت این است که مگر مشارکت سال ٧۶ به بهبود چندپله‌ای اوضاع زندگی مردم منجر نشد.
مگر سال ٩٢ مسیر تنازلی اقتصاد ما معکوس نشد؟ مسأله این است که جامعه نیاز دارد تا از فرایند انتخابات یک نتیجه «کیفی» ببیند. به عبارت دقیق‌تر ما باید به این نتیجه برسیم که انتخابات را در قامت یک «نهاد» ببینیم. در این صورت است که می‌توان از انتخابات در پیوند با هویت و شخصیت انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی برای اهداف مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطح ملی سود جست.
دقیق‌تر اگر بخواهیم بگوییم این است که چنین انتخاباتی خود به خود چنین کارکردی در جهت تقویت ابعاد مختلف نظام خواهد داشت. برای رسیدن به چنین وضعی البته صرفاً محتاج رفتار‌هایی در سطح حاکمیت نیستیم و این کافی نیست. ما در سطح اجتماعی هم نیازمند کنش‌ها و رفتار‌هایی هستیم که فرایند انتخابات را در کف استاندارد آن زنده نگه دارد. به این اعتبار فاصله گرفتن از صندوق رأی و کنار گذاشتن حق انتخاب در چنین چارچوبی کارکردی منفی خواهد داشت. وضعیت ما به جایی رسیده که انتخابات پیش‌رو می‌تواند سرنوشت این عامل مهم سیاسی را تا مدت زیادی تعیین کند و مجموعه حاکمیت و جامعه باید در این زمینه هوشیارانه و محاسبه‌گرانه عمل کنند.
روزنامه شرق
فوتبال و جامعه مدنی/حمزه نوذری*
فوتبال یکی از محبوب‌ترین ورزش‌های دنیاست که طرفداران و حامیانی جدی در کشور‌های مختلف دارد. علاوه بر این، این ورزش ابعاد اقتصادی، بین‌المللی، اجتماعی و فرهنگی وسیعی دارد. بُعد اقتصادی این ورزش چنان بزرگ است که از آن با نام صنعت ورزش یاد می‌شود. هدف این نوشتار، بحث درباره صنعت فوتبال نیست. در چند روز اخیر دو رخداد جالب در لیگ برتر انگلستان شکل گرفت که از منظر اجتماعی نکات درخور تأملی دارد. رخداد نخست، متوقف‌کردن چند‌دقیقه‌ای مسابقه مهم فوتبال در لیگ برتر برای افطاری فوتبالیست مسلمان است. این موضوع نه یک بار بلکه چند بار تکرار شده که نشانه احترام به تکثر است.امروزه جامعه یکدست و با جهان‌بینی مشترک وجود ندارد، بلکه تکثر و تنوع اساس جامعه مدرن است. نقطه ضعف یک جامعه به‌رسمیت‌نشناختن ویژگی تنوع و تکثر گروه‌های مختلف اجتماعی درون خود است. زمانی که خصلت متکثر جامعه نادیده انگاشته شود و مشروعیت گروه‌ها به رسمیت شناخته نشود، روابط و تعاملات درون جامعه حالت خشن به خود می‌گیرد. انتخاب یک شیوه و سامان‌دهی بر اساس یک روش برای جامعه متکثر نادرست است. انسجام اجتماعی در دوران مدرن از مسیر احترام به تکثر‌ها امکان‌پذیر است. احترام لیگ برتر فوتبال انگلستان، بازیکنان و مربیان به مناسک فوتبالیست‌های مسلمان، حرکت شایسته و ارزشمندی است که لازم است در همه عرصه‌ها به رسمیت شناخته شود.
هرچند در فوتبال امروز دنیا مسئله نژادپرستی و چهره زشت آن گاهی رخ می‌دهد و لیگ برتر انگلستان نیز از این امر مستثنا نیست، اما این اقدام شایسته و زیبا، امید به تغییرات مثبت را زنده نگه داشت. احترام به تکثر و تنوع، مناسک و آیین و مدارا، جامعه‌ای بهتر برای زیستن ایجاد می‌کند. رخداد دوم، اعتراض طرفداران فوتبال منچستریونایتد و ورود صلح‌آمیز آن‌ها به زمین فوتبال قبل از بازی با لیورپول است. هواداران خواهان استعفا و فروش سهام رؤسا و مالکان باشگاه هستند. اعتراض‌ها بیشتر متوجه خانواده آمریکایی گلیزر بود که بیشترین سهام باشگاه منچستریونایتد را در اختیار دارند و به‌نوعی مالک آن هستند. اعتراض هواداران باشگاه نشان داد مالکان باشگاه نمی‌توانند به خاطر پول بیشتر دست به هر کاری بزنند.
هرچند مالکان این باشگاه از اینکه بدون نظر طرفداران به سوپرلیگ اروپا بله گفتند، عذرخواهی کردند، اما سوپرلیگ بهانه‌ای بود که طرفداران تیم منچستریونایتد خواسته‌های اصلی خود را بیان کنند. طرفداران این تیم برای اعتراض خود چند دلیل اصلی بیان کردند: یک، عدم ارتباط مناسب مالکان این باشگاه با طرفداران. معترضان این دیدگاه را مطرح کردند که باشگاه فوتبال فقط محدود به تیم‌داری، خرید مربی و بازیکن و مسائل مالی نیست، بلکه مالکان باید تعامل و ارتباط دو‌سویه و منظمی با جامعه داشته باشند. دو، فرهنگ فوتبال و لذت فوتبالی نباید فدای درآمدزایی به هر قیمتی شود. اعتراض طرفداران تیم منچستریونایتد نشان داد مالکان مسئولیت اجتماعی زیادی در قبال جامعه دارند که نباید فراموش شود.
مالکان و سهام‌داران شرکت‌های بزرگ به بهانه مالکیت خصوصی نمی‌توانند هر اقدامی بدون توجه به خواست و نیاز جامعه انجام دهند. اعتراض طرفداران این تیم نشان داد شرکت‌ها و بنگاه‌ها باید حک‌شده در جامعه مدنی باشند. در این اعتراض مسالمت‌آمیز، درس و آموزه بزرگی برای همه باشگاه‌های ورزشی، سازمان‌های اجتماعی و فرهنگی و حتی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی هست؛ این درس که هیچ سازمان و بنگاهی مستقل از جامعه مدنی نیست.
