سیاست پسته، سیاست خارجی ایرانی ها
جعفری: نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه سابق قطر را باید یکی از برجسته‌ترین دیپلمات‌های نسل میانه قطر به شمار آورد، او از جمله کسانی بود که در روزگار پس از استقلال این امیرنشین در رشد کرد و با کودتای «شیخ حمد بن تمیم» علیه پدرش به عنوان دست راست او و سیاست‌ورز اصلی قطر معروف و مشهور شد. آنچه به نام خانم «موزه»، مادر امیر فعلی قطر گفته می‌شود بخشی از ایده‌ها و نگاه‌های «شیخ حمد بن جاسم آل ثانی» بوده است. او به مدت بیش از دو دهه راهبردهای اصلی در قطر را در دست داشت و در قامت وزیر امور خارجه تلاش کرد جایگاه قطر را به عنوان یک کشور میانجی و اصلاح‌گر در منطقه جا انداخته و از آن بهره‌ برداری کند.

او را باید یکی از اصلی‌ترین چهره‌هایی دانست که تلاش کرد تا از ظرفیت‌هایی که قطر در حوزه رسانه‌ای در منطقه ایجاد کرده بود برای پیشبرد اهداف خاص بهره ببرد، آنچه از سال 2011 از تونس شروع و شعله‌های ناآرامی و ناامنی آن در سراسر منطقه قابل مشاهده است، بخشی از عمده‌ترین سیاست‌هایی بود که همین شیخ حمد بن جاسم آل ثانی در پیش گرفت و در نهایت به یک شکست فضاحت‌بار برای قطر تبدیل شد چرا که قطری‌ها در هر جبهه‌ای که باز کردند و پیروز به نظر می‌رسیدند عاقب به عنوان یک شکست‌خورده به تمام معنا ناچار به خارج شدن از بازی شدند. از تونس و مصر گرفته تا لیبی، سوریه و حتی عراق و یمن.

شیخ حمد در طول دوران حضورش در عرصه دیپلماسی قطر، سفرهای زیادی به ایران داشت و رایزنی‌ها و گفت‌وگوهایش با مقامات کشورمان در همه سطوح به صورت آشکار و پنهان برای همه مشخص است. حضور موثر قطری‌ها در بحران آفرینی در سوریه و کمک تبلیغاتی، تسلیحاتی و مالی به تروریست‌های اخوانی و وهابی که از طریق ترکیه و لبنان صورت می‌گرفت باعث شد تا روابط این کشور با ایران شکرآب شود. سفر امیر وقت قطر به تهران در ابتدای بحران سوریه و حرف‌هایی که در تهران به محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور وقت ایران زد بخشی از ذهنیت او در تحلیل روابط با کشورمان و مهم‌تر از آن سیاست‌ورزی مقامات در تهران است.
 

در ویدئوی منتشر شده، حمد بن جاسم آل ثانی که در حال حاضر یکی از سرمایه‌داران اصلی در قطر به شمار رفته و نقش مهمی در حوزه  اقتصادی این کشور بازی می‌کند بیش از آنکه بخواهد تعریف سیاست‌ورزی ایرانی‌ها را بدهد دارد نوع نگاه کشورهای عربی به سیاست را توضیح می‌دهد. گزاره‌ تقابلی که او در اینجا برای فهم بیشتر مخاطب در نظر گرفته و به عنوان شاهد مثال ذکر می‌کند یک حقیقت در دیپلماسی کشورهای عربی است که به عینه همه آن را دیده و با آن برخورد داشته‌اند. شاید او سیاست صبر راهبردی و حوصله کشورمان در مقابل رفتارهای خودش در دوحه را ملاک مهمی برای سنجش رفتار دیپلماتیک مقامات ایرانی به حساب آورده است.

وقتی او به همراه امیر قطر به تهران آمد و از سرنگونی دو تا سه ماهه دولت سوریه گفت و بعدها وقتی میزان دخالت این کشور در سوریه چنان شدید شد که عملا ایران در مقابل ترکیه و قطر و سایر کشورهای صادرکننده تروریست به سوریه و عراق قرار گرفت، فکر می‌کرد ایران روابطش با آنکارا و دوحه را اگر قطع نکند، کاهش خواهد داد. اما در تهران هیچ تصمیمی در این زمینه گرفته نشد و به نظر او اینجا سیاست‌ورزی ایرانی‌ها را دیده است. در اوج دشمنی قطر و ترکیه با ایران و متحدانش و تلاش برای سرنگونی پل پیروزی در دمشق، مقامات تهران تصمیم گرفتند که روابط خود نه تنها قطع نکنند بلکه موارد را از هم جدا کنند.

اما در حالی که ایرانی‌ها هیچ وقت تند نرفته و کند هم حرکت نکردند، کافی است به رفتار خود کشورهای عربی با هم نگه کنید و این همان موضوعی است که وزیر سابق خارجه قطر با زبان بی‌زبانی می‌خواهد به آن اشاره کند. او در حال تاکید بر این موضوع است: در حالی که ایرانی که با آن این همه دشمنی کردیم روابط را با ما قطع نکرد و بعدها هنگامی که دوستان و هم‌تباران خودمان ما را محاصره کرده و راه را بر ما بستند به کمک ما آمده و کوتاهی نکردند، باید سیاست را از آ‌ن‌ها یاد گرفت. در حالی که در همه فراز و فرودها ایران با صبر و حوصله رفتار کرده، کشورهای عرب منطقه هیچ وقت موفق نشدند یک الگوی ثابت برای خود داشته باشند.

در این مورد مثال زیاد است؛ موفقیت بزرگ ایران در همین صبر است که گاهی هم اعصاب برای ما نمی‌گذارد اما باعث شده تا یکی مثل حمد بن جاسم خیلی زیبا در موردش بگوید.
نسخه چاپی