تروئیکای اروپا علی‌رغم مخالفت‌های لفظی با خروج آمریکا از برجام به وعده‌های خود برای جبران آثار این خروج عمل نکردند.
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
منابع خبری مختلف در روزهای گذشته گزارش داده‌اند هفتمین دور مذاکرات وین قبل از آغاز به کار دولت جدید ایران از سر گرفته نخواهد شد.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پیامی توییتری به برخی گزارش‌ها درباره تعلیق مذاکرات احیای برجام تا اوایل سپتامبر (اواسط شهریور) واکنش نشان داد.
وی در این پیام توییتری در واکنش به خبر شبکه خبری العربیه در این باره نوشت: « (این خبر) جالب است اما ضرورتا اطلاعات قابل اعتمادی نیست. البته دولت جدید ایران نیازمند زمان برای آماده شدن برای از سرگیری گفت‌وگوها وین است. چقدر؟ کسی نمی‌داند. ما باید منتظر اعلام رسمی از سوی تهران باشیم. هر چه زودتر اتفاق بیفتد بهتر است».
شبکه خبری العربیه پیشتر در خبری مدعی شده بود که مذاکرات احیای برجام تا اوایل سپتامبر به تعویق افتاده است.
«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی در مذاکرات احیای برجام در وین شنبه شب در یک رشته توئیت نوشته بود: ما در دوران انتقالی به سر می‌بریم و یک انتقال دموکراتیک قدرت در تهران در حال انجام است.
وی افزود: روشن است که گفت‌وگوهای وین باید منتظر دولت جدید در ایران بماند. این اقتضای هر دموکراسی است.
پس از آن بود که وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد هنگامی که دوره انتقالی در ایران به پایان برسد، آماده برنامه‌ریزی برای ادامه مذاکرات در وین است.
وزارت خارجه آمریکا مدعی شد که این کشور آماده ادامه مذاکرات بوده اما طرف ایرانی خواستار زمان بیشتر برای دوره انتقالی در این کشور شده است.
دور ششم مذاکرات وین به منظور احیای برجام روز شنبه ۲۲ خرداد ماه با برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین آغاز شد و همان روز عباس عراقچی در اظهاراتی اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران بدون رسیدن به خواسته‌های کلیدی خودش قطعاً توافق نخواهد کرد. با این حال، تاریخ شروع دور هفتم این مذاکرات هنوز مشخص نشده است.
جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.
واکنش آژانس به تعویق مذاکرات وین
«رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه‌ای که شامگاه دوشنبه منتشر شده از توقف مذاکرات وین در خصوص برجام ابراز ناخرسندی کرده است.
گروسی که در برزیل حضور داشت در این مصاحبه تصریح کرد: «ما هنوز سوالاتی داریم؛ مسائلی با ایران هستند که تلاش می‌کنیم آنها را روشن کنیم. مجبوریم صبر کنیم و کار را با تیم جدیدی که بر سر کار می‌آید از نو شروع کنیم.»
طبق گزارش خبرگزاری فرانسه، مدیر کل آژانس اتمی گفته اینکه مذاکرات وین تنها بعد از روی کار آمدن دولت «ابراهیم رئیسی» از سر گرفته خواهد شد «ما را در موقعیت نامطلوبی قرار می‌دهد.»
رافائل گروسی در ادامه اضافه کرد: «من دارم درباره آژانس صحبت می‌کنم. درباره بقیه اطلاع ندارم، ولی گمان می‌کنم بهتر است آنها به جای صبر کردن مذاکره کنند.»
وبگاه شبکه خبری بلومبرگ هم به نقل از گروسی نوشته ایران ادعا می‌کند داده‌های ضبط‌شده توسط تجهیزات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را هنوز نگاه داشته است.
بلومبرگ نوشته اما ایران تا زمانی که مذاکرات وین به اتمام نرسند و تحریم‌ها رفع نشوند اجازه دسترسی به این داده‌ها را به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نخواهد داد.
گروسی گفت: «برای ما وضعیت نامطلوبی است، چون این ضمانت‌ها ماهیتاً غیررسمی هستند و ما نمی‌دانیم این اتفاق می‌افتد یا خیر، اما چاره‌ای نداریم.»
رافائل گروسی گفت: «لازم است ما بتوانیم راستی‌آزمایی کنیم تمامی موادی که در سطوح بالاتر غنی‌سازی می‌شوند کماکان به صورت صلح‌آمیز استفاده می‌شوند. تنها راه برای انجام آن کار همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. اگر این کار را انجام ندهند، رفتارشان غیرقانونی است.»
مدیر کل آژانس اتمی در ادامه خاطرنشان کرد بازرسان نهاد تحت امر او در ایران حضور دارند ولی بازدیدهای آنها به سایت‌های هسته‌ای اعلام‌شده محدود می‌شود. او گفت که بازدید از چند سایت مدنظر آژانس متوقف شده است.
گروسی تصریح کرد: «آن بازدیدها اساساً متوقف شدند. چند نامه رد و بدل کرده‌ایم ولی هیچ تعامل واقعی اتفاق نیفتاده است.»
بلومبرگ در بخش پایانی گزارش خود نوشته خودداری ایران از پاسخ به سئوالات آژانس درباره یافت شدن بقایای اورانیوم در چند سایت این کشور مسیر جدیدی را برای فشار آمریکا به ایران باز می‌کند.
به نوشته این وبگاه خبری «لوئیز بونو»، نماینده آمریکا در آژانس اتمی گفته چنانچه تا قبل از ماه سپتامبر پیشرفتی در تعاملات میان ایران و آژانس اتمی حاصل نشود، جمهوری اسلامی با انتقاد رسمی مواجه خواهد شد.
منبع:
1. اعتماد آنلاین/مذاکرات برجام تا اواسط شهریور به تعویق افتاد
2. فرارو/تعویق مذاکرات وین تا اواسط شهریور؟
3. آفتاب نیوز/واکنش آژانس به تعویق مذاکرات وین