*جامعه‌شناس و استاد دانشگاه
روزنامه وطن امروز
تأملی پیرامون دعای قنوت نماز عید فطر/ اشکان صدیق
عید فطر امسال نیز به دلیل محدودیت های کرونایی، همچون سال گذشته از اقامه نماز عید فطر به امامت حضرت آیت الله العظمی خامنه ای محروم هستیم اما بازاندیشی و تامل پیرامون نماز عید فطر و دعای قنوت آن که در مجموع 9 بار به خواندن آن در نماز عید توصیه شده است، می تواند ما را به مفهوم این عید بزرگ اسلامی نزدیک کند و از این رهگذر با تغییر بینش ما نسبت به ماه مبارک رمضان و عید سعید آن، اصلاحاتی در اعمال و مواضع ما به وجود آورد. در سال های اخیر گفتمانی تحت عنوان اسلام رحمانی شکل گرفته است که سعی دارد جنبه های رحمانی و گذشت و مدارا در اسلام را بزرگنمایی کرده و ابعاد جهادی و مبارزه علیه ظلم و طاغوت را مهجور یا حتی حذف کند؛ به شکلی که رهبر حکیم انقلاب سال 94 نسبت به رشد این گفتمان غیراسلامی هشدار دادند.دعای قنوت نماز عید فطر به بهترین شکل می تواند موضع اسلام ناب محمدی را در قبال این گفتمان انحرافی نشان دهد. در ابتدای این دعا خداوند متعال را با 4 صفت از صفات حق تعالی خطاب قرار می دهیم که نیمی از آن مربوط به صفات جلال الهی و نیمی از آن مربوط به صفات جمال الهی است. به بیان روشن تر ابتدا خدا را با صفات کبریایی و جبروتی می خوانیم و پس از آن با صفات رحمانی و بخشندگی او را خطاب قرار می دهیم. در پس خواندن خداوند به این کیفیت خاص، رمز و رازی است که هر مسلمانی باید در آن تدبر کند.
حضرات معصومین علیهم السلام با تعلیم این دعا به ما بر این نکته تاکید کرده اند که فقط نباید به جنبه رحمانیت خداوند توجه کرد، بلکه باید مقام کبریایی او را نیز در نظر داشت و چه بسا پیش از توجه به رحمانیت خداوند، باید به عظمت و کبریایی او عنایت داشت. جامعه اسلامی در رفتار اجتماعی و سیاسی خود نیز باید این روش را سرلوحه کنش های خود قرار دهد؛ همان گونه که امام موسی صدر در خطبه های نماز عید فطر در لبنان به این نکته اشاره دارد: برادران! امروز ما پروردگارمان را نخست با خطاب «یا رازق» و «یا رحیم» و «یا کریم» صدا نمی کنیم، بلکه نخستین خطاب ما این است: «اللهم اهل الکبریاء والعظمه« آیا در درک این معنای لطیف از این دعای مبارک با من همراهید؟ ما پیش از هر چیز نیاز داریم بزرگی و عظمت خدا را مورد خطاب قرار دهیم، زیرا ما نیازمند تکیه گاهی محکم تر از تکیه گاه های بشری و عظمتی فرا تر از عظمت ماده و سلاح و انسان هستیم.
پیش از هر چیز، ما به عظمت و بزرگی و قدرت خدا نیاز داریم. نیاز داریم عفو و رحمت نسبت به ما از سوی موجودی قدرتمند و بزرگ باشد، نه موجودی خوار و ضعیف. ما خدا را به این نام ها می خوانیم، زیرا می خواهیم این صفات را از او کسب کنیم. مفهوم این عبارات این است که امام و وضع کننده دین و اسلام، پیش از هر چیز می خواهد این جنبه ها را در نفس ما به حرکت درآورد و به ما می گوید: ای مسلمانان! هوشیار باشید که شما نخستین نیازتان این است که پروردگارتان را با اوصاف بزرگی و عظمت و سپس بخشندگی بخوانید ولی بخشندگی نیز باید همراه جبروت و قدرت باشد. پس از آن نوبت گذشت و رحمت و تقوا و آمرزش است، چرا که گذشت و رحمت و تقوا و آمرزشی که بدون کرامت و عظمت باشد، خواری و سرافکندگی و تسلیم است.
چرا دین می گوید « فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَیْکُمْ» و پس از آن به عفو و گذشت و رحمت فرمان می دهد و می گوید «و ان تعفوا اقرب للتقوى » و چون اگر عفو و گذشت بر شما تحمیل شود، نوعی خواری و زبونی است. گذشت و مهربانی وقتی ارزشمند است که از سر قدرت باشد. بنابراین خطاب اول در دعا، این در را به روی ما می گشاید و به ما تذکر می دهد که ای کسانی که امروز را عید گرفته اید و می خواهید از آن برکت بجویید! پروردگار خود را به نام کرامت و عظمت و کبریا بخوانید، زیرا به کبریا و بزرگی نیاز دارید «وللَّه العزّة ولرسوله و للمؤمنین» پیش از آنکه به عفو و گذشت و رحمت او نیاز داشته باشید، به بزرگی و عظمت او نیاز دارید.
اخبار ویژه 22 اردیبهشت ماه
روزنامه کیهان
نتیجه بی‌انضباطی مالی: تحویل دولت با تورم ۴۰ تا ۵۰ درصدی!
یک روزنامه اصلاح‌طلب می‌گوید: روحانی دولت را با تورم ۴۵ تا ۵۰ درصدی در نیمه سال تحویل می‌دهد. روزنامه آفتاب یزد در گزارشی با عنوان «تورم ۵۰ درصدی در نیمه نخست ۱۴۰۰» نوشت: بیشتر اقتصاددانان معتقدند برای کنترل تورم در اقتصاد ایران، باید رشد نقدینگی هدفگذاری شده و به زیر ۲۰ درصد برسد؛ ضمن اینکه بسیاری از کشورها برای رشد نقدینگی در اقتصادشان هدفگذاری انجام داده و براساس آن عمل می‌کنند. جایی که تورم ثبت شده برای سال ۱۳۹۹ در مرز ۴۳ درصد شد وپیش‌بینی تورم در نیمه نخست ۱۴۰۰ به گزارش اخیر پژوهشکده آمار از ۴۰ تا ۵۰ درصد خواهد بود! و این به معنای این است که با وجود افزایش حقوق پایه کارگران و کارمندان طی چند ماه آینده قدرت خرید بسیاری از آحاد جامعه باز هم کمتر و کمتر خواهد شد.البته در این وادی، تورم ناشی از سیاست‌های پولی یا تورم پولی، تورم وارداتی به دلیل واردات محور بودن اقتصاد، افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات وارداتی، نوسانات ارزی، تورم حاصل از بی‌انضباطی‌های مالی دولت را نیز باید در نظر داشت. در این میان برداشت‌های اخیر دولت مدعی «تدبیر و امید» از صندوق توسعه ملی به مانند این است که بانک مرکزی پول چاپ کرده را هم باید در نظر داشت. در واقع همین بی‌انضباطی‌های مالی به کسری بودجه ختم می‌شود؛ در این حالت همیشه طرف هزینه‌ها انجام شده و دولت باید منابعی برای کنترل هزینه‌ها داشته باشد و در نهایت نیز مجبور به استقراض از بانک مرکزی یا برداشت از بانک‌ها و صندوق توسعه ملی می‌شود. کما اینکه آمارها نشان می‌دهد که بدهی دولت به بانک مرکزی و بانک‌ها در ۲ سال اخیر به شدت بالا رفته است.
با توجه به تمام این جهات نیز هست که موضوع بررسی وضعیت تورم چه در سطح جهان پس از شیوع کرونا و به‌ویژه ایران که اگرچه اَبَرتورم ۳ رقمی نداشته است، اما جزو تورم‌های بزرگ دنیاست، آن‌هم در حالی که رکود اقتصادی نیز حکمفرماست! تورمی که موجب شده است تا پژوهشکده آمار نیز تورم سال جاری را در ۳ سناریوی بدبینانه افزایش جهشی تورم، خوشبینانه ثبات قیمت‌ها و حد وسط این دو حالت پیش‌بینی کند. بر اساس سناریوی سوم که احتمال تحقق آن بیشتر است، روند افزایشی نرخ تورم سالانه ادامه داشته و در شهریور ۱۴۰۰ به ۴۵/۱ درصد می‌رسد.
وقتی متهم سوء مدیریت بازار مدعی تشکیل دولت کارآمد می‌شود!
وزیر کار و رفاه روحانی، وعده تشکیل دولتی شبیه دولت خاتمی را می‌دهد، چون می‌داند که مردم چه قدر از دولت روحانی ناراضی هستند، اما یادشان نیست که دولت روحانی همان ادامه دولت دو دهه قبل خاتمی است. این سخنان البته تلویحاً اعتراف به ناکارآمدی و عدم محبوبیت دولت روحانی است. روزنامه جوان با اشاره به اعلام نامزدی محمد شریعتمداری و اظهارات عجیب و غریب وی نوشت: محمد شریعتمداری که هم‌اکنون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت روحانی است، در نشست «جبهه اصلاحات ایران» از دولتی گفت که تصمیم دارد تشکیل بدهد. عبارت «دولت سوم خاتمی را تشکیل می‌دهم» از سخنان شریعتمداری تیتر رسانه‌های اصلاح‌طلب بود. «شریعتمداری در این جلسه آدرس‌هایی از دولتی که در نظر دارد ارائه کرد؛ دولتی که او نام آن را «دولت سوم خاتمی» گذاشته و معتقد است می‌تواند مشکلات کشور را حل‌وفصل کند.شریعتمداری در این جلسه از آمار‌های ناامیدکننده‌ای گفته است. از افزایش جمعیت زیر خط فقر و ناامیدی ۷۰ درصد مخاطبان وزارت خانه‌اش -وزارت رفاه- نسبت به آینده گفته است. اما آن‌ها را نه حاصل مدیریت خود، بلکه اثر تحریم‌ها دانسته است. اما در عین حال، او برای‌اشاره به دوران موفق مدیریتی خود و همکارانش از دو دولت روحانی که در هر دو آن‌ها وزیر بوده، عبور کرده و می‌گوید: «یک دوره مدیریت موفق در دوره هشت ساله ریاست خاتمی بوده است.
شریعتمداری در حالی از دو دولت روحانی عبور می‌کند و از دولت سوم خاتمی می‌گوید که اگر قرار بر نسبت شخص او با دولت‌ها باشد، او یقیناً با دولت روحانی نسبت بیشتری دارد تا دولت خاتمی؛ حتی اگر مدح و ثنای او در مورد دولت خاتمی را درست بدانیم! او در دولت خاتمی هشت سال وزیر بازرگانی بوده است. در دولت روحانی علاوه‌بر مسئولیت دو وزارتخانه و معاونت اجرایی و سرپرست وزارتخانه‌ای دیگر و... ریاست ستاد انتخاباتی روحانی را هم در انتخابات سال ۹۶ برعهده داشت. در حالی که در انتخابات دوم خرداد ۷۶ او از حامیان ری‌شهری، رقیب خاتمی بود.
از سویی او در سال ۹۷ با خطر جدی استیضاح توسط مجلس مواجه شد، اما با استعفا توانست از استیضاح مجلس در سمت وزیر صمت بگریزد و سپس این وزیر استیضاحی و مستعفی در اقدامی تأمل‌برانگیز و عجیب از سوی حسن روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی کار معرفی شد! دلایل استیضاح او که با استعفا از آن فرار کرد، بدین شرح بود: عدم کنترل و مدیریت بازار و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و احتکار کالا، عدم مدیریت صحیح بر تأمین مواد اولیه واحد‌های تولیدی، عدم پیشگیری از گران‌فروشی محصول واحد‌های صنعتی بزرگ که به نوعی وابسته به دولت هستند، عدم انجام کامل وظایف قانونی در مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وجود فساد و رانت در واردات خودرو و ثبت سفارش برای دریافت ارز و عدم نظارت بر صنایع خودروسازی کشور که سبب گران‌فروشی، احتکار خودرو و به هم ریختگی بازار.
موضوع این است که مردم اکنون با اثرات دولت روحانی به طور مستقیم دست و پنجه نرم می‌کنند و نمی‌شود در مورد محسنات خیالی دولت تدبیر و امید گفت؛ اما از پایان عمر دولت خاتمی ۱۶ سال می‌گذرد و مردم چندان یادشان نیست در آن سال‌ها چه گذشت؛ لذا می‌شود از آن دوران قصه گفت و مردم را جذب کرد. وگرنه حاصل مدیریت امثال شریعتمداری‌ها همین دولت روحانی است.
مشاور خاتمی: اکثریت مردم اعتمادی به اصلاح‌طلبان ندارند
عضو شورای مشورتی خاتمی گفت: بی‌اعتمادی اکثریت جامعه به اصلاح‌طلبان یک واقعیت تلخی است. عبداله ناصری در گفتگو با روزنامه آرمان تصریح کرد: جریان اصلاحات به دو بخش اصلاح‌طلبان مردم‌محور و قدرت‌محور تقسیم می‌شود. وی در پاسخ به این سوال که «تحلیل شما از شرایط و موقعیت اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو چگونه است و از آنجایی که آن‌ها با کاهش چشمگیر اعتماد عمومی روبهرو هستند برای بازیابی سرمایه اجتماعی باید اصلاح‌طلبان چه کار‌هایی انجام دهند؟»، گفت: بی‌اعتمادی اکثر جامعه به اصلاح‌طلبان یک واقعیت تلخی است که از سال ۹۶ شدت گرفت.به همین دلیل بار‌ها بر این نکته تاکید کرده‌ام که انتخابات ۱۴۰۰ یک وقت طلایی برای اصلاح‌طلبان است. در پیروزی آن‌ها در این انتخابات تردید دارم، اما بهترین فرصت برای بازسازی اجتماعی است. بعضی از دوستان اصلاح‌طلب متاسفانه دچار یک توهم تاریخی هستند که اگر فلانی نشد، بهمانی بهتر از یک اصولگراست. این توهم یک مردم‌فریبی هم است. برای همیشه این نگاه «میان بد و بدتر یکی را» باید از بین برود. نکته مهم‌تر این است که این انتخابات بهترین موقعیت برای پالایش اصلاح‌طلبان است. وقتی برخی مدیران اعتقادی به اصلاح‌گری ندارند، اصلاح‌طلبان حکومت‌محور همان اصولگرایانند. من کرباسچی و کواکبیان را به روحانی و لاریجانی نزدیک‌تر می‌دانم تا به امین‌زاده و آرمین. برخی شاید بگویند این رویکرد موجب انشعاب و انشقاق خواهد شد. ایرادی ندارد، هویت جبهه‌ای اساسا هویت حزبی را بی‌معنا کرده است و احزاب اصلاح‌طلب باید از این پس درون‌حزبی و طبق باورشان کنشگری کنند.
این فعال اصلاح‌طلب درباره قضاوتش نسبت به نامزدی جهانگیری، محسن هاشمی و پزشکیان می‌گوید: در مورد این سه بزرگواری که نام بردید من با عرض معذرت و صراحتا نکاتی را عرض می‌کنم. آقای پزشکیان فردی غیراصلاح‌طلب، مستقل، شجاع و پاکدست است. آقای جهانگیری اصلاح‌طلب غیرجامعه‌محور، قوی، ولی باسابقه در دولت تدبیر و امید جایگاه رای در میان مردم مثل گذشته شاید ندارد. آقای هاشمی یک اصلاح‌طلب کارگزارانی صادق است و حتما عملکردش در شورای شهر خیلی بهتر از عملکرد دیگران در دولت بوده است، ولی باید بپذیریم با همه نگرش‌های خوب و مقبول فائزه خانم و آوانگاردی او، خانواده هاشمی در فقدان پدر نتوانستند خود را درون جامعه مورد توجه قرار دهند.
خانه‌سازی در دولت روحانی نصف و مسکن ۶۵۰ درصد گران شد
کاهش ۵۰ درصدی ساخت‌وساز و افزایش ۶۵۰ درصدی قیمت مسکن در کنار رشد سرسام‌آور قیمت اجاره‌بها، گوشه‌ای از کارنامه دولت روحانی در حوزه مسکن است. روزنامه وطن امروز در بازخوانی کارنامه ۸ ساله دولت روحانی در بخش مسکن نوشت: سرمایه‌گذاری در بخش مسکن به اذعان کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی یکی از شاخص‌های پویایی اقتصاد محسوب می‌شود و به‌عنوان یکی از صنایع مهم کشور، نقش تاثیرگذاری در رونق و جهش اقتصاد دارد. صنعت ساخت‌وساز مسکن، به طور مستقیم و غیرمستقیم به ۳۰۰ صنعت بزرگ و کوچک وابسته است و همین امر نشان می‌دهد که در صورت حل چالش‌های صنعت ساخت‌وساز و مسکن، چرخ صنایع دیگر نیز به حرکت در خواهد آمد. اما نگاهی به وضعیت حال حاضر کشور در حوزه مسکن نشان می‌دهد دولت یازدهم و دوازدهم طی ۸ سال گذشته نه‌تن‌ها نتوانسته به وظایف قانونی خود در بخش تأمین مسکن عمل کند، بلکه با سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد، به افزایش قیمت مسکن، انباشت تقاضا و کمبود مسکن دامن زده است.اولین وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی، عباس آخوندی بود که از همان ابتدای وزارتش اعلام کرد اعتقادی به مسکن مهر ندارد و این طرح را اساسا از پایه مزخرف و اشتباه می‌داند. سیاست‌گذاری آخوندی در حوزه مسکن، اما تنها به بی‌توجهی او به مسکن مهر خلاصه نمی‌شد؛ آخوندی در دوران وزارت خود یکی از مخالفان سرسخت اجرای مالیات بر خانه‌های خالی بود و همین امر موجب شد تا سهم تقاضای سرمایه‌ای و سوداگرانه در بازار مسکن افزایش پیدا کند و مسکن از یک کالای مصرفی به کالای سرمایه‌ای تبدیل شود.
درست در بحبوحه زمانی که وضعیت مسکن مهر در دولت یازدهم بلاتکلیف بود و تکمیل و تحویل واحد‌های آن برای مالکان مسکن مهر در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، طرح جدیدی از سوی وزارت راه‌و‌شهرسازی در حوزه مسکن ارائه شد. حسین عبده‌تبریزی، مشاور وزیر راه‌و‌شهرسازی در آبان ۹۲ از اجرای طرح جدیدی با نام «طرح جامع مسکن اجتماعی و حمایتی» خبر داد! در بهمن‌ماه سال ۹۵ طرح مسکن اجتماعی رسما جایگزین مسکن مهر شد، اما این طرح هرگز اجرایی نشد؛ بنابراین تولید مسکن در دوره وزارت آخوندی بشدت کاهش یافت. بر اساس داده‌های آماری بانک مرکزی، سال ۹۲ تعداد ۸۳۴ هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شد، این در حالی است که تعداد واحد‌های مسکونی ساخته شده در سال ۹۴ با کاهش ۲۸۴ هزار واحدی به ۵۴۸ هزار واحد مسکونی رسید. سال ۹۵ نیز تعداد ۳۸۲ هزار واحد مسکونی در کشور تکمیل و ساخته شد و این، یعنی کاهش بیش از ۵۰ درصدی تولید مسکن طی ۳ سال.
ماحصل این سوء‌مدیریت، افزایش ۶۵۰ درصدی قیمت مسکن در دولت روحانی بوده است. بر اساس این آمارها، سهم مسکن در هزینه خانوار‌های کشور در سال ۱۳۹۸ در بالاترین مقدار خود قرار گرفته و به میزان ۳۶ درصد رسیده است که نسبت به سال ۸۸ معادل ۳/۴ درصد رشد داشته است. بر اساس آخرین اطلاعات منتشره بانک مرکزی، این شاخص برای شهر تهران در سال ۱۳۹۶ معادل ۴۹ درصد بوده است.
میراث اقتصادی روحانی برای رئیس‌جمهور بعدی
رئیس‌جمهور بعدی چند چالش مهم اقتصادی شامل تورم، رشد منفی اقتصادی، نظام بانکی، نظام مالیاتی، دیپلماسی اقتصادی منفعل، بازار بی‌ثبات سرمایه را از دولت روحانی تحویل می‌گیرد. به گزارش روزنامه فرهیختگان سال‌هاست در همایش‌ها و گفتگو‌های متفاوت، درباره فهرست‌های بلندبالایی از مشکلاتی که بانک‌ها با آن مواجه هستند و چالش‌هایی که بانک‌ها خلق‌کننده آنند، صحبت می‌شود. درست مانند تاکید دولت یازدهم و دوازدهم روی کلیدواژه «اصلاح نظام بانکی» که درعین برداشتن گام‌های خفیف در این مسیر، موفقیت چندانی نصیب دولت و عافیتی نیز سهم بانکداری کشور نکرد. بی‌نتیجه بودن این تلاش‌ها عمدتا ناشی از عدم تفاهم بانک مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر بر سیستم بانکی با وزارت اقتصاد به‌عنوان نماینده اقتصادی دولت و همچنین کشمکش‌های فراوان دو نهاد مذکور با سیستم بانکی است.آنچه بیشتر به چشم آمده، حضور ذی‌نفعان و تعارض منافع بسیار در این بی‌بساطی شبکه بانکی است. مرور صورت‌های مالی بانکداران به‌خوبی نشان می‌دهد زیان‌دهی، تشدید خلق نقدینگی، عدم تسهیلات‌دهی باکیفیت و ریسک بالای دارایی‌ها... ویژگی‌های مشترک اغلب این بانک‌هاست. از طرف دیگر، ضریب فزاینده که حاصل تقسیم نقدینگی بر میزان پایه پولی است، به ۷/۶ یعنی بالاترین سقف تاریخی خود در طول اقتصاد کشور رسیده است. این ضریب بدین معنی است که به ازای هر یک تومان خلق‌شده در بانک مرکزی (چاپ‌شده) ۷/۶ تومان در سیستم بانکی خلق نقدینگی انجام شده است. به نظر می‌رسد وام‌دهی و عدم برگشت آن، مصادیق بریزوبپاش‌های سیستم بانکی بوده است که با بالا بردن ضریب فزاینده توانسته نرخ رشد نقدینگی و میزان آن را به‌طور دائمی افزایش دهد.
بانک‌ها در بسیاری موارد برای اینکه نقدینگی موردنیاز خود و بنگاه‌های خود و مشتریان دانه‌درشت را برای مصادیق پربازده ذکرشده خلق کنند، محدود به ذخایری که نزد بانک مرکزی دارند، نیستند و بدون‌توجه به ذخایر خود و ارزش آن یا در مواردی حتی بدون داشتن ذخایر اقدام به خلق نقدینگی کرده و سپس ذخایر موردنیاز خود را در بازار بین‌بانکی یا از بانک مرکزی استقراض کرده یا با پیشنهاد سود بالاتر، اقدام به جذب سپرده و درنهایت ذخایر موردنیاز می‌کردند. سیستم بانکی از طریق خلق نقدینگی و به‌طور همزمان به‌دلیل فعالیت‌های گسترده واسطه‌گری و بنگاه‌داری نامولد سهم بزرگی در تورم و بی‌ثباتی اقتصاد دارد. بر همین اساس در سال ۹۹ تسهیلات بانکی ۷۵۰ هزار میلیاردتومان افزایش داشته (درمجموع ۱۳۰۰ میلیاردتومان بوده است) که عمده آن صرف تسهیلات‌دهی نامولد برای فعالیت‌های مالی و سفته‌بازی شده است.
همچنین براساس آخرین آمار‌های ارائه‌شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت ۱۳۹۰ از ۶۸۶ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۰ به ۵۲۳ هزار میلیارد تومان در پایان آذرماه ۱۳۹۹ رسیده که موید کوچک شدن ۲۰ درصدی اقتصاد است. درواقع رشد منفی و تورم فزاینده، اقتصاد را وارد فاز تعمیق رکود تورمی کرده است. دولت فعلی هم روزگاری با شعار آنچنان رونق اقتصادی ایجاد کنیم روی کار آمد و حاصل کار این روز‌های اقتصاد کشور شد.
روزنامه خراسان
دردسر وعده‌های مسئولان دولتی به کارمندان
یک مقام مسئول دولتی در نامه روز‌های اخیر خود خطاب به تعدادی از مدیران نهاد ریاست جمهوری اعلام کرده پس از اجرای مصوبه مورخ ۲۹ فروردین هیئت دولت در خصوص تعیین ضریب حقوق کارکنان، مغایرت‌هایی با اظهارات برخی مسئولان دولتی در خصوص میزان افزایش حقوق امسال مستخدمان دولتی ایجاد و موجب بروز گلایه‌هایی از سوی این کارکنان شده است که بر این اساس، نیاز است مصوبه مذکور به میزان انتظارات ایجاد شده بر اساس اظهارات مقام ذی صلاح دولتی، اصلاح شود!هشدار درباره نحوه پرداخت فوق العاده‌ها
یک نهاد نظارتی در ابلاغیه جدید خود خطاب به تعدادی از نهاد‌های اقتصادی در دولت، از آن‌ها خواسته است با توجه به تاکیدات مندرج در تبصره ۱۹ و ۲۰ قانون بودجه امسال، کلیه ادارات و سازمان‌های دولتی که به نیرو‌های خود پرداخت‌هایی مثل حق نظارت، فوق العاده نوبت کاری یا حق ماموریت پرداخت می‌کنند، باید ضمن رعایت دقیق سقف تخصیص اعتبارات این بخش، مبالغ مذکور را در فایل اطلاعات حقوق پرسنل خود درج و ارسال کنند در غیر این صورت درج نکردن این موارد به پرداخت نشدن مزایای مذکور منجر خواهد شد.
روزنامه ایران
توصیه برجامی ۵۰ عضو کمیته ملی حزب دموکرات
خبر اول اینکه، بیش از ۵۰ عضو کمیته ملی حزب دموکرات در نامه‌ای به جو بایدن رئیس جمهوری امریکا خواستار بازگشت به برجام و برداشتن تمام تحریم‌هایی شدند که دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده با سوء نیت علیه مردم ایران وضع کرد. به گزارش ایرنا، این افراد شامل اعضای کمیته ملی دموکرات و سران این حزب شامل کیث الیسون دادستان کل مینه‌سوتا و باربارا لی عضو مجلس نمایندگان از کالیفرنیا می‌شوند. این نامه، نخستین نامه سیاسی کمیته ملی حزب دموکرات و مقامات دیگر است که درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به دولت ارسال می‌شود. در این نامه آمده است: ما از شما می‌خواهیم نگذارید مدافعان رویکرد شکست خورده ترامپ نسبت به ایران، فشار وارد آورند. ما نتیجه این سیاست را دیده‌ایم؛ یک برنامه هسته‌ای بزرگ ایران و یک خطر بزرگ برای جنگ با ایران.هشدار سپاه به نیرو‌های امریکایی در خلیج فارس
خبر دیگر اینکه، روابط عمومی نیروی دریایی سپاه، در اطلاعیه‌ای ادعای اخیر سخنگوی وزارت دفاع امریکا پیرامون نزدیکی شناور‌های نیروی دریایی سپاه به شناور‌های دریایی این کشور در تنگه هرمز را نادرست و فرار به جلو دانست و تأکید کرد: بهتر است امریکایی‌ها از رفتار غیرحرفه‌ای پرهیز و با تمکین قوانین و مقررات دریانوردی امنیت خلیج فارس را به مخاطره نیندازند.به گزارش سپاه نیوز، در ۲۰ اردیبهشت شناور‌های گشتی نیروی دریایی سپاه در حین اجرای مأموریت‌های جاری و متعارف روزانه خود در آب‌های سرزمینی جمهوری اسلامی ایران با ۷ فروند شناور دریایی امریکایی‌ها در تنگه هرمز که به ارتکاب رفتار‌های غیر حرفه‌ای مانند پرواز بالگرد، شلیک فلیر و تیراندازی بی هدف، بی مورد و تحریک کننده مبادرت ورزیدند، روبهرو و ضمن رعایت فاصله قانونی در چارچوب دستورالعمل‌ها و مقررات دریانوردی به رفتار مخاطره آمیز و غیرحرفه‌ای آن‌ها تذکر و اخطار داده شد که آن‌ها نیز با اصلاح رفتار، مسیر خود را ادامه دادند.
با این حال سی ان ان گزارش داده که روز دوشنبه، شش شناور امریکایی در حال اسکورت یک زیردریایی و ناو یو‌اس‌اس جورجیا در تنگه هرمز بودند که با گروهی متشکل از ۱۳ قایق تندروی سپاه مواجه شدند. این قایق‌ها با سرعت زیادی به سوی شناور‌های امریکایی حرکت می‌کردند و تا فاصله حدود ۱۳۷ متری نزدیک می‌شدند. گارد ساحلی امریکا پس از انجام تمام اقدامات لازم شامل به صدا درآوردن بوق هشدار، برقراری ارتباط رادیویی و استفاده از دیگر راه‌های ارتباطی، ناوچه مائوئی اقدام به شلیک ۳۰ تیر اخطار کرد. پس از دومین دور شلیک تیر اخطار، قایق‌های سپاه منطقه را ترک کردند.
حمایت امریکا از گفتگو میان ایران و عربستان
شنیدیم که، یک مقام ارشد وزارت امورخارجه امریکا گفت که واشنگتن از گفتگو میان ایران و عربستان سعودی حمایت می‌کند، اما نقشی در آن ندارد. به گزارش ایسنا «جویی هود» دستیار موقت وزیر امورخارجه امریکا در یک نشست در اندیشکده بروکینگز گفت که دولت بایدن از تلاش‌های عراق برای میزبانی گفتگو‌ها میان تهران و ریاض حمایت می‌کند، اما واشنگتن نقشی در آن نخواهد داشت. وی ادامه داد: بسیار حائز اهمیت است که سعی کنید گفتگو‌های آزاد داشته باشید تا شرایط را از تنش خارج کند. امریکا از این رایزنی‌ها پشتیبانی می‌کند، اما کاری با آن ندارد و امیدواریم که میزبانی بغداد به شکل گیری نقشی مثبت برای عراق در منطقه کمک کند.جبهه پولیساریو ادعای ضد ایرانی را رد کرد
دست آخر اینکه، دبیرخانه ملی جبهه پولیساریو ادعا‌های وزیر امورخارجه مراکش درخصوص حمایت نظامی ایران از این جبهه را بی‌اساس خواند. به گزارش ایسنا «اوبی بوچرایا» عضو دبیرخانه ملی جبهه پولیساریو در امور اروپا و اتحادیه اروپا این موضوع را در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد. وزیر امور خارجه مراکش روز پنجشنبه گذشته در گفتگو با رئیس کمیته روابط عمومی امریکا-اسرائیل (AIPAC)، بزرگ‌ترین لابی صهیونیستی در امریکا مدعی شده بود که جبهه پولیساریو از ایران اسلحه و نیز آموزش‌های نظامی برای نیرو‌های خود دریافت می‌کند. سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز پیشتر از این ادعای یاد شده را تکذیب کرده بود.روزنامه شرق
امیر قطر به عربستان رفت؛ تنش‌زدایی در جده
در ادامه روند تنش‌زدایی میان قطر و عربستان، امیر قطر به دعوت ملک سلمان، پادشاه عربستان، به جده سفر کرد. این برای دومین‌بار در سال ۲۰۲۱ است که «شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی» به عربستان سفر می‌کند. امیر قطر در ماه ژانویه هم در نشست شورای همکاری خلیج فارس به میزبانی عربستان حضور یافت و گام‌های اولیه برای رفع تنش میان ریاض و دوحه در همین نشست برداشته شد.عربستان سعودی و سه کشور متحدش شامل مصر، امارات متحده عربی و بحرین، در سال ۲۰۱۷ با متهم‌کردن قطر به نزدیک‌شدن به ایران، حمایت از تروریسم و پشتیبانی از گروه‌های افراطی ازجمله اخوان‌المسلمین، داعش و القاعده، روابط دیپلماتیک و تجاری خود را با این کشور قطع و تمامی راه‌های زمینی، هوایی و دریایی خود را با قطر مسدود کردند. در این میان، ایالات متحده نه‌تن‌ها حاضر به همراهی با عربستان نشد، بلکه به ریاض فشار آورد تا رابطه متشنج خود با قطر را با هدف به انزوا کشاندن حکومت ایران، بهبود بخشد. تحریم عربستان و متحدانش علیه قطر، این کشور ثروتمند در حوزه نفت و گاز را بیش از گذشته به ترکیه، ایالات متحده و ایران نزدیک کرد.
شیخ تمیم در بدو ورود به جده، مورد استقبال محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی قرار گرفت؛ فردی که گفته می‌شود قطع رابطه عربستان و قطر و تحریم این کشور ایده او بوده، اما پس از حدود چهار سال نتیجه‌ای برای ریاض در پی نداشته است. ملک سلمان و شیخ تمیم در نشستی در جده با حضور محمد بن‌سلمان، روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی را بررسی کردند. دیوان امیری قطر نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد دو طرف درباره روابط دوجانبه و راه‌های تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف رایزنی کردند.
مذاکرات هسته‌ای گروه ۱+۵ با ایران و درگیری‌های اخیر در قدس و همچنین افزایش درگیری‌ها میان اسرائیل و حماس در نوار غزه، ازجمله موضوعات مورد مذاکره دو طرف بوده است. علاوه بر این، رایزنی‌هایی نیز درباره وضعیت یمن و راه‌های پایان جنگ این کشور و روند صلح افغانستان و خروج قریب‌الوقوع نیرو‌های خارجی از این کشور انجام شد.
امیر قطر در حالی به عربستان سفر کرده که مقام‌های سعودی اخیرا آغاز گفتگو‌های رسمی با تهران برای تنش‌زدایی از روابط دو کشور را با میزبانی عراق در بغداد آغاز کرده‌اند. پیش از آنکه بغداد میزبان گفتگو‌های تهران و ریاض شود، از قطر به‌عنوان میانجیگر احتمالی نام برده می‌شد. روابط میان دوحه و تهران، یکی از عوامل اصلی اختلاف‌ها میان قطر و کشور‌های تحریم‌کننده به رهبری عربستان بود. عربستان، امارات، بحرین و مصر زمانی که تحریم‌های خود علیه قطر را کلید زدند، ۱۳ شرط برای ازسرگیری روابط با دوحه اعلام کردند که یکی از این شروط، قطع رابطه با تهران بود.
اما قطر نه‌تن‌ها شروط عربستان را اجرا نکرد، بلکه از ریاض و شورای همکاری خلیج فارس خواست روابط خود با ایران را بهبود ببخشند. در تازه‌ترین تحول، محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر خارجه قطر، با اشاره به توافق قریب‌الوقوع ایران و ایالات متحده برای احیای توافق هسته‌ای، گفت کشور‌های حوزه خلیج فارس باید با ایران بر سر یک ساختار جهت رسیدگی به نگرانی‌ها و کاهش تنش‌های منطقه‌ای به توافق برسند.
گام‌های محتاطانه
از زمان توافق عربستان و متحدانش از یک سو و قطر از سوی دیگر برای عادی‌سازی روابط، گام‌های محتاطانه‌ای از سوی ریاض برداشته شده است، ازجمله ازسرگیری سفر هوایی بین این کشورها و بازگشایی تنها مرز زمینی قطر با عربستان سعودی. اما قطر اقدامات گسترده‌ای برای راضی‌کردن عربستان به سازش انجام داده است. ناظران اعتقاد دارند دوحه در حال آماده‌سازی برای مرحله جدیدی در رابطه خود با عربستان است و صبر و مماشات در برابر اقدامات ریاض، بخش کلیدی این مرحله را تشکیل می‌دهد. در آن سو نیز رهبران عربستان اعتقاد دارند قطر هنوز گام‌های درخور توجه برای نشان‌دادن تعهد خود به بهبود روابط را برنداشته و اقدامات جدی‌تری را از سوی دوحه انتظار دارند. ریاض می‌گوید اکنون توپ در زمین قطر است و دوحه باید تعهد عملی خود را در زمینه ارتقای روابط دوجانبه نشان دهد و مهم‌ترین گام، همراهی با عربستان در ایستادگی علیه اقدامات ایران در منطقه است.در همین حال، «مولود چاووش‌اوغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه نیز برای یک سفر دو‌روزه به عربستان سعودی رفت تا گام‌های آنکارا و ریاض هم برای پایان‌دادن به تنش در روابط خود جدی‌تر از قبل شود. در روز‌های گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه نیز با ملک سلمان، پادشاه عربستان، تماس تلفنی برقرار کرده بود. ترکیه روابط خود را با عربستان از اکتبر سال ۲۰۱۸ و در پی قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی، در کنسولگری عربستان در استانبول قطع کرده بود و وزیر خارجه ترکیه بلندپایه‌ترین مقام ترکیه است که پس از تنش سال ۲۰۱۸ میان دو کشور به عربستان سفر کرده است.
روزنامه وطن امروز
امت اسلامی ایستاده و در نهایت به پیروزی خواهد رسید
رئیس مجلس با اشاره به جنایت‌های رژیم غاصب صهیونیستی در هتک حرمت مسجداالقصی خطاب به شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت: کجا هستید که هر روز مردم فلسطین بویژه کودکان به خاک و خون کشیده می‌شوند؟ رژیم صهیونیستی حقوق بشر را رعایت نمی‌کند، ولی بداند که امت اسلامی ایستاده و به پیروزی خواهد رسید. محمدباقر قالیباف در آغاز جلسه علنی مجلس در نطق خود اظهار داشت: جنایت‌هایی را که رژیم غاصب صهیونیستی در هتک حرمت مسجداالقصی و به خاک و خون کشیدن مردم مظلوم فلسطین بویژه کودکان آن سرزمین کرده است، محکوم می‌کنیم. وی افزود: این رژیم حقوق بشر را رعایت نمی‌کند و هر روز جنایت‌هایی را که علیه فلسطینی‌ها انجام می‌دهد می‌بینیم، اما این سوال وجود دارد که حقوق بشر جهانی کجاست که کاری انجام نمی‌دهد.رئیس مجلس تصریح کرد: آن‌ها مطمئن باشند در برابر نسل کشی‌ای که انجام می‌شود، امت اسلامی ایستاده اند و مردم غزه همواره علیه رژیم اشغالگر قدس اقدام می‌کنند. وی خاطرنشان کرد: سران عربی که به دنبال عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند، باید بدانند امت اسلامی و شهدای مقاومت در مقابل این جنایت‌ها ایستادگی کرده و به پیروزی خواهند رسید. همچنین قالیباف با اشاره به اقدام تروریستی علیه دانش آموزان یک مدرسه در غرب کابل گفت: حرکت تروریستی که در افغانستان رخ داده، باعث شهادت تعداد زیادی از دختران و کودکان شده است، لذا این اقدام را محکوم کرده و به همه مسلمانان بویژه مردم عزیز افغانستان و خانواده‌های شهدای این جنایت عرض تسلیت دارم.
حزب الله عراق اعلام کرد: دست داشتن انگلیس در تعرض به کنسولگری ایران در کربلا
حزب الله عراق در بیانیه‌ای با اشاره به تعرض اخیر به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در کربلا اعلام کرد این توطئه‌ها در سفارت‌های انگلیس در بغداد و بیروت طراحی می‌شود. دفتر سیاسی جنبش حزب الله عراق در بیانیه‌ای در رابطه با تعرض اخیر به کنسولگری جمهوری اسالمی ایران در کربلا، با تاکید بر اینکه نیرو‌های شر و تخریب با تحریک گروه‌های فریب خورده و منحرف بار‌ها تلاش کردند امنیت و ثبات عراق را بر هم بزنند، اعلام کرد: اتفاقات اخیر کربلا نتیجه تسویه حساب‌ها میان گروه‌های توطئه گر و گروه‌های دیگری است که جوانان عراقی را به کام مرگ می‌کشانند.در بخشی از این بیانیه با اشاره به حمله به دفاتر هیات‌های حج و زیارت ایران و آتش زدن پرچمی که لفظ جلاله روی آن قرار دارد، تاکید شده است این اقدامات، گروه‌هایی را که پشت آن قرار دارند، رسوا می‌کند. در ادامه این بیانیه همچنین آمده است: دشمنان گمان نکنند ما در غفلت هستیم، حقایق را برای ملت عزیزمان برملا خواهیم کرد. این توطئه‌ها در اقدامی مداخله جویانه و آشکار در سفارتخانه‌های انگلیس در بغداد و بیروت طراحی می‌شود و این کشور استعمارگر و پست و تمام نیرو‌های بین المللی، منطقه‌ای و محلی ناچار به پرداختن بهای این توطئه‌ها هستند.
انتقاد چین از تحریم‌های آمریکا علیه ایران در شرایط همه گیری «کووید-۱٩»
سخنگوی وزارت خارجه چین با انتقاد از تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران، کوبا، ونزوئلا و سوریه، خواستار لغو تمام این تحریم‌ها شد. هوآ، چون یینگ در نشست خبری هفتگی خود گفت: آمریکا به رغم موعظه کردن درباره حقوق بشر، خود در حال نقض آن است. به عنوان مثال در شرایط همه گیری «کووید-١٩» تحریم‌های یکجانبه را علیه کوبا، نزوئلا، سوریه و ایران لغو نکرد و نیاز آن‌ها را برای مهار ویروس و نجات جان مردم نادیده گرفت. بنا بر گزارش پایگاه اینترنتی وزارت خارجه چین، وی افزود: این رفتار به میزان زیادی حقوق اولیه مردم این کشورها، شامل حق حیات، سلامتی و ارتقای زندگی را تهدید کرده است. هوآ، چون یینگ تصریح کرد: حقوق بشر نباید دستاویزی برای سرکوب سایر کشورها باشد. ایالات متحده باید فوری رفتار خود را تغییر دهد و همه تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی را لغو کند. این خواست جامعه جهانی نیز هست.
احضار ۲۰ نفر در رابطه با فایل صوتی ظریف
سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری روز گذشته خود با خبرنگاران با اشاره به پرونده انتشار فایل ظریف گفت: در ارتباط با این موضوع، پرونده‌ای در دادسرای عمومی و انقلاب تهران تشکیل شد. بعد از تشکیل این پرونده، کارگروهی تخصصی از ناحیه مرجع قضایی و وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه تشکیل شد. در این رابطه، تقسیم کار خوبی میان وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه انجام شده و بخشی از پرونده به وزارت اطلاعات و بخش دیگر به سازمان اطلاعات سپاه محول شده است.غلامحسین اسماعیلی ادامه داد: دستور ممنوع الخروجی جمع زیادی از افرادی که در این فرآیند نقش داشتند، صادر شده است. همچنین تاکنون قریب به ۲۰ نفر از افرادی که در این فرآیند نقش داشتند، احضار شده اند و از آن‌ها تحقیقات به عمل آمده است. در مجموع درباره نحوه برون رفت این فایل از مجموعه دولت تحقیقات خوبی انجام شده و نتایجی نیز به دست آمده است، اما به لحاظ اهمیت موضوع و لزوم دقت در این حوزه، کار تحقیقات همچنان مجدانه ادامه دارد و ما تا حصول نتیجه نهایی، پرونده مورد اشاره را در کارگروه قضایی، اطلاعاتی و امنیتی پیگیری خواهیم کرد و نتایج با تکمیل تحقیقات ارائه خواهد شد.